ZUS

ZUS jest kolejnym krokiem, jaki powinieneś zrobić, w kierunku poprawy funkcjonowania swojego biznesu. W tym celu wskazane jest, abyś dokonał wnikliwej analizy swoich składek ubezpieczeniowych, jakie co miesiąc opłacasz. Jak to zrobić? Przeczytaj ten wpis. Dotychczas omówiliśmy już tutaj dwa ważne tematy:

Inwentaryzacja
Forma opodatkowania

Dzisiejszy materiał natomiast gruntownie spina wszystkie sprawy dotyczące ZUSu i obowiązki z tym związane, przypisane każdemu podatnikowi na początku każdego nowego roku. Zapraszamy Cię zatem do analizy trzeciego wpisu w cyklu Księgowego Niezbędnika Podatnika – Obowiązki Końcoworoczne Podatnika poświęconego – ZUS.

Każdy nowy rok charakteryzuje zmiany i ten nie jest wyjątkiem. Oznacza to, że w przedmiotowym zakresie czyli w kontekście ZUSu wprowadza nowe podstawy wymiaru składek i określa nowe stawki składek. To powoduje, że masz kolejne końcoworoczne obowiązki. Jakie? Otóż jesteś zobligowany do przeprowadzenia analiz pod kątem ustalenia nowych podstaw na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz sprawdzenie możliwości skorzystania z obniżonego dużego ZUSu nazywanego małym ZUS plus. W dużym uproszczeniu musisz sprawdzić a później powiadomić ZUS o tym, czy masz prawo do skorzystania z przywilejów, jakie Ci daje, oraz określić podstawy wyliczenia składek i same składki. Jest to proces wymagający, trudny ale do przebrnięcia. Zaczynajmy zatem analizy.

ZUS

Informacje ogólne

Składki ZUS – co to takiego?

To danina publiczna, którą musisz regulować co miesiąc w określonej kwocie. Opłacone składki w dużym uproszczeniu zabezpieczają przyszłość finansową przedsiębiorcy i jego pracowników np. na okoliczność choroby, wypadku czy emerytury. Kwoty składek wyliczasz sam, sam też składasz deklaracje rozliczeniowe w systemie miesięcznym lub inne do ZUS lub korzystasz z pomocy Twojej Księgowej.

Kogo dotyczą?

Niemalże wszystkich.

Jak je uzyskać?

Należy dokonać właściwego zgłoszenia do ZUS a później co miesiąc dokonywać specjalnego rozliczenia. W tym celu stworzono odpowiednie druki, które należy właściwie wypełnić i każdorazowo złożyć w oddziale ZUS "na okienku" lub elektronicznie przez dedykowany program o nazwie "Płatnik".

Kiedy składać dokumenty?

Każda z zaistniałych sytuacji ma określone w ustawie konkretne terminy, które należy bezwzględnie przestrzegać. Terminy są mocno zróżnicowane. Każdą sprawę należy zatem analizować indywidualnie.

Na co zwrócić uwagę

W tym momencie ważnym jest, abyś przypomniał sobie wszystkie podstawowe informacje na temat składek ZUS, który opisywaliśmy całkiem niedawno w Księgowym Kalendarzu Adwentowym. Materiały znajdziesz tutaj, pod tym linkiem: Księgowy Kalendarz Adwentowy – 2024 rok.

To bardzo istotne dla dalszego przebiegu omawiania tematu, bowiem koniecznym jest, abyś rozeznawał się w nim i wiedział, o czym w danym momencie jest mowa. Dlatego też, zanim pójdziesz dalej, zatrzymaj się na chwilę i dokładnie przypomnij informacje ze wskazanego w linku materiału.

W analizach końcoworocznych do wykonania mamy 3 kroki:

sprawdzenie możliwości skorzystania z małego ZUS plus - czyli przejście z kodu 05 10 lub 05 12 na kod ubezpieczenia 05 90 lub 05 92
sprawdzenie aktualnych podstaw i składek ZUS na ubezpieczenie społeczne
sprawdzenie aktualnych podstaw i składek ZUS na ubezpieczenie zdrowotne

Mały ZUS plus

Informacje ogólne

Mały ZUS plus to ulga, dzięki której przedsiębiorcy płacą niższe składki na ubezpieczenia społeczne. Obliczają je uwzględniając dochód z tytułu działalności gospodarczej, który osiągnęli w poprzednim roku kalendarzowym. Ulga nie obejmuje składki zdrowotnej. Niższe składki na ubezpieczenia społeczne w ramach małego ZUS plus można opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia firmy.

W terminie do 31 stycznia osoby chcące z niej skorzystać muszą zgłosić ten fakt do ZUS na odpowiednim druku. Płatnicy, którzy korzystali z tej ulgi w 2024r., nadal spełniają jej warunki i zamierzają dalej z niej korzystać, nie muszą ponownie składać zgłoszenia.

Kto może skorzystać z ulgi

Z małego ZUS plus mogą korzystać przedsiębiorcy, których przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 120 tys. zł. Ci, którzy prowadzą działalność krócej niż rok, zmniejszają ten limit proporcjonalnie do czasu, w którym prowadzili firmę. Warunkiem skorzystania z ulgi jest też prowadzenie działalności gospodarczej w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni. Oznacza to, że Mały ZUS plus nie przysługuje osobom, które dopiero rozpoczynają prowadzenie własnego biznesu. Nowi przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulgi na start oraz z preferencyjnych składek, które oblicza się od co najmniej 30 procent minimalnego wynagrodzenia.

Z małego ZUS plus nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy:

w poprzednim roku rozliczali się na podstawie karty podatkowej z jednoczesnym zwolnieniem sprzedaży od podatku VAT,
osoby, które prowadziły wówczas inną pozarolniczą działalność, na przykład jako wspólnicy spółki jawnej,
osoby, które wykonują działalność na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w zakresie, w jakim pracowały dla niego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym oraz osoby, które spełniają warunki do opłacania preferencyjnych składek.

Jak zgłosić się do Małego ZUS plus

Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które w ubiegłym roku nie korzystały z małego ZUS plus, a chcą w bieżącym roku z niego skorzystać i spełniają wymagane warunki, podobnie jak osoby rozpoczynające lub wznawiające działalność w styczniu, powinny zgłosić się do ulgi najpóźniej do 31 stycznia. Aby to zrobić, należy wyrejestrować się z ubezpieczeń, posługując się dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, a następnie zgłosić się z kodem właściwym dla małego ZUS plus, który zaczyna się od kodu 05 90 lub 05 92. Płatnicy, którzy korzystali z małego ZUS plus w 2024 roku i nadal spełniają warunki do ulgi i zamierzają z niej korzystać, nie muszą ponownie składać zgłoszenia.

Każda osoba, która w styczniu korzysta z małego ZUSu plus, ma obowiązek złożyć dokumenty rozliczeniowe do 20 lutego. Dokumenty te powinny zawierać m.in. informacje o rocznym przychodzie, rocznym dochodzie, formach opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz o podstawie wymiaru składek.

W jakim terminie

31 stycznia upływa termin na zgłoszenia do ulgi mały ZUS plus.

Ile wynosi mały ZUS plus

Mały ZUS plus to niższe składki na ubezpieczenia społeczne liczone z uwzględnieniem dochodu z działalności gospodarczej za ubiegły rok kalendarzowy. Podstawa wymiaru tych składek dla danego roku nie może być niższa niż 30 procent minimalnego wynagrodzenia ani wyższa niż 60 procent prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Podstawa i składka jest określana indywidualnie, raz na cały rok i jest w jego trakcie niezmienna.

Oznacza to, że w 2025r. podstawa wymiaru składek musi mieścić się w przedziale od 1399,80 zł do 5203,80 zł.

Ulga nie obejmuje składki zdrowotnej, którą przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać w pełnej wysokości.

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Do prawidłowego wyliczenia podstawy do MDG można wykorzystać dostępny na stronie ZUSu kalkulator lub z funkcji dostępnych na PUE ZUS w swojej kartotece. Poniżej zamieszczamy link do kalkulatora:

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Aktualne podstawy i składki ZUS na ubezpieczenie społeczne

W tej części zamieszczamy informacje o wysokości składek ZUS na ubezpieczenie społeczne obowiązujące w bieżącym roku dla:

dużego ZUS
małego ZUS plus
preferencyjnego

Duży ZUS (grupa II)

W tej grupie znajdują się osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność:

na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, niewymienione w grupie I,
twórcy i artyści,
osoby, które prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
akcjonariusze prostej spółki akcyjnej,
komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej,
osoby, które prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty

oraz osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność albo z osobami korzystającymi z „ulgi na start”.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2025r. - nie może być niższa niż 5.203,80 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego).

Kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2025 roku wynosi 8.673 zł.

Składka na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w grupie II za miesiące styczeń - grudzień 2025r. nie może być niższa od kwoty:

1.015,78 zł - na ubezpieczenie emerytalne (19,52%),
416,30 zł - na ubezpieczenia rentowe (8%),
127,49 zł - na ubezpieczenie chorobowe (2,45%).

Składki preferencyjne (grupa I)

Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, z wyłączeniem osób, które:

prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2025r. - nie może być niższa niż 1.399,80 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującej w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2025r.).

Od 1 stycznia do 31 grudnia 2025r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4.666 zł.

Składka na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w grupie I za miesiące styczeń - grudzień 2025r. nie może być niższa od kwoty:

273,24 zł - na ubezpieczenie emerytalne (19,52%),
111,98 zł - na ubezpieczenia rentowe (8%),
34,30 zł - na ubezpieczenie chorobowe (2,45%).

Mały ZUS plus (grupa III)

Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na mniejszą skalę mogą opłacać „mały ZUS plus”. W szczegółach opisaliśmy już ją wcześniej w tym artykule. Jednak dla uporządkowania wiedzy jeszcze raz przypomnimy o tych najistotniejszych faktach.

Oznacza to, że w 2025r. podstawa wymiaru składek musi mieścić się w przedziale od 1399,80 zł do 5203,80 zł.

Ulga nie obejmuje składki zdrowotnej, którą przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać w pełnej wysokości.

Aktualne podstawy i składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne

Zgodnie z nowymi przepisami, wprowadzonymi Polskim Ładem, składki na ubezpieczenie zdrowotne płacimy od uzyskanego dochodu (skala, podatek liniowy) lub przychodu (ryczałt). Wspominaliśmy o tym w tym artykule: forma opodatkowania. Rok 2025 przynosi nam kolejne zmiany w opłacaniu składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna na skali podatkowej lub podatku liniowym

1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ustawa wprowadziła zmiany dotyczące zasad ustalania składki na ubezpieczenie zdrowotne, a mianowicie obniżenie wysokości minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacanej przez przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych (skala lub podatek liniowy) w okresie roku składkowego od 1 lutego 2025r. do 31 stycznia 2026 r., minimalna:

miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego;
roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może być niższa niż kwota stanowiąca iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku 2025 i 75 % minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym minimalna wysokość składki miesięcznej i rocznej w tym okresie nie może być niższa niż kwota odpowiadająca 9% minimalnej podstawy wymiaru.

Obowiązujące od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4 666 zł.

Tym samym minimalna miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 3 499,50 zł (75% x 4 666 zł).

Składka zdrowotna na karcie podatkowej

Ta sama ustawa dokonała obniżenia wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacanej przez przedsiębiorców stosujących kartę podatkową.

W przypadku przedsiębiorców, którzy stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za okres od 1 stycznia 2025r. do 31 grudnia 2025r. wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego od 1 stycznia 2025r.

Obowiązujące od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4 666 zł.

Tym samym miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla tych przedsiębiorców wynosi 3 499,50 zł (75% x 4 666 zł).

Składka zdrowotna a środki trwałe i wartości niematerialne i prawne

Wspomniana wyżej ustawa wyłączyła z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacanej przez przedsiębiorców przychody ze sprzedaży środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

Od 1 stycznia 2025 r. w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dla celów ustalania przychodu/dochodu na podstawie którego ustalana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie uwzględnia się przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Oznacza to, że dla celów ustalania wysokości przychodu/dochodu nie uwzględnia się przychodów i kosztów uzyskania związanych ze sprzedażą środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

W przypadku osób opodatkowanych według skali lub podatkiem liniowym ustalających podstawę wymiaru składki na podstawie dochodu z miesiąca poprzedniego wyłączenie to będzie miało zastosowanie do składek należnych za okres od 1 lutego 2025r.

Ważne!
Przedsiębiorcy opodatkowani według skali lub podatkiem liniowym po zakończeniu roku składkowego będą mogli zdecydować o uwzględnieniu w rocznej podstawie wymiaru składki (począwszy od rozliczenia rocznego za rok 2025) osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów uzyskania, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 i 19 i w art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, poprzez złożenie stosownego oświadczenia na składanym dokumencie rozliczeniowym (w tym zakresie nastąpi zmiana wzorów dokumentów rozliczeniowych).

Składka zdrowotna z metoda kasowa

Ustawa uwzględnia metodę kasowego ustalania przychodu podatkowego dla celów ustalania przychodu/dochodu na podstawie którego ustalana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Od 1 stycznia 2025r. w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dla celów ustalania przychodu/dochodu na podstawie którego ustalana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne uwzględnia się przepisy dotyczące metody kasowej ustalania przychodu podatkowego.

W przypadku wyboru metody kasowej rozliczania przychodów przedsiębiorca zobowiązany jest uwzględniać dla celów ustalania wysokości przychodu/dochodu na podstawie którego ustalana jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, również osiągnięte przychody i poniesione koszty uzyskania w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.

Wyłączenie przychodów i kosztów uzyskania za okres zawieszenia działalności gospodarczej dla celów wyliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne nadal ma zastosowanie, ale o ile nie jest do nich stosowana metoda kasowa.

Kalkulator miesięcznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenia zdrowotne

Do prawidłowego wyliczenia miesięcznej podstawy i składki na ubezpieczenie zdrowotne można wykorzystać dostępny na stronie ZUSu kalkulator. Poniżej zamieszczamy link do niego:

Kalkulator do obliczania miesięcznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Pozostałe ważne informacje

Poniżej prezentujemy garść innych, równie istotnych informacji dotyczących ZUS w 2025 roku.

Ubezpieczenie wypadkowe

O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS powiadamia do 20 kwietnia danego roku tych płatników składek, którzy przekazali informację ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata kalendarzowe.

Pozostali płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego:

co najmniej 10 ubezpieczonych i nie mieli obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe - stopę procentową składki na to ubezpieczenie ustalają w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należą,
nie więcej niż 9 ubezpieczonych - stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.

Wszyscy w/w płatnicy samodzielnie ustalają wysokość stopy procentowej składki na dany rok składkowy.

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest ustalana na okres roku składkowego i obowiązuje do składek należnych za okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku.

Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2025 roku

Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2025 roku wynosi 260 190 zł.

Kalkulator rocznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Raz w roku musisz dokonać rocznego rozliczenia. Oznacza to, że musisz obliczyć różnicę między roczną składką a sumą składek miesięcznych. Dokonujesz tego w deklaracji mca kwietnia wraz ze składkami bieżącego miesiąca. Tak rozliczoną deklarację za cały poprzedni rok składasz w ZUS "na okienku" lub elektronicznie przez "Płatnika". W celu właściwego rozliczenia rocznej podstawy i składki na ubezpieczenie zdrowotne można wykorzystać dostępny na stronie ZUSu kalkulator. Poniżej zamieszczamy link do niego:

Kalkulator do obliczania rocznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Przydatne linki

Kalkulator MDG

Kalkulator składki zdrowotnej

Mały ZUS plus od 2022r.

Ulga mały ZUS plus

Składka zdrowotna w 2025 roku

Składki ZUS 2022 roku + dane archiwalne

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Forma opodatkowania

Początek każdego roku charakteryzuje się wieloma obowiązkami, jakim każdy właściciel firmy powinien poświęcić swoją uwagę. Jedną z nich jest inwentaryzacja, o której pisaliśmy w poprzednim wpisie na blogu. Materiał na ten temat znajdziesz tutaj: Inwentaryzacja. Kolejnym tematem, nad którym należy się poważnie zastanowić, jest forma opodatkowania. Dzisiejszy materiał poświęcony jest wszystkim tym formom dostępnym w naszym kraju. Zapraszamy Cię zatem do drugiego wpisu w cyklu Księgowego Niezbędnika Podatnika - Obowiązki Końcoworoczne Podatnika poświęconego – Formie opodatkowania.

Wybór formy opodatkowania jest szalenie istotną kwestią w prowadzeniu własnego biznesu. Właściwy dobór narzędzi pozwala na prowadzenie własnej firmy swobodnie i bez lęku o przepłacanie danin publicznych. Wybór formy opodatkowania niesie również z sobą informację o tym, że rok podatkowy nieubłaganie dobiegł końca i nadchodzi moment podjęcia nowej decyzji. Zadajemy sobie teraz pytanie jaką wybrać formę opodatkowania? Która z dostępnych opcji będzie dla mnie najbardziej optymalnym rozwiązaniem? Sprawdźmy to zatem.

Forma opodatkowania

Informacje ogólne

Forma opodatkowania – co to takiego?

Forma opodatkowania to określenie zasady rozliczania twojego podatku dochodowego (PIT).

Kogo dotyczy?

Dotyczy wszystkich podatników, w szczególności przedsiębiorców, zarówno tych, którzy już prowadzą własne firmy ale i tych, którzy są w procesie ich zakładania lub podejmowania decyzji o ich założeniu. To oznacza, że PIT na zasadach określonych dla przedsiębiorców będziesz płacić, jeśli:

prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą
jesteś wspólnikiem spółek:
- cywilnej
- jawnej osób fizycznych
- jawnej, której wspólnikami są inne podmioty niż osoby fizyczne, pod warunkiem złożenia informacji o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki
- partnerskiej.

Rozpoczynając działalność, a także w trakcie jej trwania, będziesz się zatem zastanawiać, która z form opodatkowania dochodów będzie dla Ciebie najlepsza. Sam dokonasz wyboru i określisz sposób, w jaki chcesz rozliczać podatki w swojej firmie. Natomiast osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczych lub prowadzące działalność "na próbę" w ramach działalności nierejestrowanej, mają już taką formę opodatkowania dookreśloną z góry - skalę podatkową (zasady ogólne).

Kiedy jej dokonać?

Wyboru formy opodatkowania dokonuje się w dwóch momentach roku:

do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku podatkowym przychód z działalności gospodarczej
do końca roku - gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku. Wówczas termin ten skraca się do końca grudnia.

Oznacza to, że raz w roku możesz zmienić formę opodatkowania (skala, liniowy, ryczałt) a także zmienić system opłacania podatków (z miesięcznego na kwartalny i odwrotnie). Jeśli 20 przypada w sobotę, niedzielę lub w święto to termin automatycznie przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po.

Dodatkowo musisz pamiętać również o tym, że raz obrana przez Ciebie forma obowiązuje Cię przez cały najbliższy rok. Kolejną zmianę będziesz mógł dokonać dopiero na początku kolejnego roku. Zatem jest to poważna sprawa, której nie powinieneś bagatelizować. W przypadku, kiedy nie chcesz dokonywać zmiany, nie robisz nic - wówczas kolejny rok będziesz opodatkowywał swoje dochody na dotychczas obranych zasadach.

Ważne! 
Jeśli nie złożysz w wyznaczonym terminie swojej deklaracji o zmianie formy opodatkowania lub w trakcie rejestracji firmy nie wybierzesz żadnej z dostępnych form bądź wybierzesz ją, ale zgłosisz ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego po terminie, wówczas pozostanie Ci dookreślona standardowa, podstawowa - skala podatkowa (zasady ogólne).

Jak jej dokonać?

Dokonujesz tego przez złożenie Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemnego oświadczenia w momencie rejestracji firmy lub wtedy, gdy firmę już posiadasz i chcesz tylko poinformować o zaistniałej zmianie dotychczasowej formy opodatkowania. Oświadczenie to możesz złożyć:

w urzędzie skarbowym (osobiście, listownie, mailowo) lub
elektronicznie za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.

Informację o zmianach przekazujesz do US w formie zawiadomienia. Zawiadomienie to składasz maksymalnie do 20 lutego roku podatkowego na rok bieżący, w którym chcesz opłacać miesięcznie lub kwartalnie zaliczki na podatek dochodowy (PIT). Składasz je jako aktualizację formularza CEIDG-1, wybierając właściwą opcję w części 15. „Oświadczenie o formie opłacania podatku dochodowego”. Formularz możesz złożyć zarówno w formie papierowej “na okienku” w dowolnym Urzędzie Miasta lub Gminy w całej Polsce lub dostarczasz do US pisemne oświadczenie osobiście, listownie bądź elektronicznie poprzez:

stronę www.biznes.gov.pl,
na stronie internetowej www.ceidg.gov.pl lub
na elektronicznej platformie usług administracyjnych ePUAP www.epuap.gov.pl.

Wyjątkiem od powyższej reguły są podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej – wówczas na zmianę formy opodatkowania masz czas do 20 stycznia.

Ważne!

