Początek każdego roku charakteryzuje się wieloma obowiązkami, jakim każdy właściciel firmy powinien poświęcić swoją uwagę. Jedną z nich jest inwentaryzacja, o której pisaliśmy w poprzednim wpisie na blogu. Materiał na ten temat znajdziesz tutaj: Inwentaryzacja. Kolejnym tematem, nad którym należy się poważnie zastanowić, jest forma opodatkowania. Dzisiejszy materiał poświęcony jest wszystkim tym formom dostępnym w naszym kraju. Zapraszamy Cię zatem do drugiego wpisu w cyklu Księgowego Niezbędnika Podatnika – Obowiązki Końcoworoczne Podatnika poświęconego – Formie opodatkowania.
Wybór formy opodatkowania jest szalenie istotną kwestią w prowadzeniu własnego biznesu. Właściwy dobór narzędzi pozwala na prowadzenie własnej firmy swobodnie i bez lęku o przepłacanie danin publicznych. Wybór formy opodatkowania niesie również z sobą informację o tym, że rok podatkowy nieubłaganie dobiegł końca i nadchodzi moment podjęcia nowej decyzji. Zadajemy sobie teraz pytanie jaką wybrać formę opodatkowania? Która z dostępnych opcji będzie dla mnie najbardziej optymalnym rozwiązaniem? Sprawdźmy to zatem.
Informacje ogólne
Forma opodatkowania – co to takiego?
Forma opodatkowania to określenie zasady rozliczania twojego podatku dochodowego (PIT).
Kogo dotyczy?
Dotyczy wszystkich podatników, w szczególności przedsiębiorców, zarówno tych, którzy już prowadzą własne firmy ale i tych, którzy są w procesie ich zakładania lub podejmowania decyzji o ich założeniu. To oznacza, że PIT na zasadach określonych dla przedsiębiorców będziesz płacić, jeśli:
- prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą
- jesteś wspólnikiem spółek:
- cywilnej
- jawnej osób fizycznych
- jawnej, której wspólnikami są inne podmioty niż osoby fizyczne, pod warunkiem złożenia informacji o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki
- partnerskiej.
Rozpoczynając działalność, a także w trakcie jej trwania, będziesz się zatem zastanawiać, która z form opodatkowania dochodów będzie dla Ciebie najlepsza. Sam dokonasz wyboru i określisz sposób, w jaki chcesz rozliczać podatki w swojej firmie. Natomiast osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczych lub prowadzące działalność „na próbę” w ramach działalności nierejestrowanej, mają już taką formę opodatkowania dookreśloną z góry – skalę podatkową (zasady ogólne).
Kiedy jej dokonać?
Wyboru formy opodatkowania dokonuje się w dwóch momentach roku:
- do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku podatkowym przychód z działalności gospodarczej
- do końca roku – gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku. Wówczas termin ten skraca się do końca grudnia.
Oznacza to, że raz w roku możesz zmienić formę opodatkowania (skala, liniowy, ryczałt) a także zmienić system opłacania podatków (z miesięcznego na kwartalny i odwrotnie). Jeśli 20 przypada w sobotę, niedzielę lub w święto to termin automatycznie przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po.
Dodatkowo musisz pamiętać również o tym, że raz obrana przez Ciebie forma obowiązuje Cię przez cały najbliższy rok. Kolejną zmianę będziesz mógł dokonać dopiero na początku kolejnego roku. Zatem jest to poważna sprawa, której nie powinieneś bagatelizować. W przypadku, kiedy nie chcesz dokonywać zmiany, nie robisz nic – wówczas kolejny rok będziesz opodatkowywał swoje dochody na dotychczas obranych zasadach.
Ważne! Jeśli nie złożysz w wyznaczonym terminie swojej deklaracji o zmianie formy opodatkowania lub w trakcie rejestracji firmy nie wybierzesz żadnej z dostępnych form bądź wybierzesz ją, ale zgłosisz ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego po terminie, wówczas pozostanie Ci dookreślona standardowa, podstawowa - skala podatkowa (zasady ogólne).
Jak jej dokonać?
Dokonujesz tego przez złożenie Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemnego oświadczenia w momencie rejestracji firmy lub wtedy, gdy firmę już posiadasz i chcesz tylko poinformować o zaistniałej zmianie dotychczasowej formy opodatkowania. Oświadczenie to możesz złożyć:
- w urzędzie skarbowym (osobiście, listownie, mailowo) lub
- elektronicznie za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.