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową i chcesz wrócić do opodatkowania na zasadach ogólnych, złóż Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o rezygnacji z karty podatkowej w terminie do 20 stycznia roku kalendarzowego. Oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania kartą podatkową składasz tą samą drogą, opisaną wyżej.

Podstawowe elementy do analiz form opodatkowania

W działalności gospodarczej na co dzień używamy takich określeń jak: przychód, koszty dochód lub strata oraz podatek. Opisywaliśmy ten temat całkiem niedawno w Księgowym Kalendarzu Adwentowym. Materiały znajdziesz tutaj, pod tym linkiem: Księgowy Kalendarz Adwentowy - 2024 rok.

Przypomnij sobie teraz znaczenie tych słów, bowiem będziemy nimi pracować. Musisz to wiedzieć, aby zrozumieć istotę i na podstawie analiz dokonać dla swojej firmy optymalnego wyboru formy opodatkowania.

Ważne! 

Jeżeli w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jesteś podatnikiem podatku VAT, kwota tego podatku nie jest Twoim przychodem. Przychód dla celów podatkowych stanowi wyłącznie kwota netto.

Do wyboru masz 3 formy opodatkowania. W zależności od tego, co wybierzesz, masz inne obowiązki oraz różną podstawę opodatkowania. O tym jednak pomówimy w poszczególnym dziale. W tej chwili zwróć uwagę na to, że w różnej formie opodatkowany jest:

dochód – dla skali podatkowej i podatku liniowego,
przychód – dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ponadto z wiadomości ogólnych musisz również wiedzieć, że nie zawsze możesz wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zależy to od tego, jaką działalność będziesz prowadzić. O tym decyduje ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym, która jasno wskazuje działalności nie mogące być w ten sposób opodatkowane.

Rodzaje form opodatkowania

W Polsce mamy 3 rodzaje form opodatkowania podatkiem dochodowym - czwarta jest wygaszana:

karta podatkowa (wygaszana),
zasady ogólne (skala podatkowa - stawka podatku 12% i 32%),
podatek liniowy (stawka podatku 19%),
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% i 17%).

Karta podatkowa (wygaszana)

Karta podatkowa jest wygaszaną formą opodatkowania, zatem nie będziemy jej poświęcać zbyt wiele uwagi. Wskażemy tylko rzeczy najistotniejsze. Wygaszenie tej formy opodatkowania oznacza tyle, że nie mogą z niej skorzystać nowi podatnicy. Korzystają z niej jedynie podatnicy, którzy byli opodatkowani w tej formie przed rokiem 2022 i obecnie nadal ją kontynuują. Po rezygnacji i przejściu na inną formę opodatkowania możliwości powrotu już nie ma. Zastanów się zatem, czy chcesz dokonać tej zmiany.

Minister Finansów, obwieszczeniem w Monitorze Polskim z dnia 15 listopada 2024 r. pod poz. 975, opublikował nowe, wyższe stawki dla:

karty podatkowej i
kwoty rocznego przychodu, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług z wyjątkiem świadczeń dla ludności (w 2025 r. - 96 711 zł) oraz
kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2025r.

Jeśli korzystasz z tej formy opodatkowania musisz liczyć się ze wzrostem stawek. Przyczyną tego jest wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. To ten wskaźnik jest brany pod uwagę przy ustalaniu nowych stawek karty podatkowej.

Poniżej zamieszczamy cały akt prawny, w którym wyczytasz wszystko to, co Ciebie interesuje:

Stawki karty podatkowej w 2025 roku - do pobrania

Jak zrezygnować z karty podatkowej

Jeżeli chcesz zrezygnować z opodatkowania w formie karty podatkowej, musisz dopełnić pewnego obowiązku, a mianowicie w terminie do 20 stycznia bieżącego roku kalendarzowego musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego:

pisemne oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania w ramach karty podatkowej – wrócisz wówczas do opodatkowania na zasadach ogólnych,
pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym, bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – będziesz wtedy opodatkowany w wybrany przez siebie sposób w kolejnym roku podatkowym.

Oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania kartą podatkową składasz:

w urzędzie skarbowym
za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.

Zasady ogólne (skala podatkowa)

Informacje ogólne

Skala podatkowa jest podstawową formą opodatkowania dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej w naszym kraju, która nie wymaga zawiadamiania o jej wyborze. Oznacza to, że:

w momencie nie dokonania przez Ciebie wyboru (przy zakładaniu firmy) lub
jeśli wybrałeś wcześniej tą formę opodatkowania i nie wybierzesz innej (w trakcie działania firmy) lub
wybierzesz inną formę, ale zgłosisz się do naczelnika urzędu skarbowego po terminie, w którym możesz dokonać takiego wyboru

wówczas nie nastąpi u Ciebie żadna zmiana. Nadal będziesz opodatkowany podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych według skali podatkowej w stawce podatkowej 12% i 32%.

W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.

W przypadku skali podatkowej podstawą opodatkowania jest dochód. Dochód jest pomniejszany o koszty i przysługujące odliczenia.

Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:

przychód – koszty = dochód

dochód x stawka podatku płatnego wg skali podatkowej = podatek do zapłaty (zaliczka)

Stawki podatku uzależnione są od wysokości uzyskanego dochodu i stanowią:

12% dla podstawy obliczenia podatku do wysokości 120.000 zł
32% dla podstawy obliczenia podatku powyżej 120.000 zł.

Ważne!

Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne, które płacisz za siebie i które możesz:

w całości zaliczyć do kosztów uzyskania lub

```
alternatywnie odliczyć od dochodu. 
```

Muszą być jednak opłacone. Od Ciebie zależy w jakim modelu będziesz je rozliczał, a zatem w którym momencie będziesz je odliczał.

Na zasadach ogólnych wg skali podatkowej składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).

Plusy i minusy skali podatkowej

Przywileje - zachowujesz prawo do wszystkich możliwych ulg podatkowych. Będziesz mógł skorzystać z:

rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
ulg i odliczeń od dochodu i od podatku.

Obowiązki - wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej,
opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego: do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.

Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.

Ważne!

Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w momencie, gdy przekroczy ona kwotę 1.000 zł. Zatem nie będziesz zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.

Obowiązuje Cię również dokonanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Takie rozliczenie roczne wykonują wszyscy przedsiębiorcy bez względu na formę opodatkowania w deklaracji za mc kwiecień w terminie do 20 maja. Po wykonaniu rozliczenia masz dwie opcje:

jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej - możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka - musisz dopłacić różnicę.

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.

Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:

sposób miesięczny lub
sposób kwartalny.

Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-36, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.

W podatku na zasadach ogólnych wg skali podatkowej można odliczyć straty z lat ubiegłych.

Jak wybrać opodatkowanie skalą podatkową

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną według stawki liniowej albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i chcesz dokonać zmiany na zasady ogólne wg skali podatkowej, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:

do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
do końca roku - gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.

Oświadczenie o zmianie składasz:

w urzędzie skarbowym
za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.

Podatek liniowy

Informacje ogólne

W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.

Podobnie jak w skali podatkowej, w przypadku podatku liniowego podstawą opodatkowania jest również dochód. Dochód jest pomniejszany o koszty i przysługujące odliczenia.

Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:

przychód – koszty = dochód

dochód x stawka podatku 19% = podatek do zapłaty (zaliczka)

Stawkę podatku stanowi:

19% - podatek płatny jest wg jednolitej stawki bez względu na to, jaki uzyskasz dochód.

Ważne!

Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i częściowo zdrowotne, które płacisz za siebie i które możesz:

w całości zaliczyć do kosztów uzyskania lub

```
alternatywnie odliczyć od dochodu. 
```

Muszą być jednak opłacone. Od Ciebie zależy w jakim modelu będziesz je rozliczał, a zatem w którym momencie będziesz je odliczał.
Limit odliczenia składki zdrowotnej w podatku liniowym wynosi:

```
w 2024r. - 11.600 zł
```
```
w 2025r. - 12.900 zł
```

W podatku liniowym składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 4,9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).

Plusy i minusy podatku liniowego

Przywileje - nie zachowujesz prawa do większości możliwych ulg podatkowych. Nie będziesz mógł skorzystać z:

rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
ulg i odliczeń od dochodu i od podatku, z wyjątkiem np. odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, składek na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości określonego rocznego limitu, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi B+R, ulgi sponsoringowej, ulgi na zabytki czy ulgi na terminale.

Obowiązki - wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej,
opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego: do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.

Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.

Ważne!

Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w momencie, gdy przekroczy ona kwotę 1.000 zł. Zatem nie będziesz zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.

jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej - możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka - musisz dopłacić różnicę.

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.

Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:

sposób miesięczny lub
sposób kwartalny.

Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-36L, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.

Opodatkowanie dochodu podatkiem liniowym 19% nie możesz zastosować, jeśli będziesz świadczył usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy:

w tym samym roku,
w takim samym zakresie, w jakim świadczyłeś dla niego usługi ze stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

W podatku liniowym można odliczyć straty z lat ubiegłych.

Jak wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych wg skali podatkowej albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i chcesz dokonać zmiany na opodatkowanie wg stawki liniowej, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:

do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
do końca roku - gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.

Oświadczenie o zmianie składasz:

w urzędzie skarbowym
za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Informacje ogólne

W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.

W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest przychód. Nie występują tutaj koszty ale występują przysługujące odliczenia.

Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:

przychód

przychód x stawka obowiązującego podatku = podatek do zapłaty

Stawki podatku uzależnione są od rodzaju wykonywanej działalności i kwoty uzyskanych przychodów i stanowią:

17%,15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3%.

Ważne!


Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i 50% zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, które płacisz za siebie i które możesz alternatywnie odliczyć od przychodu. Muszą być jednak opłacone.

W ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% zryczałtowanej podstawy wymiaru składki, którą stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Plusy i minusy ryczałtu ewidencjonowanego

Przywileje - nie zachowujesz prawa do większości możliwych ulg podatkowych. Nie będziesz mógł skorzystać z:

rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
ulg i odliczeń od przychodu i od podatku, z wyjątkiem np. odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, 50% zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi termomodernizacyjnej.

Obowiązki - wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:

prowadzić odrębną za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów, w której będziesz zapisywać przychody w rozbiciu na poszczególne stawki podatku, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
wpłacać w ciągu roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia roku następnego.

Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.

jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej - możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka - musisz dopłacić różnicę.

Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:

sposób miesięczny lub
sposób kwartalny.

Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-28, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.

Nie zawsze będziesz mógł wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, bowiem ma on pewne ustawowe wyłączenia, uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności i innych okoliczności. Spod tego opodatkowania wyłączone są niektóre rodzaje działalności, na przykład prowadzenie aptek, kantorów, czy handel częściami samochodowymi.

Ryczałtu nie wybiorą również osoby, które:

prowadzą inną działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej
korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego
w ramach działalności wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
są wspólnikami spółki cywilnej oraz spółki jawnej i ich wspólnicy wybiorą inną formę opodatkowania (opodatkowanie ryczałtem muszą wybrać wszyscy wspólnicy)
podejmują wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
- samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
- w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
- samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka
- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach;

uzyskiwały przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które osoba lub jej wspólnik (przy prowadzeniu działalności w formie spółki):
- wykonywała lub wykonywał jej wspólnik w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- osoba lub jej wspólnik wykonywali lub wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

W ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych można odliczyć straty z lat ubiegłych uzyskanych z tej samej działalności opodatkowanej wcześniej skalą podatkową lub podatkiem liniowym.

Jak wybrać opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych albo wg stawki liniowej i chcesz dokonać zmiany na opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:

do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
do końca roku - gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.

Oświadczenie o zmianie składasz:

w urzędzie skarbowym
za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.

Różnice pomiędzy formami opodatkowania w ujęciu graficznym

Poniżej zamieszczamy różnice między dostępnymi formami opodatkowania w ujęciu graficznym. Wszystkie dane wraz z tabelą pochodzą ze strony www.biznes.gov.pl.

Sprawdź główne różnice pomiędzy czterema sposobami opodatkowania działalności gospodarczej:

	Zasady ogólne (skala podatkowa)	Podatek liniowy	Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych	Karta podatkowa
Kto może stosować - działalność jednoosobowa	każda osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą	każda osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (z wyjątkiem przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy)	każda osoba fizyczna uzyskująca przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający w roku podatkowym kwoty 2 mln euro (z wyjątkiem przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy)	osoby fizyczne opodatkowane w formie karty podatkowej na dzień 31.12.2021 i kontynuujące opodatkowanie kartą w 2022
Kto może stosować – spółki	Wspólnicy spółek: jawnej osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej	Wspólnicy spółek: jawnej, osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej	Wspólnicy spółki: jawnej i cywilnej, której wspólnikami są tylko osoby fizyczne, jeżeli łączny przychód wspólników ze spółki nie przekroczył w roku podatkowym 2 mln euro	Wspólnicy spółki cywilnej opodatkowani w formie karty podatkowej na dzień 31.12.2021 i kontynuujący opodatkowanie w tej formie w 2022
Rodzaje działalności	każda działalność gospodarcza	każda działalność gospodarcza	każda działalność, za wyjątkiem wskazanych działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem	wskazane w katalogu działalności, które mogą być opodatkowane kartą podatkową
Limit dochodów (przychodów)	brak limitu	brak limitu	do 2 mln EURO: - samodzielnie, - łącznie w ramach spółki cywilnej, lub spółki jawnej	brak limitu
Rozliczenie kosztów uzyskania przychodu	Tak	Tak	Nie	Nie
Co jest opodatkowane	dochód	dochód	przychód	podatek ustala Naczelnik Urzędu Skarbowego
Stawka podatku	12% lub 32%	19%	od 2% do 17%	Wysokość podatku zależy m.in. od: rodzaju działalności, miejsca wykonywania, liczby pracowników
Kto ustala podatek	podatnik	podatnik	podatnik	Naczelnik Urzędu Skarbowego
Rozliczenie z innymi dochodami	Tak	Nie	Nie	Nie
Najważniejsze zalety	możliwość opodatkowania w jednym zeznaniu dochodów z różnych źródeł (ale nie wszystkich), - wiele ulg podatkowych	stała stawka podatkowa - brak progresji	prosty sposób ustalenia podstawy opodatkowania - uproszczona ewidencja	z góry ustalona wartość podatku – brak księgowości
Najważniejsze wady	stawka 32% po przekroczeniu 120 tys. dochodu	brak wielu ulg	wyłączenia niektórych rodzajów działalności z możliwości stosowania brak wielu ulg	forma opodatkowania wyłącznie dla przedsiębiorców korzystających z niej na dzień 31.12.2021 – brak możliwości wyboru karty od 2022

Co wziąć pod uwagę przy wyborze formy opodatkowania

Oto kilka ważnych punktów, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę dokonując wnikliwej analizy i podejmując decyzję o przyszłej formie opodatkowania. To trochę jak przewidywanie przyszłości, ale na tym właśnie polega biznes. Skup swoją uwagę na:

kosztach uzyskania przychodów - zastanów się, czy będziesz je miał, jak duże one będą i czy chciałbyś je odliczać
składce zdrowotnej - rozważ ile % ona wynosi w każdej z dostępnych form opodatkowania, pamiętaj również, że od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej przez ciebie formy opodatkowania i wysokości dochodów/przychodów,
stratach - zastanów się czy planowane przez ciebie wydatki mogą być wyższe niż generowane przychody i czy będziesz chciał ją odliczać, pamiętaj, że uzyskaną stratę możesz rozliczać na przestrzeni kolejnych 5 lat następujących po roku, w którym ją wykazałeś,
rozliczaniu z małżonkiem - zastanów się, czy będziesz chciał rozliczać się wspólnie z małżonkiem,
ulgach podatkowych - zastanów się, czy będziesz chciał skorzystać ze swoich przywilejów, pamiętaj, że wybór konkretnej formy opodatkowania może pozbawić cię tego prawa, gdyż każda forma opodatkowania charakteryzuje się innym zestawem dostępnych dla podatników ulg - rozważ to mądrze,
księgowości - rozważ, jaki rodzaj jest dla Ciebie optymalnym, pamiętaj, że różne formy opodatkowania wiążą się z różnym zakresem obowiązków ewidencyjnych i księgowych.

Harmonogram prac przy zmianie formy opodatkowania

Jakiś czas temu zamieszczaliśmy na naszym blogu wpis z dokładnymi instrukcjami. Chcemy dziś do niego powrócić i przypomnieć go w całości. Materiał na ten temat znajdziesz tutaj:

Instruktaż zmiany formy opodatkowania

Ponadto zamieszczamy formularz do rejestracji lub zmiany w wersji papierowej. Zmiany w CEIDG-1 możesz dokonać również "na okienku" w dowolnym urzędzie miasta lub gminy, bowiem od kilku lat nie obowiązuje już rejonizacja.

Formularz wniosku CEIDG-1 – do pobrania

Zmiana formy opodatkowania – pozostałe informacje

Na koniec, w tej części przybliżymy Ci nieco dotychczas obowiązujące przepisy, przepisy przejściowe, które obecnie nie mają już zastosowania. Warto jednak o nich wiedzieć lub sobie o nich przypomnieć, chociażby z uwagi na fakt ewentualnych przyszłych kontroli podatkowych. Przypominamy zatem, że kontrole, w dużym uproszczeniu, mogą odbywać się na przestrzeni ostatnich 6 lat licząc to "na palcach rąk". Zapis ustawowy bowiem brzmi:

Art. 70. [Przedawnienie zobowiązania podatkowego] - Ordynacja podatkowa.

§ 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zmiana formy opodatkowania po zakończonym roku - polski ład

Obecnie nie ma takiej możliwości. Tylko raz, na przestrzeni ostatnich lat, Ustawodawca umożliwił takie przejście na skalę podatkową w 2022 roku podatnikom, którzy wybrali jako formę opodatkowania podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Działo się to w ramach Polskiego Ładu 2.0 w roku 2023 za rok 2022r. To była precedensowa sytuacja, która miała miejsce jednorazowo. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:

Karta podatkowa – zmiana wysokości stawek

Obecnie nie ma możliwości skorzystania z tej formy opodatkowania z uwagi na jej wygaszanie. Mogą z niej korzystać wyłącznie Ci podatnicy, którzy płacili ją w 2024 roku.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:

Karta podatkowa w 2022r.

Przydatne linki

Formularz wniosku CEIDG-1

Zmiana formy opodatkowania - polski ład 2022r.

Wsteczna zmiana opodatkowania w 2022r.

Karta podatkowa w 2022r.

Zmiany podatkowe 2023r.

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Inwentaryzacja

Jak co roku, o tej porze roku, mamy przyjemność zmierzyć się z pierwszym końcoworocznym obowiązkiem podatnika - inwentaryzacją. Materiał ten otwiera cykl publikacji poświęcony obowiązkom końcoworocznym każdego podatnika. Zebraliśmy dla Ciebie wszystkie najważniejsze informacje, jakie musisz wykonać w okolicach końca każdego roku. Prezentujemy go w formie Księgowego Niezbędnika Podatnika. Zapraszamy Cię zatem do pierwszego wpisu poświęconego - Inwentaryzacji.

Obowiązek ten dotyczy wszystkich przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz księgi handlowe. Wszyscy wymienieni zobowiązani są sporządzić na koniec roku spis z natury, który w praktyce nazywany jest także remanentem. Zasady oraz sposób jego przeprowadzania zostały jasno dookreślone w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów oraz ustawie o rachunkowości. Sprawdź, czy obowiązek ten dotyczy również Ciebie.

Inwentaryzacja

Informacje ogólne

Inwentaryzacja - co to takiego?

Remanent inaczej spis z natury lub inwentaryzacja – to nic innego jak spis towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, produkcji w toku, półwyrobów, wyrobów, odpadów i braków, itp. Zadaniem remanentu jest porównanie stanu rzeczywistego, który posiadasz w swojej firmie, z danymi wynikającymi z twoich ksiąg.

Kogo dotyczy?

Remanenty sporządzają zarówno podatnicy prowadzący swoje rozliczenia na KPiR jak i na Księgach Handlowych. Te wskazane podmioty gospodarcze mają obowiązek zmierzyć się ze spisem z natury – niezależnie od tego czy prowadzą sklep handlowy, czy świadczą usługi kosmetyczne lub fryzjerskie. Szczególne zasady sporządzania inwentaryzacji obejmują również:

księgarnie i antykwariaty księgarskie – w przypadku których spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne,
kantory – gdzie spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe,
działy specjalne produkcji rolnej – gdzie spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.

Od 1 stycznia 2019 roku, podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu zostali zwolnieni z obowiązku sporządzania inwentaryzacji na koniec roku podatkowego, co potwierdza ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym.

Remanent sporządzany dla celów podatku dochodowego nie wymaga złożenia go w urzędzie skarbowym. Wystarczy, że spis będzie sporządzony, wyceniony i uwzględniony w prowadzonej ewidencji i przechowywany w dokumentacji księgowej.

Kiedy go sporządzić?

Najczęściej na koniec roku podatkowego, czyli 31 grudnia lub 1 stycznia. Remanent zamyka rok podatkowy i pozwala ustalić dochód podatkowy, jest ostatnim wpisem w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w danym roku i jednocześnie pierwszym wpisem na dzień 1 stycznia kolejnego roku.

Remanent należy sporządzić również w takich przypadkach:

na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym,
w przypadku zmiany wspólnika,
w sytuacji zmiany proporcji udziałów wspólników,
w momencie likwidacji działalności lub postawienia jej w stan upadłości,
w działalności przedsiębiorstwa w spadku na dzień, w którym zarządca sukcesyjny przestał pełnić swą funkcję, albo na dzień wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego,
na dzień zakończenia działalności.

W szczególnych przypadkach można odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji. Są nimi:

połączenie lub podział jednostek, z wyjątkiem spółek kapitałowych, jeżeli strony w drodze umowy pisemnej odstąpią od przeprowadzenia inwentaryzacji,
zawieszenie działalności, jeżeli zgodnie z art. 12 otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych ust. 3b jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych.

Co należy spisać?

Spisowi z natury podlegają:

towary handlowe – czyli towary zakupione do dalszej odsprzedaży,
materiały, surowce podstawowe – mogą się zużyć w procesie produkcji lub stanowić element wyrobu np. opakowanie, czyli butelka,
materiały pomocnicze – czyli pozostałe materiały np. w salonie fryzjerskim – farby, lakiery, ręczniki jednorazowe,
wyroby gotowe – czyli wyroby własnej produkcji np. zakończone roboty budowlane,
produkcja w toku – czyli wyroby własnej produkcji, nad którymi prace nie zostały zakończone, usługi przed ich zakończeniem np. wartość nakładów na nieskończoną budowę budynku na dzień 31 grudnia,
braki – czyli uszkodzone, niepełnowartościowe, niekompletne towary, materiały lub wyroby własnej produkcji niespełniające wymagań technicznych,
odpady – czyli materiały powstające podczas produkcji, które utraciły swoje właściwości pierwotne lub z powodu zniszczenia czy też uszkodzenia nie spełniają swoich warunków.

Ponadto spisowi z natury na ostatni dzień każdego roku obrotowego podlegają:

aktywa pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papiery wartościowe w postaci materialnej, rzeczowe składniki aktywów obrotowych, środki trwałe oraz nieruchomości zaliczone do inwestycji, z zastrzeżeniem pkt 3 art. 26 ust. 1, a także maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie – drogą spisu z natury ich ilości, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki, w tym papiery wartościowe w formie zdematerializowanej, należności, w tym udzielone pożyczki, z zastrzeżeniem pkt 3 art. 26 ust. 1, oraz powierzone kontrahentom własne składnik aktywów – drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony, grunty oraz prawa zakwalifikowania do nieruchomości, należności sporne i wątpliwe, a w bankach również należności zagrożone, należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także aktywa i pasywa niewymienione w pkt 1 i 2 art. 26 ust. 1 oraz wymienione w pkt 1 i 2 art. 26 ust. 1, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe – drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.

Inwentaryzacją drogą spisu z natury obejmuje się również znajdujące się w jednostce składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu. Obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.

Zasady wyceny

Wyceny dokonuje się najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury według:

cen zakupu
cen nabycia
cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.

Ważne!

Podatnicy, którzy są czynnymi podatnikami VAT, wyceniają towary, od których przysługiwało im odliczenie podatku VAT w kwocie netto. Podatnicy, którzy nie mieli prawa do odliczenia VAT, wyceny dokonują w kwocie brutto.

W przypadku półfabrykatów, wyrobów gotowych i własnej produkcji – do wyceny należy ustalić koszty wytworzenia danego wyrobu.

Produkcję zwierzęcą należy wycenić z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.

Walutę obcą należy wycenić według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy.

Częstotliwość przeprowadzania inwentaryzacji

Terminy i częstotliwość inwentaryzacji, określone w art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości, uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację:

składników aktywów – z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, określonych wart. 17 zakres danych w kontach ksiąg pomocniczych ust. 2 pkt 4 – rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym,
zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową – przeprowadzono raz w ciągu 2 lat,
nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – przeprowadzono raz w ciągu 4 lat,
zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki – przeprowadzono raz w roku,
zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – przeprowadzono raz w roku.

Towary zakupione przed rozpoczęciem działalności

Często zdarza się, że przedsiębiorcy już przed rozpoczęciem działalności dokonują zakupu towarów handlowych, które następnie chcą ująć w KPiR czy KH. Niestety nie jest możliwe zaksięgowanie wcześniej zakupionych towarów bezpośrednio w kosztach. Przedsiębiorcy mogą to zrobić jedynie poprzez sporządzenie remanentu początkowego na dzień rozpoczęcia
działalności i ujęcie w nim tych składników. Składniki w remanencie należy wycenić według:

ceny zakupu (netto – jeżeli przysługuje prawo do odliczenia, brutto – jeżeli prawo do odliczenia nie przysługuje),
wartości z dnia sporządzenia spisu (w przypadku, gdy jest ona niższa niż cena zakupu).

Remanent końcowy a remanent początkowy

Inwentaryzację sporządza się w celu zamknięcia roku podatkowego na ostatni dzień danego roku czyli na dzień 31 grudnia. Jeśli podatnik wykonał inwentaryzację na koniec roku, to nie musi sporządzać jej na 1 stycznia, ponieważ remanent końcowy będzie jednocześnie remanentem początkowym kolejnego roku.

Inaczej natomiast zobowiązani są postąpić podatnicy, którzy 1 stycznia otworzyli działalność i nie sporządzali oni spisu z natury na koniec roku. Ich obowiązkiem jest wykonanie remanentu początkowego.

Remanent powinien odzwierciedlać rzeczywisty stan czyli ilość rzeczy nim objętych. Sporządzając spis nie można zatem ograniczyć się do wydruku z firmowego komputera stanów produktów, ale należy fizycznie sprawdzić, ile ich faktycznie jest i w jakim są stanie.

Zerowy spis z natury

Jeżeli na dzień sporządzenia spis z natury przedsiębiorca w swojej firmie nie posiada na stanie żadnych towarów handlowych ani materiałów podlegających spisowi, nie zwalnia go to z obowiązku jego sporządzenia. Wówczas tworzy się remanent z wartością “0 zł”, zapisuje tę wartość w KPiR czy KH jako wartość remanentu, a arkusz spisu z natury przechowuje w dokumentacji księgowej.

Elementy spisu z natury

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. Powinien zawierać szczegółowe dane, wśród których między innymi znajdują się:

imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
data sporządzenia spisu,
numery kolejnych pozycji arkusza spisu z natury,
szczegółowe określenia towaru i innych składników,
jednostki miary,
ilości stwierdzone w czasie spisu,
ceny w złotych i groszach za jednostkę miary,
wartości wynikające z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
łączna wartość spisu z natury.

Na końcu sporządzonego remanentu należy zamieścić klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”, opatrzeć go w podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu lub wspólników. Tak przygotowany dokument przekazać Twojej Księgowej.

Harmonogram prac inwentaryzacyjnych

Warto zorganizować sobie pracę nad remanentem w taki sposób, aby czynność ta nie była ciężkim i pracochłonnym obowiązkiem. Podpowiadamy, jak to zrobić.

Krok pierwszy - uporządkuj towary i inne materiały, które należy spisać. Możesz je pogrupować rodzajami, opakowaniami tak, żeby już sam spis był czynnością, która nie zabierze zbyt dużo czasu – możesz zrobić to znacznie wcześniej, nie czekając do dnia 31 grudnia.

Krok drugi - spisz wszystkie towary, materiały, wyroby gotowe, produkty – spisu musisz dokonać w dniu 31 grudnia na formularzu. Wzorcowy druk zamieszczamy niżej:

Formularz spisu z natury - do pobrania

Krok trzeci - w ciągu 14 dni od spisania wszystkich artykułów wyceń je – w tym celu musisz mieć dostęp do swoich faktur zakupu, bo właśnie na tych fakturach znajdziesz wartości, które pomogą ustalić wartość remanentu.

Ważne! 

Rekomendujemy skontaktowanie się z Twoją Księgową w celu umówienia terminu, w którym będziesz mógł skorzystać z danych znajdujących się w Twoim Biurze Rachunkowym.

Wycena to nic innego jak pomnożenie ilości towarów lub materiałów (wyrobów gotowych, braków, odpadów) przez wartość tego samego towaru lub materiału kupionego w ostatnim czasie.

Krok czwarty ostatni - przekaż gotowy, wyliczony i podpisany remanent do Twojego Biura Rachunkowego. Na jego podstawie Twoja Księgowa będzie mogła dokonać zamknięcia roku podatkowego i ustalić twój dochód podatkowy.

Przydatne linki

Formularz spisu z natury

Inwentaryzacja na KPiR

Inwentaryzacja na KH

Inwentaryzacja zasady ogólne

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Księgowy Kalendarz Adwentowy - 2024 rok

Księgowy Kalendarz Adwentowy – 2024 rok Poradnik dla początkujących to Nasza propozycja szkoleniowa dla początkujących adeptów księgowości ale również dla młodych przedsiębiorców a także dla tych, którzy dopiero zamierzają założyć własną firmę. Poradnik dedykowany jest wszystkim tym, którzy zechcą poznać świat księgowości i podatków.

Zebraliśmy wszystkie najistotniejsze informacje, wskazówki, podpowiedzi i sugestie w jednym miejscu. Opracowaliśmy to w formie graficznej, ubraliśmy w świąteczne szaty i opublikowaliśmy w Naszych social mediach w formie Księgowego Kalendarza Adwentowego. Dokonaliśmy tej publikacji, z czego jesteśmy szalenie dumni. Nasza propozycja trafiła w Wasze gusta, co Nas ogromnie cieszy. Doceniamy to, dlatego też postanowiliśmy pójść krok dalej.

Dotychczas publikacja pojawiała się w częściach, w formie codziennych adwentowych kafelków, zgodnie z tradycją „po okienku” czyli karcie na każdy dzień. Teraz zebraliśmy to wszystko razem w jeden spójny dokument. Prezentujemy go poniżej w nowej formie.

Serdecznie zapraszamy do wnikliwej analizy Naszej pozycji. Liczymy, że i ona przypadnie Wam do gustu. Zostawiamy ją do Waszej dyspozycji w formie pdf, który możecie pobrać i bezpłatnie użytkować. Znajdziecie ją poniżej, pod prezentacją.

Wszyscy zainteresowani otrzymaniem Poradnika dla początkujących w formie pdf drogą mailową również mogą się do Nas po niego zgłosić. Zapraszamy wszystkich do kontaktu mailowego z Naszym Biurem przez Naszą stronę www pod tym linkiem: https://manufakturakonin.pl/kontakt/ Po otrzymaniu Waszych zamówień zostawimy go w Waszej dyspozycji na Waszych skrzynkach mailowych.

Osoby zainteresowane konsultacjami w tym zakresie, poszerzeniem wiedzy lub zdecydowane na założenie własnej firmy również zapraszamy do kontaktu z Nami w w/w formie. Po otrzymaniu Waszej prośby o spotkanie ustalimy dogodny termin i zakres konsultacji. Spotkania odbywają się w formie stacjonarnej lub online po jego wcześniejszym umówieniu. Rezerwacji możecie dokonać również przez Naszą stronę www pod tym linkiem: https://manufakturakonin.pl/kontakt/.

Życzymy przyjemnej lektury 🙂

POBIERZ KSIĘGOWY KALENDARZ ADWENTOWY

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Wakacje od ZUS - informacje szczegółowe

W poprzedniej części opisałam Wakacje od ZUS szczegółowo pod kątem informacji ogólnych. W tym momencie przypomnę tylko, że z wakacji składkowych możesz skorzystać za jeden miesiąc w danym roku. Miesiąc wybierasz samodzielnie. Istotne jest tutaj to, że wniosek składasz miesiąc wcześniej, niż ten, za który chcesz uzyskać zwolnienie z opłacenia składek. Teraz skupimy uwagę na bardziej szczegółowych i technicznych informacjach, jakie będą potrzebne w nieco dalszej perspektywie czyli tuż po etapie złożenia wniosku o Wakacje od ZUS.

Zapraszam do dalszej części tej lektury :)

Kwoty refundacji

Zwolnienie obejmuje składki ustalane od najniższej podstawy wymiaru, która Cię obowiązuje. W przypadku wakacji składkowych nie stosuje się proporcjonalnego pomniejszenia podstawy wymiaru składek w sytuacji:

Twojej niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, za który zostałeś zwolniony z opłacenia składek,
gdy w trakcie tego miesiąca nastąpi ustanie podlegania ubezpieczeniom.

Kwoty, jakie możesz uzyskać z tytułu zwolnienia, są kwotami minimalnymi z najniższej podstawy. Oznacza to, że uzyskane zwolnienie nie będzie zbyt wysokie. Co więcej, jeśli opłacasz składki od wyższej podstawy to zrefundowana zostanie Ci tylko część minimalna. Kwoty refundacji z najniższych podstaw przedstawiają się następująco:

kod 0510/0512 kwota podstawy 4.694,40 zł
kod 0570/0572 kwota podstawy 1.290,00 zł
kod 0590/0592 kwota podstawy 1.276,60 zł

Kwota 1.276,60 zł z kodu 0590/0592 budzi duże wątpliwości, które na ten moment nie są jeszcze w żaden sposób wyjaśnione przez ZUS.

Składki, z których uzyskasz zwolnienie, sfinansuje budżet państwa. Oznacza to, że:

wliczają się one do Twojej przyszłej emerytury lub renty,
będziesz mieć uprawnienia do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
w miesiącu, za który uzyskasz zwolnienie, możesz normalnie prowadzić działalność gospodarczą, nie musisz jej zawieszać.

Pomoc de minimis

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe zasady udzielania pomocy de minimis – liczenia okresu udzielonej pomocy (https://uokik.gov.pl/nowe-zasady-pomocy-de-minimis)

Okres z którego wyliczamy udzieloną pomoc rozpatrujemy od dnia poprzedzającego zdarzenie wstecz 3 lata.

Przykład:

termin złożenia wniosku o wakacje składkowe – 10.11.2024
okres pomocy liczymy od 09.11.2021 – 09.11.2024 (okres rozpoczyna i kończy się tym samym dniem)

Informacje o udzielonej pomocy de minimis można sprawdzić na stronie UoKiK - https://sudop.uokik.gov.pl/search/aidBeneficiary

Uwaga! 
Do pomocy de minimis wliczamy amortyzację jednorazową. Limit roczny to maksymalnie 50.000 euro. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji ws wakacji składkowych należy pamiętać o doliczeniu uzyskanej kwoty do limitu de minimis. Okres przedawnienia w ZUS to 5 lat, zatem trzeba mocno pilnować i dobrze to wszystko wyliczać.

Zwolniony z opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe będzie mógł być płatnik składek, który dysponuje limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących go we wskazanym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne podlegających zwolnieniu.

Ważne! 
Zwolnienie w ramach wakacji składkowych stanowi tak zwaną pomoc de minimis. Jeśli chcesz skorzystać z wakacji składkowych, musisz dysponować limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących Cię w danym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, z których chcesz uzyskać zwolnienie. Kwota pomocy publicznej otrzymanej w okresie 3 minionych lat nie może przekroczyć 300 tys. euro. To oznacza, że nie możesz skorzystać ze zwolnienia, jeśli wyczerpałeś limit otrzymanej pomocy 300 tysięcy euro w okresie trzech ostatnich lat.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń

W przypadku zbiegu tytułów ubezpieczeń z pomocą przychodzi art. 9. Osobom będącym w spółkach - art. 9 ust. 2.

Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności.

Zawieszenie działalności gospodarczej

Na moment składania wniosku o wakacje składkowe musisz być płatnikiem składek. Jako płatnik traktowany jest również prowadzący działalność, który ma zawieszoną działalność w momencie składania wniosku. Jeśli w listopadzie 2024 roku masz zawieszoną działalność, możesz złożyć wniosek w listopadzie br. o zwolnienie z opłacenia składek za grudzień br. Uzyskasz zwolnienie z opłacenia składek za grudzień, jeśli odwiesisz działalność w grudniu. Istotne jest, abyś w październiku podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu działalności choć jeden dzień. Jeśli Twoja działalność była zawieszona przez cały październik, nie spełnisz jednego z warunków niezbędnych do uzyskania ulgi.

Wspólnik spółki cywilnej

O zwolnienie z opłacania składek możesz ubiegać się również wtedy, gdy jesteś wspólnikiem spółki cywilnej, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność i wpisana do CEiDG.

Jako wspólnik złóż wniosek ze swojego profilu płatnika składek na PUE/eZUS, a nie z profilu spółki, której jesteś wspólnikiem.

Ważne! 
Wspólnicy spółki cywilnej jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wpisani do CEIDG są płatnikami składek na własne ubezpieczenia. Spółka cywilna jest płatnikiem składek tylko wtedy, gdy zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców. Oznacza to, że wspólnicy spółki cywilnej powinni rozliczać się na swoim indywidualnym koncie płatnika, a nie na koncie spółki. Dlatego wspólnicy spółek cywilnych zainteresowani wakacjami składkowymi, którzy rozliczają się na koncie spółki, powinni założyć swoje konto w ZUS.

Wniosek o wakacje składkowe

Jak i kiedy złożyć wniosek

Aby skorzystać z wakacji składkowych, złóż wniosek RWS (wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc). Wniosek możesz złożyć wyłącznie z profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS. Wnioski złożone w innej formie nie zostaną rozpatrzone.

Rozpatrzone zostaną tylko te wnioski, które wpłyną do ZUS w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który chcesz być zwolniony z opłacania składek. Jeśli złożysz wniosek w innym terminie, np. dwa miesiące wcześniej lub już w miesiącu, za który masz być zwolniony, taki wniosek pozostanie bez rozpatrzenia. Wniosek nierozpatrzony do dnia zgonu wnioskodawcy również pozostawia się bez rozpoznania.

Wniosek RWS możesz złożyć od 1 listopada 2024 r. Jeśli jesteś zainteresowany uzyskaniem zwolnienia z opłacenia składek za grudzień 2024 roku, złóż wniosek RWS do 30 listopada 2024 roku.

Wniosek RWS jest wnioskiem edytowalnym, do którego pobrane będą dane identyfikacyjne płatnika składek, a także domyślnie będzie wypełniony okres zwolnienia (miesiąc złożenia wniosku +1).

Część wniosku stanowi blok z danymi, które potwierdzają, że spełniasz warunki do uzyskania zwolnienia – m.in. oświadczenie o korzystaniu z pomocy publicznej de minimis czy osiągniętym przychodzie. Oświadczenia do wniosku są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Wniosek, o którym mowa w art. 17a ust. 1, zawiera:

1) dane płatnika składek:

a) imię i nazwisko,

b) numer NIP i numer PESEL, a jeżeli nie nadano tych numerów lub jednego z nich - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu;

2) wskazanie miesiąca kalendarzowego, w którym płatnik składek zamierza skorzystać ze zwolnienia z opłacenia składek, o których mowa w art. 17a;

3) oświadczenia, że na dzień złożenia wniosku płatnik składek spełnia warunki, o których mowa w art. 17a ust. 1 pkt 2 i 3;

4) zaświadczenia o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jaką otrzymał w okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, albo oświadczenie o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

5) informacje niezbędne do udzielenia pomocy de minimis, dotyczące tego przedsiębiorcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, na których pokrycie ma być przeznaczona pomoc de minimis, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 702).

Informacje jak wypełnić wniosek RWS na PUE ZUS/eZUS znajdziesz w instrukcji (plik pdf 3,4 mb)

Kiedy i jak dowiesz się, czy otrzymasz zwolnienie ze składek

ZUS rozpatruje wnioski zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Informacje w sprawie wniosku ZUS udostępni na Twoim koncie płatnika PUE/eZUS. Dodatkowo informacje o nowych wiadomościach w sprawie wniosku ZUS prześle na adres e-mail lub numer telefonu, który podasz na PUE/eZUS. Jeśli zostaniesz w całości zwolniony ze składek, otrzymasz informację. Jeśli ZUS przyzna Ci częściowe zwolnienie, lub gdy nie przyzna Ci ulgi, wyda w tej sprawie decyzję. Decyzję również przekaże na Twoje konto płatnika na PUE/eZUS.

Jak się odwołać od decyzji ZUS

Od decyzji wydanej przez ZUS możesz się odwołać. Odwołanie składasz za pośrednictwem ZUS do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego według Twojego miejsca zamieszkania. Masz na to miesiąc od dnia doręczenia decyzji.

Odwołanie możesz złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu, wtedy pracownik ZUS spisze odwołanie. Powinno ono zawierać: oznaczenie sądu, Twoje imię, nazwisko i adres, znak i datę decyzji, uzasadnienie odwołania, Twój podpis lub podpis Twojego pełnomocnika. Nie zapłacisz opłaty podstawowej od wniesienia odwołania.

Dokumenty rozliczeniowe w trakcie wakacji składkowych

Jakie dokumenty zgłoszeniowe składasz na wakacjach składkowych

Z uwagi na wprowadzenie wakacji składkowych wprowadzono również nowe kody tytułów ubezpieczeń - 0514, 0574, 0594.