Informację o zmianach przekazujesz do US w formie zawiadomienia. Zawiadomienie to składasz maksymalnie do 20 lutego roku podatkowego na rok bieżący, w którym chcesz opłacać miesięcznie lub kwartalnie zaliczki na podatek dochodowy (PIT). Składasz je jako aktualizację formularza CEIDG-1, wybierając właściwą opcję w części 15. „Oświadczenie o formie opłacania podatku dochodowego”. Formularz możesz złożyć zarówno w formie papierowej “na okienku” w dowolnym Urzędzie Miasta lub Gminy w całej Polsce lub dostarczasz do US pisemne oświadczenie osobiście, listownie bądź elektronicznie poprzez:
- stronę www.biznes.gov.pl,
- na stronie internetowej www.ceidg.gov.pl lub
- na elektronicznej platformie usług administracyjnych ePUAP www.epuap.gov.pl.
Wyjątkiem od powyższej reguły są podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej – wówczas na zmianę formy opodatkowania masz czas do 20 stycznia.
Ważne!
Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową i chcesz wrócić do opodatkowania na zasadach ogólnych, złóż Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o rezygnacji z karty podatkowej w terminie do 20 stycznia roku kalendarzowego. Oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania kartą podatkową składasz tą samą drogą, opisaną wyżej.
Podstawowe elementy do analiz form opodatkowania
W działalności gospodarczej na co dzień używamy takich określeń jak: przychód, koszty dochód lub strata oraz podatek. Opisywaliśmy ten temat całkiem niedawno w Księgowym Kalendarzu Adwentowym. Materiały znajdziesz tutaj, pod tym linkiem: Księgowy Kalendarz Adwentowy – 2024 rok.
Przypomnij sobie teraz znaczenie tych słów, bowiem będziemy nimi pracować. Musisz to wiedzieć, aby zrozumieć istotę i na podstawie analiz dokonać dla swojej firmy optymalnego wyboru formy opodatkowania.
Ważne! Jeżeli w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jesteś podatnikiem podatku VAT, kwota tego podatku nie jest Twoim przychodem. Przychód dla celów podatkowych stanowi wyłącznie kwota netto.
Do wyboru masz 3 formy opodatkowania. W zależności od tego, co wybierzesz, masz inne obowiązki oraz różną podstawę opodatkowania. O tym jednak pomówimy w poszczególnym dziale. W tej chwili zwróć uwagę na to, że w różnej formie opodatkowany jest:
- dochód – dla skali podatkowej i podatku liniowego,
- przychód – dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Ponadto z wiadomości ogólnych musisz również wiedzieć, że nie zawsze możesz wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zależy to od tego, jaką działalność będziesz prowadzić. O tym decyduje ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym, która jasno wskazuje działalności nie mogące być w ten sposób opodatkowane.
Rodzaje form opodatkowania
W Polsce mamy 3 rodzaje form opodatkowania podatkiem dochodowym – czwarta jest wygaszana:
- karta podatkowa (wygaszana),
- zasady ogólne (skala podatkowa – stawka podatku 12% i 32%),
- podatek liniowy (stawka podatku 19%),
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% i 17%).
Karta podatkowa (wygaszana)
Karta podatkowa jest wygaszaną formą opodatkowania, zatem nie będziemy jej poświęcać zbyt wiele uwagi. Wskażemy tylko rzeczy najistotniejsze. Wygaszenie tej formy opodatkowania oznacza tyle, że nie mogą z niej skorzystać nowi podatnicy. Korzystają z niej jedynie podatnicy, którzy byli opodatkowani w tej formie przed rokiem 2022 i obecnie nadal ją kontynuują. Po rezygnacji i przejściu na inną formę opodatkowania możliwości powrotu już nie ma. Zastanów się zatem, czy chcesz dokonać tej zmiany.
Minister Finansów, obwieszczeniem w Monitorze Polskim z dnia 15 listopada 2024 r. pod poz. 975, opublikował nowe, wyższe stawki dla:
- karty podatkowej i
- kwoty rocznego przychodu, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług z wyjątkiem świadczeń dla ludności (w 2025 r. – 96 711 zł) oraz
- kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2025r.
Jeśli korzystasz z tej formy opodatkowania musisz liczyć się ze wzrostem stawek. Przyczyną tego jest wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. To ten wskaźnik jest brany pod uwagę przy ustalaniu nowych stawek karty podatkowej.