Podejmujesz w tym zakresie działania, bowiem musisz dokonać przerejestrowań na odpowiednie kody. Robisz to w następujący sposób:

dokonujesz „przerejestrowania” (wyrejestrowania z dotychczasowego kodu i zarejestrowania na nowy) osoby korzystającej z wakacji składkowych,
otwierasz dodatkowy kod tytułu ubezpieczenia – 0514, 0574, 0594 – składając dokument ZUA z datą pierwszego dnia wnioskowanego miesiąca rozpoczęcia wakacji składkowych,
zamykasz wcześniej otwarty kod tytułu ubezpieczenia - 0514, 0574, 0594 składając dokument ZWUA zgodnie z zasadami składania dokumentów zgłoszeniowych z datą ostatniego dnia miesiąca wnioskowanego miesiąca wakacji składkowych (data na dokumencie wskazująca pierwszy dzień miesiąca następnego po miesiącu wakacji składkowych).

Konieczność złożenia dodatkowych dokumentów ZUA/ZWUA wynika z przepisów ZUS. ZUS jednak nie podjął jeszcze ostatecznej decyzji w sprawie wakacji składkowych i obowiązku dokonywania z tego tytułu przerejestrowań. Na ten moment duży problem techniczny posiada aktualnie program Płatnik.

Szczególną uwagę należy zachować przy kodzie 0590 - przerejestrowania należy dokonywać wyłącznie w mcu 12/2024. Od 01/2025 od razu należy dokonać zwrotnego przerejestrowanie, aby nie pozbawić się możliwości kontynuowania obniżonego ZUSu.

W ZUS zamknęły się możliwości "klonowania" deklaracji. ZUS będzie sporządzał deklaracje rozliczeniowe za podatników ale niejednokrotnie będą one wadliwe. Zatem dopilnuj i złóż swoją deklarację miesięczną sam lub z pomocą Twojej Księgowej.

Jakie dokumenty rozliczeniowe składasz na wakacjach składkowych

Za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek płatnik składek, czyli Ty, przesyłasz:

1) deklarację rozliczeniową;

2) imienny raport miesięczny z informacją o składkach finansowanych przez budżet państwa za osobę opłacającą składki za siebie;

3) imienny raport miesięczny z informacją o składkach finansowanych przez osobę opłacającą składki za siebie;

4) w przypadku zgłaszania do ubezpieczeń innych ubezpieczonych - imienne raporty za tych ubezpieczonych.

Deklaracje rozliczeniowe oraz imienne raporty miesięczne, które nie zostały złożone zgodnie z powyższym, sporządza ZUS.

Oznacza to, że za miesiąc, w którym korzystasz z wakacji składkowych, składasz następujące dokumenty rozliczeniowe w obowiązującym terminie:

ZUS RCA z kodem wakacyjnym z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;
- 05 14 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
- 05 74 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (korzystający z preferencyjnego ZUS),
- 05 94 - dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu (dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus).
ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej i składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie masz zwolnienia z tej składki;
ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zatrudniasz pracowników lub zleceniobiorców;
ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.

Jeśli masz zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a opłacasz składki tylko za siebie, nie wykazujesz tego w deklaracji.

Jeśli masz obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, uwzględniasz w deklaracji ich składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jeżeli nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS zrobi to za Ciebie. Zestaw właściwych dokumentów ZUS utworzy na podstawie dostępnych w systemie danych, ale nie będą one obejmowały dokumentów za Twoich pracowników. Utworzenie dokumentów może się wiązać również z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Jakie dokumenty rozliczeniowe składasz, kiedy nie uzyskasz zwolnienia ze składek

Jeśli nie otrzymasz ulgi, musisz wysłać dokumenty o rozliczeniu składek na zasadach ogólnych oraz opłacić składki za miesiąc, o który wnioskowałeś. Zrób to również wtedy, gdy składasz odwołanie. Jeśli sąd zmieni decyzję wydaną przez ZUS, to skorygujesz te dokumenty i możesz złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, o ile będzie występowała.

Konsekwencje wakacji składkowych

Wakacje składkowe a podatek dochodowy

Dla przedsiębiorcy składki finansowane w ramach wakacji składkowych będą przychodem zwolnionym od podatku o czym mówią art. 21 ust. 1 pkt 160 u.p.d.o.f./art. 10 u.z.p.d. Wolne od podatku będą kwoty składek na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy i fundusz solidarnościowy w wartości objętej wakacjami składkowymi.

Składek objętych wakacjami składkowymi:

podatnik opodatkowany na zasadach ogólnych (skala podatkowa, podatek liniowy) nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub odliczyć od dochodu (art. 23 ust. 1 pkt 55a u.p.d.o.f.; art. 26 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f.);
podatnik opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym nie będzie mógł odliczyć od przychodów (art. 11 ust. 1 u.z.p.d.).

Ważne!
Wakacje składkowe będą neutralne podatkowo, nie będzie przychodów ale też nie będzie kosztów zatem będziemy mieć większy podatek do zapłaty.

Czy wakacje składkowe wpływają na świadczenia z ZUS

Wakacje składkowe nie mają wpływu na uprawnienie do korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe za miesiąc objęty zwolnieniem są finansowane z budżetu państwa. W czasie wakacji składkowych zachowana zostaje ciągłość ubezpieczenia chorobowego. Okres wakacji składkowych nie jest okresem przerwy w ubezpieczeniach.

Wpływ na podstawę wymiaru zasiłku ma:

płatnik wykazujący minimalną podstawę
płatnik wykazujący podstawę wyższą niż minimalna

Ważne!
Wakacje składkowe nie przerywają świadczeń chorobowych czy macierzyńskich ale mają bardzo duży wpływ na podstawy tych świadczeń.

Wakacje składkowe a przyszła emerytura

Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy składkowe i nieskładkowe. Aby uzyskać minimalną emeryturę wymagany minimalny okres składkowy to 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Okres wakacji składkowych jest okresem ubezpieczenia wobec czego będzie to okres zaliczany do odpowiedniego stażu emerytalnego jako okres składkowy.

Należy zwrócić tutaj szczególną uwagę na inny fakt a mianowicie na to, czy składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe finansowane z budżetu zwiększą kapitał na rzecz świadczenia emerytalnego. Jak dotąd wprost z przepisów to niestety nie wynika wobec czego można się spodziewać, że nie zostanie to uwzględnione w kapitale emerytalnym.

Ważne!
Wakacje składkowe mają wpływ na przyszłą emeryturę - czekamy tutaj na rozwój wypadków.

Wakacje składkowe a zasiłek dla bezrobotnych

Okres wakacji składowych nie wpływa negatywnie na prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Miesiąc zwolnienia zalicza się do 365 dni opłacania składki na fundusz pracy.

Ważne!
Zasiłek dla bezrobotnych - okres wakacji składkowych zabezpiecza ten stan rzeczy.


Podsumowanie - warto wiedzieć
Z wakacji składkowych będziesz mógł skorzystać niezależnie od tego, w jakiej formie rozliczasz podatek dochodowy (PIT, ryczałt, karta podatkowa). Nie musisz martwić się, że wakacje składkowe spowodują przerwę w opłacaniu składek i utracisz prawo do zasiłku chorobowego lub Twoja przyszła emerytura będzie niższa. W miesiącu, kiedy skorzystasz z rozwiązania Twoje składki na ubezpieczenia społeczne zostaną opłacone z budżetu państwa a Ty będziesz mieć zachowaną ciągłość świadczeń. To Ty także zdecydujesz, czy w czasie kiedy korzystasz z wakacji składowych wyjedziesz na urlop czy nadal będziesz pracować, osiągać przychód i wystawiać faktury. Wsparcie będzie udzielane Ci w trybie pomocy de minimis. Składając wniosek do ZUS złożysz oświadczenie o uzyskanej dotychczas pomocy w tej formule.

Wakacyjne Q&A

Jak interpretować następujący zapis dotyczący warunku uzyskania wakacji składkowych: „co najmniej w jednym roku z dwóch ostatnich lat poprzedzających ten rok Twój roczny przychód z tej działalności nie przekraczał równowartości w złotych 2 milionów euro”? Jeżeli wniosek dotyczy grudnia 2024 r., to czy należy wziąć pod uwagę przychód za lata 2022 i 2023? Jeśli założymy, że w 2022 r. przychód nie przekraczał równowartości w złotych 2 mln euro, to czy w 2023 r. musi on wynieść 0 (płatnik nie miał przychodu), czy też wystarczy, żeby nie przekraczał równowartości w złotych 2 mln euro? Czy w 2023 r. przychód może być wyższy?

Ograniczenie rocznego przychodu do wysokości nieprzekraczającej równowartości w złotych 2 milionów euro dotyczy tylko jednego roku kalendarzowego poprzedzającego rok złożenia wniosku. W opisanym przypadku chodzi o rok kalendarzowy 2022 albo 2023.

Jest to jednoznacznie określone w ustawie. Mowa w niej o przypadku, kiedy przedsiębiorca w dwóch poprzedzających latach nie osiągnął przychodu lub w jednym z dwóch poprzedzających lat osiągnął przychód nieprzekraczający równowartości 2 mln euro.

Jak interpretować limit osób zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego, od którego zależy możliwość korzystania przez przedsiębiorcę z tzw. wakacji składkowych? Przykładowo, przedsiębiorca w październiku br. będzie zgłaszał do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego: a) przez cały miesiąc 6 pracowników (6 osób zgłoszonych do ubezpieczeń) oraz do 19 października br. 2 pracowników, ze względu na to, że zostają rozwiązane ich umowy o pracę zawarte na czas określony (2 osoby zgłoszone do ubezpieczeń), a także b) od 1 do 25 października br. jednego zleceniobiorcę (1 osoba zgłoszona do ubezpieczeń) i od 28 do 31 października br. jednego zleceniobiorcę (1 osoba zgłoszona do ubezpieczenia). W ciągu miesiąca przedsiębiorca będzie zgłaszał do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego łącznie 11 osób (wraz ze sobą), jednak w żadnym dniu tego miesiąca liczba osób zgłoszonych do tych ubezpieczeń nie przekroczy 10 osób. Czy przedsiębiorca spełnia warunek zgłaszania do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 10 osób?

Gdy określa się limit osób zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego, należy przyjmować sumę osób zgłoszonych do tych ubezpieczeń w ciągu danego miesiąca. Oznacza to, że w przedstawionym przykładzie płatnik nie spełni warunku limitu ubezpieczonych, ponieważ w ciągu miesiąca będzie miał zgłoszonych do ubezpieczeń łącznie 11 osób (wraz ze sobą).

Użyty w ustawie zwrot „miał zgłoszonych” wskazuje wprost na faktyczne zgłoszenie ubezpieczonych do ZUS od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.

Czas trwania umowy nie ma znaczenia. Mogła zostać zawarta nawet na 3 dni.

Na jaki dzień będzie weryfikowany limit osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego lub zdrowotnego?

Limit ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczeń dotyczy miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.

Przykładowo, aby skorzystać z wakacji składkowych w grudniu, wniosek musi być złożony w listopadzie. Zatem badanie stanu zgłoszeń do ubezpieczeń dotyczy października.

Jak będzie wyglądała deklaracja rozliczeniowa płatnika, który opłaca składki sam za siebie?

Jeżeli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników i co miesiąc rozlicza składki tylko za siebie na dokumencie ZUS DRA, to za miesiąc, w którym zostanie mu udzielone zwolnienie z opłacania składek (wakacje składkowe), będzie zobowiązany złożyć:

- - ZUS RCA z kodem wakacyjnym z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;
  - 05 14 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, albo
  - 05 74 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (korzystający z preferencyjnego ZUS), albo
  - 05 94 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu (dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus),
  - ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej (zgłoszonym do ZUS) i składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie uzyskał zwolnienia z tej składki;
  - ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.

Jak będą wyglądały deklaracje, jeśli osoba będzie chciała odprowadzić składki od podstawy wyższej niż minimalna wynikająca z kodu tytułu do ubezpieczeń?

Zgodnie z art. 18d ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek, o której mowa w art. 18 ust. 8 (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia) albo art. 18a ust. 1 (30% minimalnego wynagrodzenia), lub podstawa wymiaru składek ustalona zgodnie z art. 18c ust. 1 i 2 (indywidualnie ustalona podstawa wymiaru składek dla osoby korzystającej z ulgi mały ZUS+). Intencją ustawodawcy było to, by obniżyć obciążenia z tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych poprzez zwolnienie takich osób z obowiązku odprowadzania składek przez jeden miesiąc kalendarzowy w każdym roku kalendarzowym – przy zachowaniu ciągłości ubezpieczenia. Oznacza to, że przepisy nie przewidują możliwości zadeklarowania wyższej podstawy wymiaru za miesiąc objęty tzw. wakacjami składkowymi niż wskazana w art. 18d (nie mogą rozliczyć dodatkowych składek finansowanych przez siebie od nadwyżki).

Jeśli przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie, to czy do bloku X deklaracji DRA przenosimy wszystkie podstawy bez względu na to, czy składki od nich zostały opłacone z budżetu państwa, czy nie? Jaki kod tytułu ubezpieczenia należy wtedy wpisać w tym pliku? Czy może wówczas deklarację DRA wypełniamy tak samo jak w przypadku zatrudniania pracowników z pominięciem bloku X?

Dokument DRA za miesiąc wakacji składkowych należy wypełnić tak samo jak w przypadku zatrudnienia pracowników, czyli z pominięciem bloku X.

Czy składki na Fundusz Pracy za przedsiębiorcę w miesiącu korzystania z wakacji składkowych mają nie być wykazane w żadnym miejscu na DRA?

W przypadku gdy przedsiębiorca, który opłaca składki wyłącznie za siebie, został zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy/Fundusz Solidarnościowy, to w dokumencie ZUS DRA w ogóle nie wykazuje tej składki.

Art. 18d. ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw brzmi: „Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek, o których mowa w art. 17a, stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek, o której mowa w art. 18 ust. 8 albo art. 18a ust. 1, lub podstawa wymiaru składek ustalona zgodnie z art. 18c ust. 1 i 2. Przepisów art. 18 ust. 9 i 10 nie stosuje się.”. Co oznacza to ostatnie zdanie? Czy w sytuacji, gdy w miesiącu korzystania z wakacji składkowych przedsiębiorca ma prawo do pomniejszenia proporcjonalnego składek, zwolnienie za ten miesiąc w ogóle nie przysługuje? Czy może chodzi o to, że wówczas składki finansowane z budżetu państwa wykazuje się na DRA w wysokości nie najniższej obowiązującej przedsiębiorcę, tylko proporcjonalnej?

Ten zapis oznacza, że dla okresu wakacyjnego nie ma proporcjonalnego zmniejszania podstaw. Za ten okres płatnik otrzymuje bonus w postaci składek sfinansowanych z budżetu państwa za cały miesiąc.

Czy płatnik, który ma zadłużenie w ZUS, może skorzystać z wakacji składkowych?

Płatnik, który ma zaległości w opłacaniu składek, może skorzystać z wakacji składkowych. Stan rozliczeń nie ma wpływu na możliwość skorzystania z tej ulgi.

Czy płatnik musi czekać na informację o rozstrzygnięciu wniosku RWS, aby złożyć deklaracje rozliczeniowe uwzględniające wakacje składkowe?

Dopiero po uzyskaniu pozytywnego rozstrzygnięcia płatnik ma obowiązek złożyć dokumenty uwzględniające wakacje składkowe. Jeżeli wniosek nie zostanie rozstrzygnięty przed terminem składania dokumentów rozliczeniowych za okres, za który płatnik zawnioskował o zwolnienie, ma obowiązek złożyć za ten okres komplet dokumentów z rozliczeniem składek na dotychczasowych zasadach. Po otrzymaniu zwolnienia płatnik złoży korektę dokumentów z rozliczonymi składkami wakacyjnymi.

Jak będzie wyglądała korekta danych zawartych we wniosku? Czy płatnik będzie mógł wycofać wniosek lub zrezygnować z wakacji, aby skorzystać z nich w innym miesiącu danego roku?

Płatnik może wycofać wniosek do momentu jego rozstrzygnięcia. Rozstrzygnięcie oznacza:

- - informację o zwolnieniu,
  - odmowę zwolnienia,
  - pozostawienie bez rozpatrzenia,
  - umorzenie postępowania
  - lub odmowę wszczęcia postępowania.

Płatnik będzie mógł również skorygować wniosek do momentu jego rozstrzygnięcia. Korekta lub uzupełnienie wniosku będą możliwe na takich samych zasadach jak w przypadku wniosku podstawowego – elektronicznie na PUE. Przy czym korekcie mogą podlegać dane dotyczące pomocy publicznej. Pozostałe warunki są na oświadczenie i nie trzeba podawać dla nich danych.

Jeśli płatnik stwierdził, że np. nie spełnił warunku przychodowego, nie będzie miał jak skorygować wniosku w tym zakresie. W takim przypadku powinien się zastanowić nad jego wycofaniem.

Jeśli klient będzie chciał wycofać lub uzupełnić korektę wniosku, system podpowie mu datę wniosku, który został złożony i nie jest jeszcze rozpatrzony.

Czy komornik sądowy będzie mógł skorzystać z wakacji składkowych?

Tak, komornik sądowy będzie mógł skorzystać z wakacji składkowych.

Co prawda ustawa o komornikach sądowych stanowi, że nie są oni przedsiębiorcami, jednak art. 33 ust. 3 tej ustawy wskazuje, że do komornika stosuje się przepisy (m.in.) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. W myśl zaś art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Do osób wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 1 ma natomiast zastosowanie art. 18a, który daje prawo do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jako kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Do tych osób ma zastosowanie również art. 18c ustawy, który dotyczy ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zależnie od wysokości dochodu.

W konsekwencji komornicy sądowi mają prawo do tzw. preferencyjnych składek oraz do ulgi mały ZUS+. Nie mają natomiast prawa do ulgi na start, której zasady są uregulowane w art. 18 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Czy w przypadku wspólników spółek cywilnych do liczby ubezpieczonych wliczamy osoby ubezpieczone zgłoszone na koncie spółki?

Płatnik może skorzystać z wakacji składkowych, jeżeli m.in. w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych. Użyty w ustawie zwrot „miał zgłoszonych” wskazuje wprost na faktyczne zgłoszenie ubezpieczonych do ZUS przez płatnika wnioskującego o zwolnienie od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku. Czyli muszą to być ubezpieczeni zewidencjonowani na koncie danego płatnika.

Jeżeli wniosek o wakacje składkowe składa wspólnik spółki cywilnej, to do limitu ubezpieczonych należy wliczyć jedynie ubezpieczonych zgłoszonych na jego osobistym koncie płatnika.

W przypadku wspólników spółek cywilnych do liczby ubezpieczonych nie będą wliczane osoby ubezpieczone, które są zgłoszone na koncie spółki cywilnej jako płatnika.

Czy do liczby ubezpieczonych będą wliczane osoby, które są cały miesiąc na zasiłku chorobowym lub świadczeniu rehabilitacyjnym oraz takie, które mają wykazane kody 151 i 152?

Do stanu posiadania limitu osób ubezpieczonych wlicza się co najmniej jeden dzień aktywnego zgłoszenia w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku do ubezpieczeń emerytalno-rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego. Oznacza to, że badanie limitu odbywa się w ramach całego miesiąca i do jego ustalenia wliczane są wszystkie osoby, które w danym miesiącu podlegały ubezpieczeniu chociaż jeden dzień. Przy czym osoby, które cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym lub pobierały zasiłek macierzyński, nie są wliczane do liczby ubezpieczonych.

Do liczby ubezpieczonych będą natomiast wliczone osoby, które są cały miesiąc na zasiłku chorobowym lub świadczeniu rehabilitacyjnym oraz które mają wykazany kod świadczenia/przerwy 151 (okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy, bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku) i 152 (okres nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 863).
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 572).
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2024 r. poz. 1296).
art. 33 ust.3 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1691) - Komornik sądowy może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na zasadach dotyczących osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Na tym kończymy drugą i jednocześnie ostatnią część publikacji z serii: "Wakacje od ZUS"

w całości poświęconej zagadnieniom szczegółowym.

Dziękuję za uwagę!

Polecam i zapraszam

Dział: KSIĘGOWOŚĆ

Dział: DORADZTWO PODATKOWE

„MANUFAKTURA.KONIN” – TWOJA KSIĘGOWOŚĆ

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Wakacje od ZUS - informacje ogólne

Rząd wprowadził rozwiązanie o nazwie Wakacje od ZUS. W promocyjnych materiałach rządowych czytamy m.in, że:

„Wakacje składkowe to liczne korzyści dla przedsiębiorcy. Dzięki rozwiązaniu: corocznie obniżysz koszty prowadzenia działalności gospodarczej, Twoje składki na ubezpieczenia społeczne w wybranym przez Ciebie miesiącu zostaną opłacone przez państwo, będziesz mieć ciągłość świadczeń, masz wybór – to Ty decydujesz, czy w miesiącu zwolnionym od składek wyjedziesz na urlop czy pracujesz i osiągasz z tego tytułu przychód.
W każdym roku - po spełnieniu warunków - będziesz mógł skorzystać z ulgi, która odpowiada maksymalnie sumie miesięcznych własnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Jeżeli w danym roku zmienią się wysokości składek, będzie Ci przysługiwała większa wartościowo ulga. Ustawa, która wprowadza wakacje składkowe została przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii wspólnie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych."

Link do ustawy

Ale czy na pewno tak jest? W naszej ocenie nie do końca jest to prawdą, bowiem wszystko zależy od punktu widzenia. Po wnikliwych analizach z pełną odpowiedzialnością stwierdzam, że jest to rozwiązanie, które owszem, zwolni Cię z płacenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, jednakże symbolicznie. Dlaczego? Otóż dlatego, że nikt na tym etapie nie mówi Ci o zasadniczym fakcie. Zgodnie z zapisami ustawy jesteś zobowiązany przygotować całą dokumentację, przeprowadzić jej szczegółowe analizy i napisać wnioski do ZUS z inną wymagalną dokumentacją, którą rzecz jasna nie zawsze potrafisz sam sporządzić. W takiej sytuacji będziesz zmuszony skorzystać z wiedzy, doświadczania i usług Twojej Księgowej, za które zapłacisz. Czy zatem pozyskane oszczędności będą godne Twojej uwagi? Czy skórka ta jest warta wyprawki? Sam zdecydujesz co z tym fantem zrobisz. Do wyboru masz trzy opcje: zrobić to wszystko samemu, zlecić usługę Twojej Księgowej lub zwyczajnie odpuścić. Zanim jednak podejmiesz tak ważną decyzję zapraszam Cię do zapoznania się ze wszystkimi niezbędnymi informacjami.

Zapraszam do lektury :)

Czym są wakacje składkowe

To ulga przeznaczona wyłącznie dla przedsiębiorcy czyli dla Ciebie. Daje Ci ona realną możliwość uzyskania zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS wyłącznie na Twoje własne:

obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe,
dobrowolne ubezpieczenie chorobowe - jeśli podlegałeś ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu złożenia wniosku o zwolnienie oraz w miesiącu, który go poprzedzał.,
Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – jeśli je opłacasz.

Ulga ta definitywnie wyłącza tych przedsiębiorców, którzy korzystają z ulgi na start, bowiem Ci opłacają wyłącznie składkę zdrowotną.

Wakacje od ZUS obejmują okres tylko jednego, dowolnie wybranego przez Ciebie miesiąca w każdym roku kalendarzowym. Nie obejmują jednak składek na ubezpieczenie zdrowotne ani składek, które masz obowiązek opłacać za osoby, które ubezpieczasz, czyli np.: za swoich pracowników lub zleceniobiorców (pracownika czy sp. z o.o. ten zapis nie dotyczy). Zwolnienie jest dobrowolne, sam zatem decydujesz czy i kiedy będziesz chciał z niego skorzystać. Ulga ta nie obejmuje zwolnienia z opłacania przez Ciebie składki zdrowotnej i jest przyznawana na Twój wniosek złożony wyłącznie drogą elektroniczną.

Kogo dotyczą wakacje składkowe

Zwolnienie z opłacania składek ZUS w systemie tzw. wakacji składkowych nie dotyczą wszystkich. Grupami, które mogą skorzystać z zapisu tej ustawy są wyłącznie przedsiębiorcy opłacających składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oparte na wpisie do CEIDG (KRS w tej sytuacji odpada) – mówi o tym art. 8 ust 6 pkt 1. Do tych uprzywilejowanych grup należą:

1. osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, w tym komornicy oraz

2. wspólnicy spółki cywilnej dla których składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe są obowiązkowe.

Wszyscy w/w muszą być zgłoszeni na odpowiednich kodach do tytułów ubezpieczeń. Kody ZUS biorące udział w tej zabawie to:

0510/0512 (art. 18),
0570/0572 (art. 18a),
0590/0592 (art. 18c).

Nie ma tutaj absolutnie żadnego znaczenia wybrana forma opodatkowania.

Kogo nie dotyczą wakacje składkowe

opłacających wyłącznie składkę zdrowotną
wspólników spółki jawnej
wspólników spółki partnerskiej
wspólników spółki komandytowej
udziałowców jednoosobowych spółek z o.o.
osób współpracujących
twórców
artystów
osób prowadzących placówki oświatowe

Od kiedy obowiązują wakacje składkowe

Od 1 listopada 2024 roku możesz wnioskować o swoje wakacje składkowe. Stosowny wniosek o skorzystanie z ulgi złożysz elektronicznie za pomocą swojego profilu w PUE ZUS.

Ważne!
W 2024 roku z wakacji składkowych możesz skorzystać tylko w grudniu, czyli wniosek składasz w listopadzie. Nie ma przeszkód, abyś w grudniu 2024 roku złożył kolejny wniosek o zwolnienie za styczeń 2025 roku. W takim przypadku możesz mieć zmniejszone obciążenie składkowe za dwa miesiące z rzędu.

Warunki do spełnienia w wakacjach składkowych

Warunki, jakie musisz wypełnić są 4 i muszą być spełnione wszystkie. Są to warunki kwotowe i liczbowe. Możesz zatem skorzystać z wakacji składkowych, jeśli jesteś przedsiębiorcą i łącznie spełnisz poniższe warunki główne, a mianowicie:

w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o zwolnienie podlegałeś dobrowolnie lub obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,

→ osobę ubezpieczoną uważa się za zgłoszoną jeżeli choć przez jeden dzień miesiąca podlegała pod ubezpieczenia ZUS

→ w przypadku składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe skorzystanie z wakacji składkowych będzie możliwe, jeżeli dobrowolnie podlegałeś ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu złożenia wniosku oraz w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku

→ warunek jest spełniony w danym miesiącu jeżeli podlegasz w nim pod ubezpieczenie chorobowe przynajmniej 1 dzień.

Ważne!
Ponieważ ubezpieczenie chorobowe jest dla Ciebie dobrowolne, uzyskasz zwolnienie z opłacenia składki na to ubezpieczenie, jeśli jesteś nim objęty w miesiącu, w którym składasz wniosek oraz miesiąc wcześniej. Musisz podlegać temu ubezpieczeniu choć po jednym dniu w obu miesiącach.

w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o zwolnienie ubezpieczałeś (w ubezpieczeniu emerytalnym, rentowych i wypadkowym lub zdrowotnym) nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych (w tym siebie czyli 9+1),

→ wliczamy wszystkich zgłoszonych przez płatnika składek bez względu na składki do których osoba ubezpieczona jest zgłoszona w tym pracowników, zleceniobiorców, uczniów, osoby współpracujące, nianie (jeżeli ich wynagrodzenie przekracza ½ minimalnego wynagrodzenia za pracę), prokurentów, …. Nie ma znaczenia wymiar czasu pracy, okres trwania ubezpieczenia

→ nie wliczamy - osób na urlopach wychowawczych, macierzyńskich, rodzicielskich, bezpłatnych – jeżeli okres w/w przerw trwał cały miesiąc

→ Spółki Cywilne – osoby zgłoszone przez spółkę nie mają wpływu na liczbę osób zgłoszonych przez wspólnika

Przy ustalaniu limitu istotna jest liczba osób podlegających do ubezpieczeń w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku od pierwszego do ostatniego dnia tego miesiąca. Oznacza to, że jeśli złożysz wniosek w listopadzie 2024 roku o zwolnienie za grudzień 2024 roku, to ustalasz liczbę osób, które w październiku (od 1 do 31 października 2024 roku) podlegały ubezpieczeniom choć jeden dzień.

Ważne! 
Do limitu 10 ubezpieczonych wliczają się następujące osoby: Ty, czyli wnioskujący przedsiębiorca, pracownicy, zleceniobiorcy (z wyłączeniem uczniów i studentów do 26 roku życia),osoby, które z Tobą współpracują.

w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o zwolnienie osiągnąłeś roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub nie osiągnąłeś żadnego przychodu z działalności gospodarczej w ostatnich 2 latach kalendarzowych,

Ważne!
Jeśli chcesz złożyć wniosek w listopadzie 2024 roku o wakacje od składek za grudzień 2024 roku, weź pod uwagę przychód za lata 2023 i 2022. Ograniczenie rocznego przychodu do wysokości nieprzekraczającej równowartości w złotych 2 milionów euro dotyczy tylko jednego roku kalendarzowego poprzedzającego rok złożenia wniosku, czyli w roku kalendarzowym 2022 albo 2023.

Przychód 2022	Przychód 2023	Prawo
0,00	0,00	Tak
>= 8 696 000,00	>= 8 696 000,00	Nie
< 8 696 000,00	>= 8 696 000,00	Tak
< 8 696 000,00	< 8 696 000,00	Tak
0,00	< 8 696 000,00	Tak
8 696 000,00	0,00	Tak

Przychód osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, która jest dodatkowo wspólnikiem spółki cywilnej, spółki jawnej, partnerskiej, uwzględnia łączny przychód uzyskany z jednoosobowej działalności gospodarczej oraz przychody z udziału w spółce. Przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone są proporcjonalnie do prawa do udziału.

w okresie od początku roku kalendarzowego do dnia złożenia tego wniosku i w poprzednim roku kalendarzowym nie wykonywałeś pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy,

→ za byłego pracodawcę uznaje się podmiot, na rzecz którego – w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym – wykonywałeś czynności (w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy) wchodzące w zakres Twojej działalności. Określenie końca weryfikowanego terminu jako „do dnia” oznacza – łącznie z tym dniem

→ wykonywanie w ramach stosunku pracy czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej pracy na rzecz byłego pracodawcy dotyczy także przypadku, w którym „(…) zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy tylko w części pokrywa się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy (…)” (Pismo z 22.02.2023 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych DI/100000/43/1329/2022)

→ pod pojęciem byłego pracodawcy „(…) należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana dotychczas tj. przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności, w tym pracodawcę, z którym prowadzący działalność nie rozwiązał umowy o pracę.(…)” (Pismo z 22.02.2023 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych DI/100000/43/1329/2022). ZUS wskazuje, że nie dotyczy to jednak wykonywania pracy na rzecz pracodawcy zagranicznego pod warunkiem, że w całym okresie wykonywania tej pracy (w ramach stosunku pracy) nie było właściwe ustawodawstwo polskie (Pismo z 22.02.2023 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych DI/100000/43/1329/2022)

→ wyrok SN z 23.03.2010 r., I UK 323/09 „(…) Zwrot „wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej” z art. 18a u.s.u.s. z 1998 r. należy odnieść do czynności zatrudnienia (obowiązków) powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy, a nie do wszystkich czynności jakie pracownik może wykonywać np.: z racji posiadanych przez niego kwalifikacji, bądź też do działań o takim samym lub podobnym charakterze.(…)”

Przykład
Prowadzący działalność gospodarczą od 1 września 2024 roku złożył wniosek o wakacje składkowe 30 listopada 2024 roku. Aby spełnić warunek, nie może wykonywać działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy w okresie od 1 stycznia 2023 roku do 30 listopada 2024 roku.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Złóż wniosek w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Przykładowo, jeśli chcesz uzyskać zwolnienie z opłacania składek ZUS za mc grudzień, złóż wniosek w mcu listopadzie. W kolejnych latach będzie obowiązywać ta sama zasada. Wniosek o skorzystanie z rozwiązania będziesz mógł złożyć w miesiącu poprzedzającym wybrany przez Ciebie miesiąc zwolnienia ze składek.

Ważne! 
Jeśli złożysz wniosek w innym terminie niż wskazany w przepisach, nie zostanie on rozpatrzony.

Gdzie załatwisz sprawę

Wniosek możesz złożyć tylko przez internet na profilu płatnika w e-ZUS/ PUE ZUS.

Kto może złożyć wniosek

Możesz złożyć wniosek samodzielnie ze swojego profilu płatnika na PUE/eZUS. Wniosek może również złożyć w Twoim imieniu Twój pełnomocnik z profilu płatnika, jeśli ma do tego stosowne umocowania. Sam zdecyduj, kto ma zająć się Twoją sprawą. Pamiętaj, że pełnomocnik czyli Twoja Księgowa pobierze za tą usługę swoje honorarium.

Co zrobić krok po kroku

Złóż wniosek o zwolnienie z opłacania składek ZUS

Złóż wniosek, korzystając z platformy e-ZUS/ PUE ZUS. Zaloguj się i przejdź na Konto płatnika. Przygotuj wniosek RWS (wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc) i podpisz go profilem zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym, a następnie wyślij.

Dokument możesz złożyć w ZUS jako oryginał. Pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych może również złożyć w Twoim imieniu Pełnomocnik z profilu płatnika. Musi być on jednak uprawniony do reprezentowania Cię w ZUS. Możesz ustanowić takiego pełnomocnika w każdej chwili składając do ZUS formularz ZUS PEL.

Pobierz: Pełnomocnictwo ZUS PEL

Termin na złożenie wniosku mija w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Przykładowo, jeśli chcesz uzyskać zwolnienie z opłacania składek ZUS za grudzień, złóż wniosek w listopadzie. Jeśli złożysz wniosek w innym terminie niż wskazany w przepisach, nie zostanie on rozpatrzony.

ZUS sprawdzi twój wniosek

ZUS sprawdzi poprawność złożonych dokumentów.

Jeżeli wniosek ma braki formalne – na przykład nie ma wszystkich wymaganych informacji, albo dokumentów – ZUS wezwie Cię do ich uzupełnienia. Będziesz mieć na to co najmniej 7 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania. Jeśli nie poprawisz błędów w wyznaczonym terminie, twoja sprawa nie będzie dalej rozpatrywana.

ZUS rozstrzygnie o zwolnieniu

Jeśli Twój wniosek odpowiada wymogom formalnym, a Ty spełniasz warunki do uzyskania zwolnienia, ZUS poinformuje Cię o jego przyznaniu.

W przeciwnym razie ZUS zdecyduje o odmowie zwolnienia.

Wszystkie pisma w sprawie wakacji składkowych (decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania i informacje) ZUS doręczy Ci w postaci elektronicznej przez e-ZUS/ PUE ZUS. Odbieraj korespondencję na bieżąco, to znacznie przyspieszy obsługę wniosku. Informację o oczekującej korespondencji otrzymasz na podany przez Ciebie adres e-mail lub numer telefonu.

Ile będziesz czekać

Nie dłużej niż miesiąc. Termin może się wydłużyć do 2 miesięcy (dostaniesz o tym informację z ZUS).

Jak możesz się odwołać

Jeżeli ZUS odmówi Ci zwolnienia lub uwzględni Twój wniosek tylko w części, otrzymasz decyzję. Od decyzji przysługuje Ci odwołanie za pośrednictwem Oddziału (Inspektoratu) ZUS do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych właściwego ze względu na Twoje miejsce zamieszkania. Na odwołanie będziesz mieć miesiąc, licząc od dnia doręczenia decyzji – zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji.

Odwołanie możesz przygotować na piśmie lub złożyć ustnie do protokołu. Odwołanie powinno zawierać: oznaczenie sądu, nazwisko i imię oraz dokładny adres osoby wnoszącej odwołanie, znak i datę zaskarżonej decyzji, określenie oraz uzasadnienie wniosków i zarzutów, podpis osoby wnoszącej odwołanie lub podpisującej odwołanie z upoważnienia.

Ile zapłacisz

Usługa ta jest bezpłatna w ZUS. Usługa ta również jest bezpłatną, jeśli wykonasz wszystko sam. Natomiast jeśli z różnych przyczyn nie będziesz mógł sobie z tym poradzić sam i zlecisz wykonanie wszystkich czynności Twojej Księgowej licz się z tym, że będziesz musiał zapłacić za tą usługę. Ten rodzaj usługi jest usługą dodatkowo płatną, nie jest wliczona w cenę podstawową obsługi księgowej. Zatem zanim zlecisz zadania upewnij się co do kwoty honorarium jakie pobierze Twoja Księgowa.

Czy za miesiąc objęty zwolnieniem trzeba składać deklaracje

Wakacje składkowe nie zwalniają cię z obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za miesiąc korzystania ze zwolnienia.

Złóż wymagane dokumenty do 20. dnia następnego miesiąca:

ZUS RCA z kodem wakacyjnym z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa:
- 05 14 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
- 05 74 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (korzystający z preferencyjnego ZUS),
- 05 94 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacania składek, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu (dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus).
ZUS RCA z aktualnym obowiązującym cię kodem prowadzenia działalności i składkami na ubezpieczenie zdrowotne ewentualnie na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie uzyskałeś zwolnienia z tej składki
ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zatrudniasz pracowników lub zleceniobiorców
ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.

Jeśli masz zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a opłacasz składki tylko za siebie, nie wykazujesz tego w deklaracji.

Jeśli masz obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, uwzględniasz w deklaracji ich składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jeżeli nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS zrobi to za ciebie na podstawie dostępnych danych. Dokumenty te nie będą obejmowały dokumentów za twoich pracowników. Utworzenie dokumentów może się wiązać z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Jeżeli otrzymasz odmowę bez względu na to, czy złożysz odwołanie od decyzji czy nie, musisz złożyć za miesiąc, o który wnioskowałeś, dokumenty rozliczeniowe z rozliczonymi składkami na zasadach ogólnych. Musisz też opłacić należne składki.

Na tym kończymy pierwszą część publikacji z serii: "Wakacje od ZUS" w całości poświęconej zagadnieniom ogólnym.

Niebawem na naszym blogu pojawi się druga część publikacji, w której znajdziesz informacje szczegółowe. Omówię tam m.in.: jak wypełnić wniosek do ZUS, jakie złożyć dokumenty rozliczeniowe, jak odwołać się od decyzji i wiele wiele więcej.

Polecam i zapraszam

Dział: KSIĘGOWOŚĆ

Dział: DORADZTWO PODATKOWE

„MANUFAKTURA.KONIN” – TWOJA KSIĘGOWOŚĆ

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

Jak założyć własną firmę?

Chcesz otworzyć indywidualną działalność gospodarczą, ale nie wiesz, co dokładnie musisz zrobić? Z nami wszystkiego się dowiesz! Sprawdź, jak założyć własną firmę. Przekonaj się jakie to łatwe.

Zanim zarejestrujesz firmę

Sprawdź, czy w ogóle musisz ją rejestrować?

Jeśli chcesz prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą tj. działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu w sposób ciągły i zorganizowany, musisz zarejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Więcej o tym pisaliśmy w tym artykule.

Wniosek o wpis do CEIDG znajdziesz tutaj.

Ale co, jeśli twoje przychody z działalności są niewielkie?

Jeśli twoje przychody z działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu kwoty minimalnego wynagrodzenia - od lipca 2024 roku wynoszącej 3.225,00 złotych, nie musisz rejestrować się w CEIDG. W takim przypadku, jeżeli jesteś osobą fizyczną i nie wykonywałeś działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy, możesz prowadzić działalność nierejestrową, tj. drobną działalność zarobkową, która nie wymaga rejestracji i dodatkowych formalności. Pisaliśmy o tym w tym artykule.

Nadaj nazwę swojej firmie

Rejestrując własną firmę w CEIDG musisz podać jej nazwę zawierającą obowiązkowo twoje imię i nazwisko. Możesz dodać pseudonim lub wymyślone sformułowanie związane z rodzajem wykonywanej działalności.

Dopisz kod PKD do firmy

Rejestrując działalność musisz także dopisać do niej kod określony w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Wybierz taki kod, który najbardziej odpowiada temu, czym zajmować będzie się twoja firma. Możesz wybrać nieokreśloną liczbę kodów PKD, pamiętaj jednak, aby wskazać jedno przeważające czyli te, które będzie przynosiło Ci główny dochód w Twojej działalności. O tym, jak odpowiednio wybrać kod PKD napiszemy niebawem.

Pomyśl, jak opodatkujesz dochód z działalności

Prowadząc własną działalność gospodarczą zapewne osiągniesz z niej jakiś zysk. Staniesz się wtedy podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Oznacza to, że z uzyskanego dochodu będziesz musiał stale się rozliczać. Do wyboru masz trzy formy opodatkowania:

zasady ogólne czyli opodatkowanie według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%) - więcej przeczytasz tutaj
podatek liniowy (stawka podatkowa 19%) - więcej przeczytasz tutaj
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (stawka podatkowa 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%). Więcej o tym pisaliśmy tutaj.

Jeżeli nie wybierzesz formy opodatkowania, będziesz opodatkowany na zasadach ogólnych, ponieważ skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniej formy opodatkowania jest ważnym krokiem w rozwoju Twojej firmy. Musisz się zatem wszystkiego dokładnie dowiedzieć, sprawdzić wszystkie ustawowe możliwości, ograniczenia i warunki.