Poniżej zamieszczamy cały akt prawny, w którym wyczytasz wszystko to, co Ciebie interesuje:
Stawki karty podatkowej w 2025 roku – do pobrania
Jak zrezygnować z karty podatkowej
Jeżeli chcesz zrezygnować z opodatkowania w formie karty podatkowej, musisz dopełnić pewnego obowiązku, a mianowicie w terminie do 20 stycznia bieżącego roku kalendarzowego musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego:
- pisemne oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania w ramach karty podatkowej – wrócisz wówczas do opodatkowania na zasadach ogólnych,
- pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym, bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – będziesz wtedy opodatkowany w wybrany przez siebie sposób w kolejnym roku podatkowym.
Oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania kartą podatkową składasz:
- w urzędzie skarbowym
- za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.
Zasady ogólne (skala podatkowa)
Informacje ogólne
Skala podatkowa jest podstawową formą opodatkowania dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej w naszym kraju, która nie wymaga zawiadamiania o jej wyborze. Oznacza to, że:
- w momencie nie dokonania przez Ciebie wyboru (przy zakładaniu firmy) lub
- jeśli wybrałeś wcześniej tą formę opodatkowania i nie wybierzesz innej (w trakcie działania firmy) lub
- wybierzesz inną formę, ale zgłosisz się do naczelnika urzędu skarbowego po terminie, w którym możesz dokonać takiego wyboru
wówczas nie nastąpi u Ciebie żadna zmiana. Nadal będziesz opodatkowany podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych według skali podatkowej w stawce podatkowej 12% i 32%.
W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.
W przypadku skali podatkowej podstawą opodatkowania jest dochód. Dochód jest pomniejszany o koszty i przysługujące odliczenia.
Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:
przychód – koszty = dochód
dochód x stawka podatku płatnego wg skali podatkowej = podatek do zapłaty (zaliczka)
Stawki podatku uzależnione są od wysokości uzyskanego dochodu i stanowią:
- 12% dla podstawy obliczenia podatku do wysokości 120.000 zł
- 32% dla podstawy obliczenia podatku powyżej 120.000 zł.
Ważne! Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne, które płacisz za siebie i które możesz:
-
w całości zaliczyć do kosztów uzyskania lub -
alternatywnie odliczyć od dochodu.
Muszą być jednak opłacone. Od Ciebie zależy w jakim modelu będziesz je rozliczał, a zatem w którym momencie będziesz je odliczał.
Na zasadach ogólnych wg skali podatkowej składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).
Plusy i minusy skali podatkowej
Przywileje – zachowujesz prawo do wszystkich możliwych ulg podatkowych. Będziesz mógł skorzystać z:
- rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- ulg i odliczeń od dochodu i od podatku.
Obowiązki – wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:
- prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej,
- opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego: do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.
Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.
Ważne! Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w momencie, gdy przekroczy ona kwotę 1.000 zł. Zatem nie będziesz zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.
Obowiązuje Cię również dokonanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Takie rozliczenie roczne wykonują wszyscy przedsiębiorcy bez względu na formę opodatkowania w deklaracji za mc kwiecień w terminie do 20 maja. Po wykonaniu rozliczenia masz dwie opcje:
- jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej – możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
- jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – musisz dopłacić różnicę.
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych wg skali podatkowej, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.
Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:
- sposób miesięczny lub
- sposób kwartalny.
Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-36, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.
W podatku na zasadach ogólnych wg skali podatkowej można odliczyć straty z lat ubiegłych.
Jak wybrać opodatkowanie skalą podatkową
Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną według stawki liniowej albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i chcesz dokonać zmiany na zasady ogólne wg skali podatkowej, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:
- do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
- do końca roku – gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.
Oświadczenie o zmianie składasz:
- w urzędzie skarbowym
- za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.
Podatek liniowy
Informacje ogólne
W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.
Podobnie jak w skali podatkowej, w przypadku podatku liniowego podstawą opodatkowania jest również dochód. Dochód jest pomniejszany o koszty i przysługujące odliczenia.
Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:
przychód – koszty = dochód
dochód x stawka podatku 19% = podatek do zapłaty (zaliczka)
Stawkę podatku stanowi:
- 19% – podatek płatny jest wg jednolitej stawki bez względu na to, jaki uzyskasz dochód.
Ważne!
Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i częściowo zdrowotne, które płacisz za siebie i które możesz:
-
w całości zaliczyć do kosztów uzyskania lub
-
alternatywnie odliczyć od dochodu.
Muszą być jednak opłacone. Od Ciebie zależy w jakim modelu będziesz je rozliczał, a zatem w którym momencie będziesz je odliczał.