Sprawdź, czy musisz płacić VAT

Będąc przedsiębiorcą masz obowiązek zarejestrować się do VAT - podatku od towarów i usług. Jednak, gdy twoja sprzedaż nie przekracza rocznie kwoty 200.000,00 złotych stanowiącej limit oraz, gdy sprzedajesz jedynie towary i usługi zwolnione z VAT nie musisz się rejestrować. Korzystasz wtedy ze zwolnienia z art. 113 ust. 1, 9 ustawy o vat. Drugim takim zwolnieniem jest dożywotnie z art. 43 ustawy o vat. Musisz sprawdzić czy przysługuje Ci prawo do skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT, a jeśli tak, to konkretnie z którego artykułu.

Sprawdź, jakie składki będziesz płacił do ZUS

Jako przedsiębiorca musisz opłacać za siebie składki do ZUS na:

ubezpieczenia społeczne (obowiązkowe: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, dobrowolne: ubezpieczenie chorobowe)
ubezpieczenie zdrowotne
Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy

A czy da się nie płacić składek ZUS?

Jeżeli pierwszy raz zakładasz własną działalność gospodarczą lub rozpoczynasz ją po raz kolejny po 5 latach od zawieszenia lub zamknięcia poprzedniej działalności, możesz skorzystać z Ulgi na start, która zwalnia cię z płacenia powyższych składek (oprócz ubezpieczenia zdrowotnego) przez okres 6 miesięcy.

Zarejestruj firmę - jednoosobową działalność gospodarczą

Jak zarejestrować firmę?

Firmę możesz założyć online na Biznes.gov.pl, korzystając z elektronicznego kreatora wniosku. Warunkiem jest posiadanie Profilu Zaufanego lub podpisu kwalifikowanego.

Zanim zaczniesz rejestrować firmę online, przygotuj wszystkie dane, których wymaga wniosek. Są to:

imię, nazwisko, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia
rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości
PESEL
wszystkie posiadane obywatelstwa
numer NIP i REGON
adres zamieszkania oraz inne adresy związane z zakładaną działalnością gospodarczą
nazwa zakładanej działalności gospodarczej
nazwa skrócona
kody PKD
liczba pracowników, których planujesz zatrudnić
data rozpoczęcia działalności
informacja o ubezpieczeniu w ZUS, KRUS lub za granicą
dane urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania
nip biura rachunkowego, któremu powierzysz swoją księgowość
nr konta bankowego
dane pełnomocnika
dane zarządcy sukcesyjnego

Co jeśli nie mam numeru NIP ani REGON?

Jeśli nie masz numeru NIP ani REGON, to nie problem. Twój wniosek o wpis do CEIDG będzie także wnioskiem o ich nadanie. W ciągu 1 dnia roboczego NIP zostanie automatycznie uzupełniony we wpisie a REGON - w ciągu 7 dni.

Jeśli potrzebujesz pomocy w zarejestrowaniu i rozliczaniu swojej firmy zgłoś się do mnie - zrobię to za Ciebie.

Księgowa z Konina to Twoja księgowa!

Dział: KSIĘGOWOŚĆ

przez Anna Olejniczak

Zatrudnienie osoby współpracującej/członków rodziny

Zasady rozliczania członków rodziny zatrudnionych
w działalności gospodarczej

Korzystając w prowadzonej działalności z pomocy małżonka czy innego członka rodziny, zamieszkującego w jednym gospodarstwie domowym, przedsiębiorca powinien się liczyć z obowiązkami, jakie nakładają na niego przepisy w takiej sytuacji. Czy wiesz kim jest i jak powinna zostać rozliczona osoba współpracująca? Czy pomoc członka rodziny musi być odpłatna? Jakie składki ZUS należy opłacać za taką osobę? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.

Zatrudnienie osoby współpracującej/członków rodziny czyli ...

Kim jest osoba współpracująca?

Definicja osoby współpracującej została bardzo szczegółowo opisana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tym aktem prawnym za osobę współpracującą uważa się:
• małżonka,
• dzieci własne lub dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione,
• rodziców,
• macochę i ojczyma,
pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujących przy prowadzeniu działalności.

Ważne!
Za osoby współpracujące nie są uznawani brat ani siostra. Nie jest nią również członek rodziny zatrudniony w celu przygotowania zawodowego!

Bez względu na to, czy członek rodziny współpracuje w działalności na podstawie umowy o pracę, czy też pomaga nieodpłatnie, dla celów ZUS uważany jest za osobę współpracującą.

O statusie osoby współpracującej decydują trzy przesłanki, tj:
• bycie w kręgu osób wymienionych w przepisach;
• pozostawanie członka rodziny we wspólnym gospodarstwie domowym;
• „współpraca” przy prowadzeniu działalności pozarolniczej.

Wszystkie wymienione wyżej okoliczności muszą występować łącznie.

Osoba współpracująca a opłacanie składek ZUS

Pomoc w prowadzeniu działalności osoby współpracującej wiąże się z obowiązkiem objęcia jej ubezpieczeniem ZUS. Pomagającego w działalności członka rodziny należałoby zatem zarejestrować w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (osobę współpracującą należy zgłosić do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu ubezpieczenia ZUS 05 11). Zasady opłacania składek osób współpracujących nie zawsze są jednak takie, jak w przypadku innych pracowników.

Przy zatrudnieniu osoby współpracującej:
• na umowę o pracę – składki ZUS opłacać należy w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• na umowę zlecenie – składki ZUS opłacać należy jak przy umowach zlecenie z innymi zleceniobiorcami. Składki zależą głównie od wysokości wynagrodzenia;
• na umowę o dzieło – jest wiele interpretacji w tej kwestii, jednak co do zasady od takiej umowy opłaca się składki ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• nieodpłatnie – składki ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę.

Osoba współpracująca zatrudniona nieodpłatnie

Obowiązek odprowadzenia składek ZUS za osobę współpracują wystąpi również wówczas, gdy członek rodziny nie pobiera wynagrodzenia za świadczoną pomoc. Nieodpłatna pomoc osoby (małżonka, dzieci, rodziców) zamieszkującej w jednym gospodarstwie domowym wywołuje również obowiązek odprowadzania za tę osobę składek ZUS. W takiej sytuacji mamy bowiem do czynienia z tzw. umową dorozumianą, co oznacza, że została sporządzona ustnie i członkowie rodziny zgodzili się świadczyć nieodpłatną pomoc w działalności. W przypadku nieodpłatnej pomocy małżonka nie wystąpi opodatkowanie podatkiem od wynagrodzeń, ale składki ZUS, w wymiarze jaki obowiązuje osobę współpracującą, należy również w takim przypadku odprowadzać. Wysokość składki będzie taka, jak w przypadku składek przedsiębiorcy, z pominięciem możliwości korzystania z preferencyjnego ZUS. Osobę współpracującą świadczącą pracę bezumownie trzeba zgłosić do ZUS-u z kodem 05 11 na druku ZUS ZUA/ZZA.

Podstawę naliczania składek społecznych dla osób współpracujących stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok. W 2022 roku prognozowane przeciętne wynagrodzenie wynosi 5 922,00 zł, a 60% z tej kwoty to 3 553,20 zł. W 2023 roku wskaźnik ten został ustalony na poziomie 6 935,00 zł, a 60% tej kwoty stanowi 4 161,00 zł.

Składka zdrowotna za osobę współpracującą wynosi:
• od stycznia do czerwca 2022 r. 559,89 zł,
• od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł.

Ważne!
Polski Ład 2.0. wprowadził nową podstawę wymiaru składki zdrowotnej, którą stosuje się w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku. W myśl art. 81 ust. 2ya ustawy zdrowotnej podstawę stanowi kwota odpowiadająca 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez GUS. Od stycznia do czerwca 2022 roku było to 100% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

Dodatkowo w sytuacji, gdy małżonek, oprócz pomagania w działalności gospodarczej, jest zatrudniony przez inny podmiot, gdzie jego wynagrodzenie jest wyższe lub równe minimalnemu (w 2022 r. to 3 010 zł; od stycznia 2023 r. będzie to 3 490 zł, a od lipca 2023 r. 3 600 zł) i odprowadzane są z tego tytułu składki ZUS, to w związku z pomaganiem
w działalności współmałżonka powinien podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Przedsiębiorca powinien co miesiąc przekazywać za osobę współpracującą odpowiednie formularze ZUS, a wraz z deklaracją DRA imienny raport ZUS RCA – o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach.

Gdy osoba współpracująca świadczy pracę nieodpłatnie na rzecz właściciela firmy, nie ma on obowiązku składania do urzędu skarbowego deklaracji związanych z opodatkowaniem dochodu osoby współpracującej, czyli nie przekazuje się do urzędu skarbowego PIT-11 i PIT-4R lub PIT-8AR.

Warto pamiętać, że z nieodpłatnej pomocy członka rodziny powstaje przychód, jednak jest on zwolniony z opodatkowania. Dlatego też nie ma obowiązku wykazywania nieodpłatnej pomocy małżonka jako przychodu w działalności gospodarczej.

Co ważne, nie każda pomoc członka rodziny jest uznawana za współpracę i nie zawsze powstaje obowiązek odprowadzenia za taką osobę składek ZUS. Przyjmuje się, że nie jest współpracą:
• wykonywanie zwykłych obowiązków członków rodziny wynikających z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
• zastępstwo w sytuacjach awaryjnych;
• wydarzenie o charakterze incydentalnym, okazjonalnym;
• samo posiadanie pełnomocnictwa, w tym także notarialnego;
• działanie o charakterze wtórnym, niemające bezpośredniego związku z przedmiotem działalności.

Przykład
Pan Adam zgłosił małżonkę panią Marię jako pełnomocnika w jego działalności gospodarczej. Pani Maria na co dzień pracuje w innej firmie na podstawie umowy o pracę i nie pomaga mężowi w prowadzeniu biznesu. Czy należy ją zgłosić jako osobę współpracującą?
Okazjonalna pomoc małżonka pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, jaką świadczy on osobie prowadzącej działalność gospodarczą, nie wypełnia pojęcia „współpracy” w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest to bowiem normalna realizacja obowiązków uregulowanych w art. 23 i 27 Kodeksu rodzinnego opiekuńczego.

W razie dużych wątpliwości w tym zakresie zaleca się bezpośredni kontakt z ZUS-em w celu ustalenia, czy dane zdarzenie rodzi obowiązek zgłoszenia osoby współpracującej, czy też nie.

Osoba współpracująca zatrudniona na podstawie umowy o pracę

Jak już zostało wspomniane, ubezpieczenie osób współpracujących, z którymi przedsiębiorca zawarł umowę o pracę, ustala się na takich samych zasadach, jak ubezpieczenie przedsiębiorcy. Podstawy do naliczania składek społecznych za osobę współpracującą wyliczane są więc w ten sam sposób, co składki ZUS osoby prowadzącej działalność. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla osób współpracujących na umowie o pracę jest taka sama jak dla osób świadczących prace bezumownie.

Jednak, na co należy zwrócić szczególną uwagę, pomagający członkowie rodziny nie mogą korzystać z preferencyjnych stawek ZUS. Oznacza to, że przedsiębiorca rozpoczynający działalność, opłacający mały ZUS, któremu pomaga małżonek, jest zobowiązany za małżonka odprowadzać składki w pełnej wysokości. Osobę współpracującą świadczącą pracę na
podstawie umowy o pracę należy zgłosić do ZUS-u z kodem 05 11 na druku ZUS ZUA/ZZA. Wysokość składek w tym przypadku wygląda podobnie jak u osoby współpracującej świadczącej pomoc bezumownie. Za taką osobę należy opłacać dodatkowo składkę na FGŚP (0,01%).

Ważne!
Osoba współpracująca nie może korzystać z preferencyjnych składek ZUS.

Składki ubezpieczeniowe za osobę współpracującą w całości finansuje i opłaca przedsiębiorca ze środków firmowych. Osoba współpracująca nie ponosi zatem w związku z zatrudnieniem żadnych kosztów.

Po podpisaniu umowy o pracę trzeba pamiętać, że wynagrodzenie takiej osoby musi być co najmniej na poziomie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku (w 2022 r. to 3 010 zł; od stycznia 2023 r. będzie to 3 490 zł, a od lipca 2023 r. - 3 600 zł). Ponadto tak samo jak dla pozostałych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę konieczne jest m.in. prowadzenie akt osobowych, przeprowadzenie szkolenia BHP i badania lekarskiego. Osobie współpracującej przysługuje także urlop wypoczynkowy. Co istotne, taka osoba będzie miała po zakończeniu roku wystawiony PIT-11, w którym będą wykazane jej przychody, ale nie będzie tam wykazanych składek społecznych oraz zdrowotnych. Do końca stycznia następnego roku przedsiębiorca powinien złożyć deklarację PIT-4R, w której informuje o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy od wynagrodzenia osoby współpracującej.

Natomiast tak samo jak za osobę współpracującą bezumownie, przedsiębiorca co miesiąc wraz z deklaracją DRA powinien przekazać imienny raport ZUS RCA z kodem 05 11.

Co ciekawe, jeżeli osoba współpracującą zawarła umowę o pracę ze spółką, a nie konkretnie z danym wspólnikiem, wówczas takiego członka rodziny nie uważa się za osobę współpracującą. Taką osobę zgłasza się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS-ie jako pracownika, czyli z kodem 01 10.

Ślub z pracownikiem

Pracownikowi, który staje się osobą współpracującą i pozostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę, wynagrodzenie rozliczać należy inaczej niż dotychczas. Jak już wspomniano, od wynagrodzenia osoby współpracującej nie pobiera się składek. W tym wypadku potrącona zostaje jedynie zaliczka na podatek dochodowy. Oznacza to, że po zakończeniu roku należy wystawić PIT-11 na standardowych zasadach.

Naliczanie wynagrodzenia za pracownika, który w trakcie miesiąca stał się osobą współpracującą, jest dość skomplikowane. Tu bowiem należałoby ustalić osobno podstawę za okres, kiedy członek rodziny był jeszcze pracownikiem, i osobno za okres, kiedy stał się osobą współpracującą.

Przedsiębiorca powinien zgłosić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zmianę tytułu do ubezpieczeń pracownika, który został osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności. W tym celu musi dokonać przerejestrowania małżonka w ZUS-ie z dniem zawarcia związku małżeńskiego poprzez złożenie dwóch deklaracji. Pierwszą z nich jest deklaracja wyrejestrowująca z ubezpieczeń ZUS ZWUA. Tu jako kod tytułu wyrejestrowania należy podać 01 10. Natomiast drugą – deklaracja ZUS ZUA, na której przedsiębiorca dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń małżonka z kodem 05 11 przeznaczonym dla osób współpracujących.

Umowa o dzieło z osobą współpracującą

Co do zasady w przypadku umowy o dzieło, ZUS może uznać małżonka za osobę współpracującą, pod warunkiem jednak, że pozostaje on w jednym gospodarstwie domowym z zatrudniającym go przedsiębiorcą. Oznacza to, że na przedsiębiorcy ciąży obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za współmałżonka. Ich wysokość nie zależy od wynagrodzenia, są one ustalane podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o pracę z osobą współpracującą, czyli podstawa jest taka sama jak u przedsiębiorców opłacających tak zwany duży ZUS. Należy pamiętać, że wobec współmałżonka nie można zastosować preferencyjnych składek ZUS.

Ważne!
Małżonek przedsiębiorcy, który zostanie zatrudniony na podstawie umowy o dzieło, może zostać uznany przez ZUS za osobę współpracującą, jeżeli małżonkowie prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy ZUS, uznaje że zawarcie umowy o dzieło z członkiem rodziny nie powoduje uznania jej za osobę współpracującą i taką umowę należy traktować jak zwykłą umowę o dzieło. Zwykle bywa tak, gdy dzieło ma postać jednostkowego zadania, a nie ciągłego zaangażowania członka rodziny. Wówczas co do zasady nie ma podstaw
do ponoszenia obciążeń składkowych, w tym z tytułu uznania wykonawcy za osobę współpracującą. Takie stanowisko przyjął ZUS i potwierdził to w piśmie z 28 marca 2014 roku (WPl/200000/43/323/2014). Uznał w nim, że umowa o dzieło zawarta między synem (przedsiębiorcą) a matką, której przedmiotem jest wykonanie (namalowanie) kilku obrazów przeznaczonych do sprzedaży w działalności firmy syna nie będzie rodzić obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Zatrudnienie osoby współpracującej na umowę zlecenie

Nieco inaczej w przypadku odprowadzania składek ZUS za osobę współpracującą wygląda sytuacja, w której członek rodziny zatrudniany jest na umowę zlecenie, o określonej wysokości wynagrodzenia. Wówczas już nie podlega on ubezpieczeniom w wymiarze takim jak przedsiębiorca, ale w takim jak inni pracownicy – czyli wyliczanym głównie na podstawie wysokości wynagrodzenia. Zleceniobiorcę zgłasza się do ZUS-u z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 na druku ZUS ZUA lub ZZA. Wtedy członek rodziny podlega pod ubezpieczenia tak samo jak pozostali zleceniobiorcy – powinien być objęty ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi jako zleceniobiorca i obowiązkowe będą dla niego składki: emerytalna, rentowa, wypadkowa, zdrowotna. Składka chorobowa jest wówczas dobrowolna. Gdy taka osoba ma dodatkowo inny tytuł do ubezpieczeń, np. jest zatrudniona na umowę o pracę przez innego pracodawcę, a wynagrodzenie jest wyższe od minimalnej krajowej, to od wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej z osobą współpracującą obligatoryjne będzie opłacanie wyłącznie składki zdrowotnej.

Przedsiębiorca w tym przypadku zobowiązany jest przekazać co miesiąc wraz deklaracją DRA imienny raport ZUS RCA z kodem 04 11. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca sporządza PIT-11 oraz PIT-4R lub PIT-8AR.

Ponadto jeżeli rodzaj pracy i sposób jej wykonywania będzie wskazywać, że zamiast zlecenia strony powinny zawrzeć umowę o pracę, ZUS w trakcie kontroli może nakazać przemianowanie zatrudnienia na stosunek pracy. Oznacza to, że taki członek rodziny zostanie wtedy objęty ubezpieczeniami społecznymi jako osoba współpracująca.

Wynagrodzenie osoby współpracującej, jako koszt podatkowy

W przypadku gdy w działalności przedsiębiorca zatrudnia osobę współpracującą należy pamiętać, że wynagrodzenie wypłacone osobie współpracującej obecnie może stanowić koszt podatkowy prowadzonej działalności.

Kwota brutto wynagrodzenia zaliczana jest tu do kosztów działalności gospodarczej w miesiącu, za który wynagrodzenie jest należne. Natomiast składki osoby współpracującej wykazywane są i odliczane tak samo jak składki właściciela podczas wyliczania zaliczki na podatek dochodowy z działalności za miesiąc, w którym zostały zapłacone.

Uwaga!
Art. 23 Ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych
1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
10) wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki; kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki, należne z tytułów określonych w art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, 8 i 9 lub
z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w Ustawie z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich, z zastrzeżeniem pkt 55 i art. 22 ust. 6ba.

Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej bezumownie i na podstawie umowy o pracę

Jeżeli osoba współpracująca przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz posiada wymagany 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania), będzie jej przysługiwało prawo do otrzymania zasiłku chorobowego. Wtedy nabywa prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy
spowodowanej chorobą. Płatnikiem zasiłku chorobowego jest ZUS. W celu wypłaty zasiłku chorobowego należy przekazać do ZUS właściwego ze względu na siedzibę płatnika składek zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3b.

Aby poprawnie rozliczyć zwolnienie chorobowe osoby współpracującej należy określić podstawę do tego naliczenia. Podstawę tę stanowi kwota będąca zarazem podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła niezdolność do pracy. Jeżeli okres ubezpieczenia jest krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, wówczas podstawę zasiłku chorobowego stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe z faktycznego okresu ubezpieczenia za pełne miesiące ubezpieczenia.

Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej rozliczane jest na podobnych zasadach jak zwolnienie osoby prowadzącej działalność. Za osobę współpracującą, która jest niezdolna do pracy z powodu choroby i spełnia warunki do przyznania zasiłku, należy zmniejszyć standardową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne proporcjonalnie do okresu
niezdolności do pracy. Proporcjonalnego naliczenia podstawy dokonuje się poprzez podzielenie najniższej podstawy wymiaru składek przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu, następnie otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu, wartość wynikająca z wyliczenia stanowi podstawę wymiaru składek za miesiąc, w którym osoba współpracująca przebywała na zwolnieniu chorobowym. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacić w pełnej wysokości, gdyż jest ona niepodzielna.

Przykład
Pani Anna otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 17 do 21 października 2022 roku. Świadczy pomoc bezumownie w działalności swojego męża jako osoba współpracująca. Została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych (w tym dobrowolnego chorobowego) oraz zdrowotnego od 1 czerwca 2022 roku. Ile będzie wynosiła podstawa składek społecznych za osobę współpracującą w miesiącu choroby?
Obliczenie wygląda następująco:
1. 3 553,20 zł / 31 dni = 114,62 zł
2. 114,62 zł x 5 dni = 573,10 zł
3. 3 553,20 zł - 573,10 zł = 2 980,10 zł
Składki społeczne za osobę współpracującą za październik 2022 roku zostaną naliczone od podstawy 2 980,10 zł.