Limit odliczenia składki zdrowotnej w podatku liniowym wynosi:
-
w 2024r. - 11.600 zł -
w 2025r. - 12.900 zł
W podatku liniowym składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 4,9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).
Plusy i minusy podatku liniowego
Przywileje – nie zachowujesz prawa do większości możliwych ulg podatkowych. Nie będziesz mógł skorzystać z:
- rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- ulg i odliczeń od dochodu i od podatku, z wyjątkiem np. odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, składek na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości określonego rocznego limitu, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi B+R, ulgi sponsoringowej, ulgi na zabytki czy ulgi na terminale.
Obowiązki – wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:
- prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru i zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub możesz wybrać prowadzenie księgi rachunkowej,
- opłacać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego: do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a zaliczkę za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.
Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.
Ważne! Zaliczka na podatek dochodowy staje się obowiązkowa dopiero w momencie, gdy przekroczy ona kwotę 1.000 zł. Zatem nie będziesz zobowiązany do jej zapłaty w sytuacji, gdy podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku, pomniejszony o sumę już wpłaconych zaliczek, nie przekroczy 1.000 zł.
Obowiązuje Cię również dokonanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Takie rozliczenie roczne wykonują wszyscy przedsiębiorcy bez względu na formę opodatkowania w deklaracji za mc kwiecień w terminie do 20 maja. Po wykonaniu rozliczenia masz dwie opcje:
- jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej – możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
- jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – musisz dopłacić różnicę.
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.
Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:
- sposób miesięczny lub
- sposób kwartalny.
Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-36L, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.
Opodatkowanie dochodu podatkiem liniowym 19% nie możesz zastosować, jeśli będziesz świadczył usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy:
- w tym samym roku,
- w takim samym zakresie, w jakim świadczyłeś dla niego usługi ze stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.
W podatku liniowym można odliczyć straty z lat ubiegłych.
Jak wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym
Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych wg skali podatkowej albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i chcesz dokonać zmiany na opodatkowanie wg stawki liniowej, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:
- do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
- do końca roku – gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.
Oświadczenie o zmianie składasz:
- w urzędzie skarbowym
- za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Informacje ogólne
W dużym uproszczeniu wyjaśnimy Ci teraz, o co konkretnie chodzi w tym rodzaju opodatkowania.
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest przychód. Nie występują tutaj koszty ale występują przysługujące odliczenia.
Ten rodzaj opodatkowania rozliczamy wg następującego, ogólnego wzoru:
przychód
przychód x stawka obowiązującego podatku = podatek do zapłaty
Stawki podatku uzależnione są od rodzaju wykonywanej działalności i kwoty uzyskanych przychodów i stanowią:
- 17%,15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3%.
Ważne! Przysługujące odliczenia to m.in. składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i 50% zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, które płacisz za siebie i które możesz alternatywnie odliczyć od przychodu. Muszą być jednak opłacone.
W ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% zryczałtowanej podstawy wymiaru składki, którą stanowi kwota przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Plusy i minusy ryczałtu ewidencjonowanego
Przywileje – nie zachowujesz prawa do większości możliwych ulg podatkowych. Nie będziesz mógł skorzystać z:
- rozliczenia się razem ze małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- ulg i odliczeń od przychodu i od podatku, z wyjątkiem np. odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, 50% zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), ulgi termomodernizacyjnej.
Obowiązki – wybierając tę formę opodatkowania będziesz musiał:
- prowadzić odrębną za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów, w której będziesz zapisywać przychody w rozbiciu na poszczególne stawki podatku, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
- wpłacać w ciągu roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za poszczególne miesiące lub kwartały roku podatkowego do urzędu skarbowego, właściwego według Twojego miejsca zamieszkania, w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub miesiąca następującego po kwartale, a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za grudzień lub za IV kwartał w terminie do 20 stycznia roku następnego.
Wpłat dokonujesz na swój indywidualny mikrorachunek podatkowy.
Obowiązuje Cię również dokonanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Takie rozliczenie roczne wykonują wszyscy przedsiębiorcy bez względu na formę opodatkowania w deklaracji za mc kwiecień w terminie do 20 maja. Po wykonaniu rozliczenia masz dwie opcje:
- jeśli zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej – możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
- jeśli kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – musisz dopłacić różnicę.
Oprócz formy opodatkowania wybierasz również sposób, w jaki będziesz wpłacał zaliczki na podatek dochodowy. Do wyboru masz:
- sposób miesięczny lub
- sposób kwartalny.