Natomiast w przypadku osoby współpracującej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę jej wynagrodzenie powinno być pomniejszone za czas nieobecności.

Przedsiębiorcy korzystający z pomocy członków rodziny powinni zatem pamiętać o obowiązkach jakie na nich ciążą. Zobowiązani są bowiem z tego tytułu odprowadzać składki społeczne, a w przypadku gdy pomoc członka rodziny jest odpłatna – powinni również odprowadzać podatek od wynagrodzenia osoby współpracującej, jak za każdego innego pracownika.

stan prawny aktualny na dzień 21.11.2023r.

źródło: poradnikprzedsiębiorcy.pl

Kliknij w linki, a znajdziesz Nas w social mediach:

Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

VAT w handlu międzynarodowym – świadczenie i nabycie usług

USŁUGI TRANSGRANICZNE

Dzisiaj zawracamy Twoją uwagę w kierunku świadczenia i nabycia usług transgranicznych oraz związanego z tym VATu w handlu międzynarodowym. Sprawdź, kto rozlicza VAT od usług transgranicznych i jakie znaczenie ma miejsce świadczenia usług.

Jak ustalić miejsce świadczenia usług

Żeby prawidłowo rozliczyć VAT w zakresie usług transgranicznych, musisz ustalić miejsce świadczenia usług. To od niego zależy, w którym państwie jest płacony podatek.

Przy eksporcie usług do kraju poza Unią Europejską usługa nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce – miejscem świadczenia usługi jest kraj nabywcy, nabywca zapłaci VAT w swoim kraju.
Przy świadczeniu usług na rzecz kontrahenta z UE usługa nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce – miejscem świadczenia usługi jest kraj nabywcy, a nabywca zapłaci VAT w swoim kraju.
Przy imporcie usług spoza UE lub nabyciu usług z innego kraju Unii Europejskiej usługa podlega co do zasady opodatkowaniu VAT w Polsce.

Pamiętaj!

Miejsce faktycznego wykonania usługi nie musi być miejscem świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o VAT.

Zgodnie z zasadą ogólną miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym podatnik, który kupuje usługę (jest usługobiorcą), posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Jednocześnie zasada uszczegółowiająca wskazuje, że jeśli usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika nabywającego usługę, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

PrzykładPan Artur prowadzi działalność gospodarczą z siedzibą i miejscem jej prowadzenia w Polsce. Swoje usługi reklamuje na portalu internetowym. Za usługi reklamowe otrzymuje fakturę bez VAT, z adnotacją „odwrotne obciążenie”, wystawioną przez podmiot zarejestrowany w innym kraju UE. Pan Artur jest zobowiązany do naliczenia i zapłaty podatku VAT w Polsce, gdyż miejscem świadczenia usługi jest Polska. Jednak w praktyce czynność ta będzie neutralna podatkowo, gdyż w deklaracji VAT wykaże podatek VAT naliczony tej samej wysokości co VAT należny.

Jednocześnie przepisy przewidują szereg wyjątków od zasady, że miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym podatnik kupujący usługę (usługobiorca) posiada siedzibę działalności gospodarczej. Dotyczą one:

usług związanych z nieruchomościami, w tym usługi świadczone przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania (na przykład w hotelach czy w ośrodkach wczasowych), usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego – miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości
usług transportu pasażerów – miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości
usług transportu towaru na rzecz przedsiębiorcy polskiego (przedsiębiorcy posiadającego w Polsce siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a w przypadku braku takiej siedziby działalności lub stałego miejsca prowadzenia działalności – posiadającego na terytorium Polski stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu), jeżeli transport jest wykonywany w całości poza terytorium Unii Europejskiej – miejscem świadczenia usług jest terytorium znajdujące się poza Unią Europejską
usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy – miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają
usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług, takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, w tym usług świadczonych przez organizatorów usług w wyżej wymienionych dziedzinach na rzecz podmiotów niebędących podatnikami – miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym ta działalność jest faktycznie wykonywana
usług restauracyjnych i cateringowych – miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługi te są faktycznie wykonywane
usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu (nieprzerwanie przez okres do 30 dni, a w przypadku jednostek pływających – do 90 dni) – w tym przypadku miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym te środki transportu są oddawane do dyspozycji usługobiorcy
usług turystycznych – miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a gdy ich nie posiada – miejsce, w którym posiada stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

PrzykładPani Julia prowadzi działalność gospodarczą polegającą na szkoleniach językowych. W Polsce zorganizowała szkolenie z podstaw komunikowania się w języku polskim dla pracowników firmy mającej siedzibę na Ukrainie. Ponieważ nie są to usługi wstępu na imprezy edukacyjne, miejscem świadczenia takich usług będzie miejsce siedziby usługobiorcy, czyli Ukraina.

PrzykładPani Justyna jest rzeczoznawcą majątkowym. Na zlecenie holenderskiej spółki dokonała wyceny nieruchomości położonej w Holandii. Usługa będzie opodatkowana w miejscu położenia nieruchomości, czyli w Holandii.

Usługi elektroniczne

Usługi elektroniczne to usługi świadczone drogą elektroniczną.

Do tej kategorii należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. Przykładami usług elektronicznych jest dostawa oprogramowania, dostęp do baz danych, pobieranie aplikacji lub muzyki czy gry online.

Zgodnie z zasadą ogólną miejscem świadczenia usług elektronicznych na rzecz osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT jest jej stałe miejsce zamieszkania.

W przypadku świadczenia usług elektronicznych na rzecz polskich konsumentów miejscem świadczenia będzie więc Polska.

Natomiast w przypadku świadczenia usług elektronicznych przez polskiego przedsiębiorcę na rzecz konsumenta z innego kraju, przedsiębiorca powinien zarejestrować się dla celów podatku VAT w kraju konsumenta i uregulować podatek VAT zgodnie z przepisami tego kraju.

Zasada ta nie ma jednak zastosowania, jeżeli spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego Unii Europejskiej
usługi elektroniczne są świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających stałe miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego UE innym niż terytorium państwa członkowskiego, w którym usługodawca ma siedzibę
całkowita wartość usług elektronicznych, pomniejszona o kwotę podatku, nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 tys. euro (przy czym w przypadku usługodawcy posiadającego siedzibę działalności gospodarczej tylko na terytorium Polski kwota nie przekroczyła 42 tys. zł).

Jeżeli wszystkie powyższe warunki zostaną spełnione, to miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami będzie miejsce, w którym usługodawca (polski przedsiębiorca) posiada siedzibę działalności gospodarczej. Polski przedsiębiorca będzie mógł zatem rozliczać VAT od świadczenia usług elektronicznych na rzecz konsumentów z UE w Polsce.

Jeżeli podatnik nie spełnia opisanych wyżej warunków, to może rozliczać podatek należny od świadczonych usług elektronicznych na rzecz konsumentów z UE korzystając z systemu VAT OSS (One Stop Shop).

Przeczytaj o OSS Jak rozliczać VAT od sprzedaży towarów i usług konsumentom z UE | Biznes.gov.pl - Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiebiorcy

W przypadku wykonywania usług elektronicznych na rzecz konsumentów z krajów spoza Unii Europejskiej zastosowanie znajdzie zasada ogólna, czyli miejscem opodatkowania jest kraj siedziby, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu nabywcy usług elektronicznych.

Usługi elektroniczne świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami VAT, posiadających stałe miejsce zamieszkania w kraju trzecim (poza terytorium Unii Europejskiej) nie podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Obowiązek rejestracji VAT-UE

Zanim zaczniesz świadczyć usługi dla unijnych kontrahentów lub nabywać od nich usługi, musisz zarejestrować się do celów VAT-UE. Obowiązek rejestracji dotyczy zarówno podatników VAT czynnych, jak i zwolnionych.

Przeczytaj, jak zarejestrować się do celów VAT-UE.

Jeśli jesteś czynnym podatnikiem VAT, zarejestruj się jako podatnik VAT-UE jeszcze przed dokonaniem:

nabycia usług, dla których Polska jest miejscem świadczenia usługi
świadczenia usług, dla których miejscem świadczenia jest inny kraj UE.

Jeśli jesteś zwolnionym podatnikiem VAT, powinieneś zarejestrować się jako podatnik VAT-UE, gdy:

nabywasz usługi od kontrahenta z Unii Europejskiej, dla których miejscem świadczenia jest kraj nabywcy (Polska). Musisz wówczas zarejestrować się na potrzeby VAT-UE oraz rozliczyć VAT z danej transakcji
świadczysz usługi na rzecz kontrahenta z Unii Europejskiej, dla których miejscem rozliczenia jest kraj nabywcy tej usługi, czyli inny niż Polska kraj unijny.

Do rejestracji służy formularz VAT-R (ten sam, na którym rejestrujesz się do VAT). Jeżeli masz już status czynnego podatnika VAT dla transakcji krajowych, dokonujesz tylko odpowiedniej aktualizacji zgłoszenia VAT-R. Potwierdzenie nadania numeru VAT-UE otrzymasz na formularzu VAT-5UE.

Od tego momentu dla potrzeb rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowych masz obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej, poprzedzonym kodem PL.

Uwaga!

Musisz zweryfikować status zagranicznego kontrahenta. Jeśli nie jest podatnikiem VAT-UE, to usługi będą opodatkowane w Polsce (a nie w kraju UE jak w przypadku świadczenia usług dla podatników). Do weryfikacji służy system VIES.

Sprawdź:

Jak rozliczyć import usług

Import usług ma miejsce wówczas, gdy:

dostawcą usługi jest podmiot, który nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności
odbiorcą usługi (usługobiorcą) jest przedsiębiorca, który posiada siedzibę działalności gospodarczej lub też stałe miejsce jej prowadzenia na terytorium Polski.

Import usług spoza Unii Europejskiej (podobnie jak nabycie usług z krajów UE) jest opodatkowany VAT w Polsce. Do rozliczenia VAT z tytułu importu usług jest zobowiązany usługobiorca, a więc polski przedsiębiorca.

PrzykładPani Ewa prowadzi działalność gospodarczą w branży odzieżowej, zarejestrowaną w Polsce i z siedzibą w Polsce. Zamówiła w ukraińskiej firmie konsultingowej opracowanie dotyczące rynku odzieży na Ukrainie. Miejscem świadczenia usługi jest Polska, gdzie Pani Ewa ma siedzibę działalności gospodarczej. Usługa była świadczona przez podmiot nieposiadający w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności. To oznacza, że Pani Ewa w Polsce rozliczy VAT od importu usług.

Do ceny nabycia usługi doliczysz polską stawkę podatku należnego (do zapłaty). Jednocześnie, jeśli jesteś czynnym podatnikiem VAT i import usługi jest związany z działalnością opodatkowaną VAT, przysługuje ci odliczenie podatku naliczonego (do zwrotu) w tej samej kwocie.

Transakcja jest więc neutralna pod względem VAT.

Podatnik zwolniony z VAT, który został zobowiązany do odprowadzenia podatku należnego, nie może odliczyć VAT od tej transakcji. Podatek VAT jest wówczas kosztem w podatku dochodowym.

Ceną nabycia jest wszystko to, co zapłacisz usługodawcy wraz z kosztami dodatkowymi takimi jak prowizje, koszty transportu i ubezpieczenia oraz podatkami, cłami i innymi należnościami o podobnym charakterze, ale bez udzielonych obniżek cen, rabatów, upustów.

Jeśli cena jest wyrażona w walucie obcej, to musisz ją przeliczyć na złote polskie według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego. Dniem powstania obowiązku podatkowego jest dzień wykonania usługi lub dzień dokonania zapłaty, jeśli była wcześniejsza niż wykonanie usługi.

Od 1 stycznia 2021 r. podatnik VAT może wybrać do przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania VAT określonych w walucie obcej zasady stosowane do rozliczenia przychodu uzyskanego w walucie obcej w podatku dochodowym obowiązujące tego podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji.

Terminy odliczenia VAT z tytułu importu

Warunkiem odliczenia VAT z tytułu importu jest wykazanie kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej.

Najprościej jest rozliczyć podatek należny i naliczony w jednej deklaracji.

Ważne!

Do września 2021 roku warunkiem odliczenia VAT od importu usług było wykazanie podatku należnego od tej transakcji w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ten warunek jednak został usunięty i podatek naliczony można obecnie wykazać wraz z podatkiem należnym.

PrzykładPani Alicja nabyła w lutym usługę od zagranicznego kontrahenta. W deklaracji VAT za luty powinna wykazać podatek należny (do zapłaty). Może również od razu wykazać podatek naliczony (do zwrotu).

Problem pojawia się, gdy podatek należny nie został rozliczony w terminie. Wówczas podatek należny trzeba wykazać poprzez korektę deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Aby odliczyć podatek naliczony, czas na złożenie korekty podatku należnego wynosi 3 miesiące od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych usług powstał obowiązek podatkowy.

PrzykładPan Paweł nabył w lutym usługę objętą importem. W deklaracji VAT za luty nie wykazał podatku należnego. W takiej sytuacji musi złożyć korektę deklaracji VAT za luty w celu wykazania VAT należnego, żeby mieć prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Jeśli natomiast podatek należny wykazałeś w terminie, ale zapomniałeś pomniejszyć go o podatek naliczony, możesz obniżyć kwotę VAT należnego na bieżąco za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Jeśli zrobisz to później, powinieneś skorygować deklarację za okres, w którym powstało prawo do odliczenia (na korektę masz 5 lat, licząc od końca roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego).

Nabycie usług wykazujesz w deklaracjach:

JPK_V7M lub JPK_V7K – jeśli jesteś podatnikiem VAT czynnym
VAT-8 – jeśli jesteś podatnikiem VAT zwolnionym, ale jesteś zarejestrowany jako podatnik VAT-UE
VAT-9M – jeśli jesteś podatnikiem VAT zwolnionym, niezarejestrowanym jako podatnik VAT-UE.

Jak rozliczyć eksport usług

Eksport usług to świadczenie usług przez polskiego podatnika VAT na rzecz zagranicznego kontrahenta z siedzibą w innym kraju niż Polska, kiedy miejscem opodatkowania usługi jest terytorium państwa, w którym usługobiorca posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności.

VAT rozlicza zagraniczny nabywca w swoim kraju – miejscu świadczenia usługi.

Dla polskiego usługodawcy jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu.

PrzykładPan Michał prowadzi w Polsce działalność gospodarczą w zakresie badań rynku i doradztwa gospodarczego. Wykonał badania rynku samochodów na rzecz firmy zarejestrowanej w USA. Miejscem świadczenia usługi są Stany Zjednoczone, ponieważ usługobiorcą jest podmiot z siedzibą w USA. Usługa ta nie będzie podlegała w Polsce opodatkowaniu VAT.

Polski przedsiębiorca powinien udokumentować wykonanie usługi, wystawiając fakturę bez kwoty VAT należnego, z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Może wówczas odliczyć VAT od poniesionych w Polsce wydatków związanych ze świadczeniem tej usługi. Jednak prawo do odliczenia przysługuje mu wtedy, gdy podlegają one w Polsce opodatkowaniu VAT.

Przedsiębiorca powinien prowadzić ewidencję dla celów podatku VAT oraz wykazać wartość usługi w pliku JPK_V7M lub JPK_V7K, mimo że usługa nie podlega opodatkowaniu. Jeśli jednak świadczy usługę na rzecz zagranicznego kontrahenta, która w Polsce jest zwolniona z VAT (na przykład szkoleniową), nie powinien jej wykazywać w deklaracji.

Podatnicy zwolnieni z VAT nie muszą składać żadnych deklaracji w zakresie eksportu usług.

Dla celów dowodowych należy także dysponować dokumentami poświadczającymi fakt świadczenia usługi poza Polską i Unią Europejską. W szczególności – bankowym dowodem zapłaty i umową oraz ewentualnie dodatkowymi uzgodnieniami zawartymi z zagranicznym kontrahentem.

W przypadku, gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.

Jak rozliczyć wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług

Wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług polega na sprzedaży usług przez polskiego przedsiębiorcę na rzecz podatnika mającego swoją siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności czy też stałe miejsce zamieszkania na terenie kraju należącego do Unii Europejskiej.

Ustawa o VAT, z nielicznymi wyjątkami, identycznie określa miejsce świadczenia usług w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych, jak i transakcji z krajami spoza Unii Europejskiej.

Jeśli świadczysz usługi na rzecz kontrahenta z UE, usługa nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. Nabywca zapłaci VAT w swoim kraju. Wystawiasz fakturę bez VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie” – mechanizm polega na tym, że to nie świadczący usługę, ale nabywca staje się podatnikiem i to on jest zobligowany do rozliczenia podatku.

Przy wystawianiu faktury pamiętaj, że:

faktura dokumentująca wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług nie zawiera:
- stawki podatku
- wartości sprzedaży netto
- kwoty podatku
faktura dokumentująca wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług powinna zawierać:
- adnotację „odwrotne obciążenie”
- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, poprzedzony kodem PL
- numer, za pomocą którego nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej w danym państwie członkowskim, zawierający dwuliterowy kod państwa członkowskiego.

Fakturę należy wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miało miejsce wykonanie usługi.

PrzykładPan Łukasz zawarł umowę o świadczenie usług ze spółką A, posiadającą siedzibę w Belgii, niemającą stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce. Na podstawie tej umowy świadczy usługi zarządzania na rzecz firmy B, mającej siedzibę w Polsce. Jednak świadczone przez niego usługi należy traktować jako wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług na rzecz spółki A, z którą zawarł umowę. Nie podlegają one opodatkowywaniu podatkiem VAT w Polsce, ale w Belgii, czyli kraju siedziby zleceniodawcy. Pan Łukasz wystawia faktury bez stawki i kwoty podatku, z adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Informacja podsumowująca VAT-UE

Mimo iż usługi świadczone na rzecz unijnych kontrahentów nie są opodatkowane w Polsce, należy je wykazać w informacji podsumowującej VAT-UE.

Uwaga!

W deklaracji podsumowującej wykazujesz świadczenie usług na rzecz kontrahenta z UE, które są opodatkowane w kraju siedziby nabywcy. Nie wykazujesz nabycia usług od kontrahenta z UE, które są opodatkowane w Polsce.

Od 1 lipca 2020 roku obowiązuje wzór informacji podsumowującej VAT-UE określony w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 2020 r. w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach i przemieszczeniach towarów w procedurze magazynu typu call-off stock.

Formularz elektroniczny znajdziesz na stronie Ministerstwa Finansów.

Informacje podsumowujące o dokonanych transakcjach wewnątrzwspólnotowych (VAT-UE) muszą być składane za okresy miesięczne, nawet jeśli rozliczasz się z VAT kwartalnie. Można je składać wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych transakcji.

Informację podsumowującą VAT-UE wysyłasz jedynie w przypadku wystąpienia transakcji wewnątrzwspólnotowych. Nie ma obowiązku składania informacji „zerowych” w przypadku braku takich transakcji.

Podatek z tytułu transakcji wspólnotowych – jeśli wystąpi – opłacasz w tym samym terminie co w przypadku transakcji krajowych – do 25. dnia następnego miesiąca albo 25. dnia miesiąca następującego po danym kwartale (przy rozliczeniu kwartalnym).

Jesteś polskim przedsiębiorcą zajmującym się świadczeniem usług w kraju Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie lub Norwegii? Masz problem z rozliczeniem podatku VAT wynikający z faktu, że urząd w innym kraju nie przestrzega praw przysługujących tobie lub twojej firmie? Zgłoś swoją sprawę do Centrum SOLVIT Polska i uzyskaj bezpłatną pomoc.

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

KSeF 2024 - przygotowania czas ... start!

KSeF - przygotowania czas ... start!

Do Krajowego Systemu e-Faktur przygotowania trzeba zacząć już teraz

Krajowy System e-Faktur to nowe narzędzie umożliwiające sprzedawcom wystawianie faktur w ustrukturyzowanej formie, nabywcom odbiór tych faktur, a organom podatkowym bezpośredni dostęp do faktur wystawionych w systemie. Obowiązek e-fakturowania wejdzie w życie 1 lipca 2024 r., przy czym przewidziano wydłużenie o dodatkowe pół roku terminu na wdrożenie KSeF przez podatników zwolnionych podmiotowo z VAT, dla nich KSeF będzie obowiązkowy od 1 stycznia 2025 r.

Według założeń Ministerstwa Finansów, wdrożenie KSeF zoptymalizuje fakturowanie, obieg dokumentów i wykorzystywane przez przedsiębiorców systemy fakturowe, jednolity standard e-faktury uprości dokumentowanie transakcji, przyspieszy i zautomatyzuje wystawianie, przetwarzanie oraz archiwizację tych dokumentów.