Możesz wybrać dla siebie kwartalny sposób wpłacania zaliczek. O tym wyborze również musisz poinformować Naczelnika Urzędu Skarbowego. Zrobisz to składając zeznanie podatkowe PIT-28, które złożysz za miniony rok podatkowy, w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia bieżącego roku podatkowego.
Nie zawsze będziesz mógł wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, bowiem ma on pewne ustawowe wyłączenia, uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności i innych okoliczności. Spod tego opodatkowania wyłączone są niektóre rodzaje działalności, na przykład prowadzenie aptek, kantorów, czy handel częściami samochodowymi.
Ryczałtu nie wybiorą również osoby, które:
- prowadzą inną działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej
- korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego
- w ramach działalności wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
- są wspólnikami spółki cywilnej oraz spółki jawnej i ich wspólnicy wybiorą inną formę opodatkowania (opodatkowanie ryczałtem muszą wybrać wszyscy wspólnicy)
- podejmują wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
- samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
- w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
- samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka
– jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach;
- uzyskiwały przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które osoba lub jej wspólnik (przy prowadzeniu działalności w formie spółki):
- wykonywała lub wykonywał jej wspólnik w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- osoba lub jej wspólnik wykonywali lub wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.
W ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych można odliczyć straty z lat ubiegłych uzyskanych z tej samej działalności opodatkowanej wcześniej skalą podatkową lub podatkiem liniowym.
Jak wybrać opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym
Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych albo wg stawki liniowej i chcesz dokonać zmiany na opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, musisz złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie z dotychczasowej formy opodatkowania w terminie:
- do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskasz pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
- do końca roku – gdy pierwszy przychód uzyskasz w grudniu danego roku.
Oświadczenie o zmianie składasz:
- w urzędzie skarbowym
- za pośrednictwem CEIDG, zmieniając dane we wpisie.
Różnice pomiędzy formami opodatkowania w ujęciu graficznym
Poniżej zamieszczamy różnice między dostępnymi formami opodatkowania w ujęciu graficznym. Wszystkie dane wraz z tabelą pochodzą ze strony www.biznes.gov.pl.
Sprawdź główne różnice pomiędzy czterema sposobami opodatkowania działalności gospodarczej:
|
|
Zasady ogólne (skala podatkowa) |
Podatek liniowy |
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych |
Karta podatkowa |
|---|---|---|---|---|
|
Kto może stosować – działalność jednoosobowa |
każda osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą |
każda osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (z wyjątkiem przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy) |
każda osoba fizyczna uzyskująca przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający w roku podatkowym kwoty 2 mln euro (z wyjątkiem przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy) |
osoby fizyczne opodatkowane w formie karty podatkowej na dzień 31.12.2021 i kontynuujące opodatkowanie kartą w 2022 |
|
Kto może stosować – spółki |
Wspólnicy spółek: jawnej osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej |
Wspólnicy spółek: jawnej, osób fizycznych lub jawnej, która wybrała jednokrotne opodatkowanie, partnerskiej, cywilnej |
Wspólnicy spółki: jawnej i cywilnej, której wspólnikami są tylko osoby fizyczne, jeżeli łączny przychód wspólników ze spółki nie przekroczył w roku podatkowym 2 mln euro |
Wspólnicy spółki cywilnej opodatkowani w formie karty podatkowej na dzień 31.12.2021 i kontynuujący opodatkowanie w tej formie w 2022 |
|
Rodzaje działalności |
każda działalność gospodarcza |
każda działalność gospodarcza |
każda działalność, za wyjątkiem wskazanych działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem |
wskazane w katalogu działalności, które mogą być opodatkowane kartą podatkową |
|