Przedsiębiorcy natomiast muszą przygotować się na wdrożenie nowego mechanizmu, w ramach którego należy:

zidentyfikowanie zachodzących w jednostce procesów związanych z fakturowaniem (powiązania pomiędzy modułami finansowo-księgowym, magazynowym, sprzedażowym, w stosowanym dotychczas oprogramowaniu);
sprawdzenie możliwości współdziałania stosowanego oprogramowania z e-fakturowaniem w ramach KSeF (zakup dodatkowych modułów / ewentualnie zakup nowego oprogramowania);
wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za e-fakturowanie w ramach KSeF, opracowanie zakresu obowiązków, przygotowanie harmonogram prac;
zorganizowanie szkolenia wewnątrz jednostki przygotowującego pracowników do wprowadzanych zmian;
nadanie / rozpoznanie pierwotnych uprawnień do korzystania z KSeF. W przypadku podatników, którzy są osobami fizycznymi pierwotne uprawnienie o charakterze właścicielskim jest przypisane do osoby będącej podatnikiem automatycznie. Osoba taka nie musi nic zgłaszać. Może korzystać z systemu autoryzując się Podpisem Zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W przypadkach szczególnych, gdy osoba posiada kwalifikowany podpis elektroniczny, który nie zawiera w sobie NIP i PESEL, istnieje możliwość zgłoszenia tzw. odcisku palca podpisu za pośrednictwem zawiadomienia ZAW-FA, w celu przypisania podpisu do danego podatnika. Zmiana czy odnowienie podpisu, na kolejny niezawierający NIP i PESEL wymagać będzie kolejnego zawiadomienia.
- W przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi, którzy posiadają elektroniczną pieczęć kwalifikowaną zawierającą NIP, istnieje możliwość korzystania z KSeF na podstawie pierwotnych uprawnień właścicielskich bez zgłaszania w urzędzie skarbowym.
- W pozostałych przypadkach podatnik niebędący osobą fizyczną w celu korzystania z KSeF, musi za pośrednictwem zawiadomienia ZAW-FA wskazać osobę fizyczną uprawnioną w imieniu podatnika do korzystania z KSeF. Osoba ta będzie miała także możliwość nadawania dalszych uprawnień drogą elektroniczną w ramach KSeF.
rozpoznanie konieczności nadania uprawnień innej osobie do wystawiania faktur w imieniu podatnika. W celu umożliwienia wystawienia faktury w imieniu podmiotu lub innej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą należy udzielić dedykowanego w tym zakresie uprawnienia do wystawiania faktur;
rozpoczęcie testowania KSeF przed 1 lipca 2024 r. w celu rozpoznania i eliminacji ewentualnych błędów. Przedsiębiorcy już od 1 stycznia 2022 r. mogą wystawiać e-faktury poprzez KSeF.

Wdrożenie KSeF. Ważna informacja Ministerstwa Finansów

19 czerwca 2023 r. na stronie www.gov.pl Ministerstwo Finansów zamieściło informację dotyczącą przyjętej przez Sejm ustawy wdrażającej KSeF (Krajowy System e-Faktur). Jak wiemy, obowiązek e-fakturowania wejdzie w życie 1 lipca 2024 r.

Jak czytamy w informacji, główne założenia ustawy to:

przesunięcie wejścia w życie ustawy z 1 stycznia 2024 r. na 1 lipca 2024 r.,
wydłużenie o dodatkowe pół roku terminu na wdrożenie KSeF przez podatników zwolnionych podmiotowo oraz przedmiotowo z VAT – KSeF będzie dla nich obowiązkowy od 1 stycznia 2025 r.,
faktury z kas rejestrujących będą mogły być wystawiane w dotychczasowej formie do 31 grudnia 2024 r.,
paragon fiskalny z NIP będzie uznawany jak faktura uproszczona do 31 grudnia 2024 r.,
faktury konsumenckie (B2C) nie będą objęte KSeF,
bilety spełniające funkcję faktury (w tym paragony na autostradach płatnych) zostają wyłączone z KSeF,
wyłączone z KSeF będą również faktury wystawiane w procedurach OSS i IOSS,
kurs waluty obcej stosowany do przeliczenia na złote zostanie utrzymany z dnia poprzedzającego datę wskazaną w polu P_1 faktury ustrukturyzowanej przez jeden dodatkowy dzień do przesłania jej do KSeF,
w przypadku awarii po stronie podatnika przewidziano możliwość wystawiania faktur w trybie offline poza KSeF i dostarczenia faktury do KSeF następnego dnia roboczego po wystawieniu offline,
doprecyzowanie daty wystawienia oraz innych kwestii ważnych dla procesu wystawiania faktur podczas awarii oraz w trybie offline,
w okresie awarii i w trybie offline dopuszczone będzie wystawianie faktur korygujących,
liberalizacja sankcji i ich stosowanie dopiero od 1 stycznia 2025 r.,
likwidacja not korygujących w KSeF i poza KSeF.

Ważne!

Przedsiębiorcy od 1 stycznia 2022 r. mogą wystawiać faktury poprzez KSeF. Obecnie e-faktura działa, jako jedna z dopuszczonych form dokumentowania sprzedaży, obok faktur papierowych i już występujących w obrocie gospodarczym faktur elektronicznych.

Ustawa przewiduje także wprowadzenie wyłącznie elektronicznej obsługi wiążących informacji - WIT (wiążąca informacja taryfowa), WIP (wiążąca informacja o pochodzeniu), WIA (wiążąca informacja akcyzowa) oraz WIS (wiążąca informacja stawkowa) - poprzez rozbudowę i dostosowanie funkcjonujących już systemów informatycznych KAS (e-Urząd Skarbowy, Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych – PUESC).

Rozwiązania bazują na rozszerzeniu potencjału już funkcjonujących narzędzi KAS i nie wymagają technologicznego wdrożenia u podatników. Jak informuje Ministerstwo Finansów, projekt nie wymaga dodatkowych wdrożeń u przedsiębiorców, nie ogranicza również dostępu do instrumentów takich jak WIS, WIA, WIT i WIP.

Krajowy System e-Faktur z podpisem prezydenta

7 sierpnia 2023 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza obowiązkowe korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur przez podatników od 1 lipca 2024 roku. Małe i średnie firmy zwolnione z VAT będą miały obowiązek korzystania z KSeF od 1 stycznia 2025 roku.

Krajowy System e-Faktur jest ogólnopolskim systemem teleinformatycznym, umożliwiającym wystawianie e-faktur. Jego celem jest stworzenie podatnikom możliwości wystawiania i udostępniania faktur ustrukturyzowanych, które są jedną z dopuszczalnych form dokumentowania transakcji, obok faktur papierowych oraz dostępnych już faktur elektronicznych.

Krajowy System e-Faktur funkcjonuje od 1 stycznia 2022 r. – od tego dnia podatnicy mogą dobrowolnie z niego korzystać. Ministerstwo Finansów podkreśla, że wdrożenie systemu uprości fakturowanie, usprawniając jednocześnie obieg dokumentów. Dzięki jednolitemu standardowi e-faktury dokumentowanie transakcji będzie prostsze oraz bardziej zautomatyzowane, co powinno wpłynąć na obniżenie kosztów przez podatników oraz przyspieszenie całego procesu fakturowania.

Główne założenia ustawy

Do głównych założeń ustawy wprowadzającej obowiązkowy KSeF zalicza się przede wszystkim:

obowiązkowe korzystanie z systemu przez podatników od 1 lipca 2024 r. przy jednoczesnym odroczeniu tego terminu dla małych i średnich przedsiębiorców zwolnionych z VAT do 1 stycznia 2025 r.,
faktury konsumenckie oraz bilety spełniające funkcje faktur (w tym paragony z autostrad) a także faktury wystawiane w procedurach OSS oraz IOSS będą wyłączone z KSeF,
w przypadku awarii po stronie podatnika przewidziana jest możliwość wystawiania faktur w trybie offline poza systemem i dostarczenia faktury do KSeF następnego dnia roboczego po wystawieniu jej w trybie offline,
sankcje zostały złagodzone w porównaniu z pierwotnymi założeniami, natomiast ich obowiązywanie zostało odroczone do 1 stycznia 2025 r. – tym samym daje to podatnikom czas na zapoznanie się z działaniem systemu oraz dostosowaniem firmy bez ponoszenia konsekwencji z powodu błędów,
faktury z kas rejestrujących mogą być wystawiane w dotychczasowej formie do końca 2024 roku,
również do końca 2024 roku paragon fiskalny z NIP będzie uznawany za fakturę uproszczoną.

Korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur to nie tylko nowe obowiązki dla podatników. Ustawa przewiduje szereg korzyści, w tym podatkowych oraz związanych z ogólnym funkcjonowaniem przedsiębiorstw. Przede wszystkim podatnicy korzystający z KSeF będą mogli uzyskać zwrot podatku od towarów i usług w skróconym terminie 40 dni, zamiast standardowych 60. Ministerstwo Finansów podkreśla, że ta zmiana wpłynie korzystanie na płynność finansową firm – w krótszym czasie będą one dysponować nierzadko wysokimi środkami pieniężnymi, które będą mogły ponownie wrócić do obrotu gospodarczego bądź zainwestowane. Równie istotny dla podatników będzie fakt, że nie będą zmuszeni do wystawiania duplikatów faktur – w KSeF dokumenty będą przechowywane przez 10 lat, w związku z czym kontrahenci w każdym momencie będą mieli dostęp do faktury. Przy tym warto wspomnieć jeszcze o jednej korzyści – podatnicy nie będą obowiązani do ponoszenia kosztów archiwizacji dokumentów, co też wpłynie na poprawę sytuacji finansowej zwłaszcza dużych firm, w przypadku których roczna ilość dokumentów jest nierzadko bardzo znaczna.

Inną korzyścią jest zdjęcie z podatników obowiązku przesyłania na żądanie organów jednolitego pliku kontrolnego dla faktur – organy podatkowe będą miały stały dostęp do wystawianych faktur, w związku z czym nie będzie już konieczności przesyłania JPK_FA. Dodatkowo Ministerstwo podkreśla, że szybsze procesowanie dokumentów to niższe koszty dla podatników. Korzyścią będzie również fakt, że podatnicy na bieżąco będą dysponować informacjami z wystawionych faktur, co ma duży wpływ na zarządzanie firmą.

Wprowadzenie obowiązkowego KSeF oznacza dla podatników konieczność dostosowania swoich systemów księgowych oraz ogólne przygotowanie organizacyjne. Niejednokrotnie podkreślane jest, by firmy zaczęły korzystać z systemu wcześniej, gdy ewentualne błędy czy pomyłki nie będą jeszcze karane. Chociaż ustawa zakłada odroczenie nakładania kar o pół roku (od 1 stycznia 2025 r.), może okazać się, że ten okres i tak jest niewystarczający do dokładnej analizy funkcjonowania systemu – dlatego warto potestować go wcześniej, gdy brak jest z tego tytułu negatywnych konsekwencji dla podatników.

Nowa wersja e-faktury w KSeF

Od 1 lipca 2024 roku podatnicy będą mieli obowiązek korzystania przy wystawianiu faktur z Krajowego Systemu e-Faktur. Obecnie faktury ustrukturyzowane stanowią jedną z dopuszczalnych form dokumentowania transakcji, podobnie jak faktury tradycyjne (papierowe) czy używane już od dłuższego czasu przez podatników faktury elektroniczne. Po rozpoczęciu obowiązywanie obowiązkowego KSeF faktury ustrukturyzowane staną się codziennością dla większości podatników.

Faktura ustrukturyzowana jest to inaczej faktura elektroniczna posiadająca ustrukturyzowany format XML zamiast formatu PDF. Powinna ona zawierać obowiązkowe, wynikające z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, elementy faktury. Wzór takiej faktury (tzw. struktura logiczna) został określony i udostępniony przez Ministerstwo Finansów. Dotychczas obowiązującym wzorem była struktura logiczna FA(1). Od 1 września 2023 roku zastąpiła ją struktura logiczna FA(2), co oznacza, że od tego dnia nawet w przypadku fakultatywnego (przed 1 lipca 2024 r.) korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur podatnik musi korzystać z nowej struktury logicznej – nie jest możliwe posługiwanie się wzorem obowiązującym poprzednio.

Nowa wersja e-Faktury składa się z trzech segmentów: z danych obowiązkowych, niezbędnych oraz fakultatywnych. Pierwsze z nich – obowiązkowe – jak wskazuje nazwa, są konieczne do wypełnienia, ponieważ bez tego dokument nie będzie miał mocy prawnej (nie spełni wymagań, jakie są obowiązkowe do uznania dokumentu za fakturę dokumentującą rzeczywistą transakcję gospodarczą). Trzeba zwrócić uwagę na fakt, że e-Faktura wymaga uwzględnienia oznaczeń negatywnych, wskazujących na brak wystąpienia pewnych okoliczności. W przypadku faktur papierowych nie jest to wymagane, jednak KSeF w tym zakresie ustanawia obowiązek zawarcia takich informacji. Niewypełnienie wszystkich danych obowiązkowych spowoduje brak możliwości wysłania dokumentu do KSeF.

Kolejnymi danymi, jakie powinny być ujęte w fakturze wystawianej w Krajowym Systemie e-Faktur, są dane niezbędne. Chodzi o dane, które powinny być uzupełnione w przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności, przykładowo obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności zgodnie z przepisami. Co warto zaznaczyć, niedopełnienie obowiązku uzupełnienia tych danych nie powoduje, że faktura nie zostanie przyjęta przez KSeF (jak będzie w przypadku błędów w danych obowiązkowych). Jednak w momencie analizy faktury przez kontrahenta, gdy zauważy on brak informacji, które są obowiązkowe na fakturze, może się okazać, że konieczne będzie skorygowanie wystawionej faktury.

Ostatnim z segmentów, na jakie – można powiedzieć – jest „podzielona” faktura ustrukturyzowana, są dane fakultatywne. Zgodnie z nazwą, ich umieszczenie na fakturze nie przesądza o prawidłowości wystawienia faktury czy zgodności z przepisami prawa – mogą to być np. informacje dotyczące samochodu (w przypadku faktury za ratę leasingu samochodu, jak m.in. numer VIN auta, model, marka, kolor), ale również informacje grzecznościowe, jak podziękowanie za zakupy, zaproszenie do dalszej współpracy, życzenia świąteczne. Dane fakultatywne zajmują prawie 50 proc. całej struktury faktury, a ich wypełnienie nie wpływa na poprawność wystawienia dokumentu.

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur niesie ze sobą szereg korzyści. Na stronie internetowej resortu wskazuje się kilka z nich, m.in.:

wdrożenie KSeF pozwala na optymalizację procesów fakturowych, obiegu dokumentów i wykorzystywanych przez przedsiębiorców systemów fakturowych;
ustrukturyzowane dane to nowy standard, który powoduje automatyzację fakturowania oraz archiwizacji dokumentów – firmy odczują korzystnie brak konieczności zatrudniania zewnętrznych firm do archiwizacji dokumentów, co wiąże się nierzadko z wysokimi kosztami;
szybsza procesowanie dokumentów to również niższe koszty – firmy na bieżąco będą dysponować dokumentami, co pozwoli na lepsze zarządzanie firmą (m.in. w zakresie płynności finansowej);
korzystanie z KSeF to likwidacja konieczności przepisywania danych z dokumentu papierowego do programu księgowego, co zmniejsza ryzyko błędów.

KSeF - zaktualizowana wersja wzoru struktury FA(2)

Ministerstwo Finansów na stronie www.gov.pl w zakładce Aktualności / Wiadomości przedstawiło informację o opublikowaniu 29 czerwca 2023 r. w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych (CRWDE) na platformie ePUAP (numer wzoru 2023/06/29/12648) zaktualizowanego wzoru struktury logicznej FA(2).

Zaktualizowana struktura logiczna FA(2) została opracowana w oparciu o:

opinie przesłane podczas konsultacji podatkowych,
postulaty zgłoszone w trakcie spotkań z organizacjami przedsiębiorców, księgowych i biegłych rewidentów oraz przez sektor IT.

W komunikacie przedstawiono również harmonogram dalszych działań związanych z publikacją nowej struktury logicznej FA(2):

w lipcu 2023 r. zostanie udostępnione środowisko testowe dostosowane do struktury logicznej wraz z dokumentacją,
1 września 2023 r. zostanie udostępnione środowisko produkcyjne.

Od lipca do sierpnia 2023 r. na środowisku testowym będą obwiązywały równocześnie obie wersje – obecnie obowiązująca struktura logiczna FA(1) oraz nowa struktura logiczna FA(2).

Wzór zaktualizowanej struktury dostępny jest na stronie podatki.gov.pl w sekcji KSeF Struktury dokumentów XML.

Nasze Biuro pracuje już w systemie KSeF. Póki co widzimy same zalety tego rozwiązania, aczkolwiek niewykluczone, że pojawią się kwestie problematyczne, zarówno te merytoryczne jak i techniczne. To jest pewne jednakże na ten moment jesteśmy zadowoleni, polecamy jednak zabrać się za wdrożenia zdecydowanie wcześniej. Nie odkładajcie tego na ostatni moment, ponieważ Księgowa/Księgowy (jeśli się tego podejmie) nie będzie w stanie technicznie wszystkich Was wesprzeć w procesie wdrożeniowym jednocześnie w tym samym czasie. Nie zapominajmy również, że czas na to przeznaczony będzie mocno okrojony z uwagi na bieżące obowiązki jak i te końcoworoczne, tj. np.: zeznania roczne, sprawozdania finansowe, korekty roczne składek ZUS. Na rynku obecnie są dostępne szkolenia zakresowe zatem warto pomyśleć o tym teraz!

Zdecydowanie rekomendujemy to rozwiązanie!

Podstawa prawna:

ustawa z 16 czerwca 2023 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Przepisy nie zostały jeszcze opublikowane w Dzienniku Ustaw)

stan prawny aktualny na dzień 17.11.2023r.

źródło: taxalert.lex.pl

https://www.podatki.gov.pl/ksef/pytania-i-odpowiedzi-ksef/

https://www.gov.pl/web/finanse/krajowy-system-e-faktur-ksef-przyjety-przez-sejm

https://www.gov.pl/web/finanse/ksef---zaktualizowana-wersja-wzoru-struktury-fa2

Kliknij w linki, a znajdziesz Nas w social mediach:

Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:

przez Autor: Monika Jadwiga Maria Gaj

KSIĘGOWOŚĆ

Informacje ogólne

Składki ZUS – co to takiego?

Kogo dotyczą?

Jak je uzyskać?

Kiedy składać dokumenty?

Na co zwrócić uwagę

Mały ZUS plus

Informacje ogólne

Kto może skorzystać z ulgi

Jak zgłosić się do Małego ZUS plus

W jakim terminie

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Aktualne podstawy i składki ZUS na ubezpieczenie społeczne

Duży ZUS (grupa II)

Składki preferencyjne (grupa I)

Mały ZUS plus (grupa III)

Aktualne podstawy i składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne

Składka zdrowotna na skali podatkowej lub podatku liniowym

Składka zdrowotna na karcie podatkowej

Składka zdrowotna a środki trwałe i wartości niematerialne i prawne

Składka zdrowotna z metoda kasowa

Kalkulator miesięcznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenia zdrowotne

Pozostałe ważne informacje

Ubezpieczenie wypadkowe

Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2025 roku

Kalkulator rocznej podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Przydatne linki

Informacje ogólne

Forma opodatkowania – co to takiego?

Kogo dotyczy?

Kiedy jej dokonać?

Jak jej dokonać?

Podstawowe elementy do analiz form opodatkowania

Rodzaje form opodatkowania

Karta podatkowa (wygaszana)

Jak zrezygnować z karty podatkowej

Zasady ogólne (skala podatkowa)

Informacje ogólne

Plusy i minusy skali podatkowej

Jak wybrać opodatkowanie skalą podatkową

Podatek liniowy

Informacje ogólne

Plusy i minusy podatku liniowego

Jak wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Informacje ogólne

Plusy i minusy ryczałtu ewidencjonowanego

Jak wybrać opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym

Różnice pomiędzy formami opodatkowania w ujęciu graficznym

Co wziąć pod uwagę przy wyborze formy opodatkowania

Harmonogram prac przy zmianie formy opodatkowania

Zmiana formy opodatkowania – pozostałe informacje

Zmiana formy opodatkowania po zakończonym roku - polski ład

Karta podatkowa – zmiana wysokości stawek

Przydatne linki

Informacje ogólne

Inwentaryzacja - co to takiego?

Kogo dotyczy?

Kiedy go sporządzić?

Co należy spisać?

Zasady wyceny

Częstotliwość przeprowadzania inwentaryzacji

Towary zakupione przed rozpoczęciem działalności

Remanent końcowy a remanent początkowy

Zerowy spis z natury

Elementy spisu z natury

Harmonogram prac inwentaryzacyjnych

Przydatne linki

Księgowy Kalendarz Adwentowy - 2024 rok

Wakacje od ZUS - informacje szczegółowe

Kwoty refundacji

Pomoc de minimis

Zbieg tytułów do ubezpieczeń

Zawieszenie działalności gospodarczej

Wspólnik spółki cywilnej

Wniosek o wakacje składkowe

Jak i kiedy złożyć wniosek

Kiedy i jak dowiesz się, czy otrzymasz zwolnienie ze składek

Jak się odwołać od decyzji ZUS

Zasady rozliczania członków rodziny zatrudnionych
w działalności gospodarczej