Limit dochodów (przychodów) |
brak limitu |
brak limitu |
do 2 mln EURO: – samodzielnie, – łącznie w ramach spółki cywilnej, lub spółki jawnej |
brak limitu |
|
Rozliczenie kosztów uzyskania przychodu |
Tak |
Tak |
Nie |
Nie |
|
Co jest opodatkowane |
dochód |
dochód |
przychód |
podatek ustala Naczelnik Urzędu Skarbowego |
|
Stawka podatku |
12% lub 32% |
19% |
od 2% do 17% |
Wysokość podatku zależy m.in. od: rodzaju działalności, miejsca wykonywania, liczby pracowników |
|
Kto ustala podatek |
podatnik |
podatnik |
podatnik |
Naczelnik Urzędu Skarbowego |
|
Rozliczenie z innymi dochodami |
Tak |
Nie |
Nie |
Nie |
|
Najważniejsze zalety |
możliwość opodatkowania w jednym zeznaniu dochodów z różnych źródeł (ale nie wszystkich), – wiele ulg podatkowych |
stała stawka podatkowa – brak progresji |
prosty sposób ustalenia podstawy opodatkowania – uproszczona ewidencja |
z góry ustalona wartość podatku – brak księgowości |
|
Najważniejsze wady |
stawka 32% po przekroczeniu 120 tys. dochodu |
brak wielu ulg |
wyłączenia niektórych rodzajów działalności z możliwości stosowania brak wielu ulg |
forma opodatkowania wyłącznie dla przedsiębiorców korzystających z niej na dzień 31.12.2021 – brak możliwości wyboru karty od 2022 |
Co wziąć pod uwagę przy wyborze formy opodatkowania
Oto kilka ważnych punktów, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę dokonując wnikliwej analizy i podejmując decyzję o przyszłej formie opodatkowania. To trochę jak przewidywanie przyszłości, ale na tym właśnie polega biznes. Skup swoją uwagę na:
- kosztach uzyskania przychodów – zastanów się, czy będziesz je miał, jak duże one będą i czy chciałbyś je odliczać
- składce zdrowotnej – rozważ ile % ona wynosi w każdej z dostępnych form opodatkowania, pamiętaj również, że od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej przez ciebie formy opodatkowania i wysokości dochodów/przychodów,
- stratach – zastanów się czy planowane przez ciebie wydatki mogą być wyższe niż generowane przychody i czy będziesz chciał ją odliczać, pamiętaj, że uzyskaną stratę możesz rozliczać na przestrzeni kolejnych 5 lat następujących po roku, w którym ją wykazałeś,
- rozliczaniu z małżonkiem – zastanów się, czy będziesz chciał rozliczać się wspólnie z małżonkiem,
- ulgach podatkowych – zastanów się, czy będziesz chciał skorzystać ze swoich przywilejów, pamiętaj, że wybór konkretnej formy opodatkowania może pozbawić cię tego prawa, gdyż każda forma opodatkowania charakteryzuje się innym zestawem dostępnych dla podatników ulg – rozważ to mądrze,
- księgowości – rozważ, jaki rodzaj jest dla Ciebie optymalnym, pamiętaj, że różne formy opodatkowania wiążą się z różnym zakresem obowiązków ewidencyjnych i księgowych.
Harmonogram prac przy zmianie formy opodatkowania
Jakiś czas temu zamieszczaliśmy na naszym blogu wpis z dokładnymi instrukcjami. Chcemy dziś do niego powrócić i przypomnieć go w całości. Materiał na ten temat znajdziesz tutaj:
Instruktaż zmiany formy opodatkowania
Ponadto zamieszczamy formularz do rejestracji lub zmiany w wersji papierowej. Zmiany w CEIDG-1 możesz dokonać również „na okienku” w dowolnym urzędzie miasta lub gminy, bowiem od kilku lat nie obowiązuje już rejonizacja.
Formularz wniosku CEIDG-1 – do pobrania
Zmiana formy opodatkowania – pozostałe informacje
Na koniec, w tej części przybliżymy Ci nieco dotychczas obowiązujące przepisy, przepisy przejściowe, które obecnie nie mają już zastosowania. Warto jednak o nich wiedzieć lub sobie o nich przypomnieć, chociażby z uwagi na fakt ewentualnych przyszłych kontroli podatkowych. Przypominamy zatem, że kontrole, w dużym uproszczeniu, mogą odbywać się na przestrzeni ostatnich 6 lat licząc to „na palcach rąk”. Zapis ustawowy bowiem brzmi:
Art. 70. [Przedawnienie zobowiązania podatkowego] – Ordynacja podatkowa.
§ 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Zmiana formy opodatkowania po zakończonym roku – polski ład
Obecnie nie ma takiej możliwości. Tylko raz, na przestrzeni ostatnich lat, Ustawodawca umożliwił takie przejście na skalę podatkową w 2022 roku podatnikom, którzy wybrali jako formę opodatkowania podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Działo się to w ramach Polskiego Ładu 2.0 w roku 2023 za rok 2022r. To była precedensowa sytuacja, która miała miejsce jednorazowo. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
- Zmiana formy opodatkowania – polski ład 2022r.
- Wsteczna zmiana opodatkowania w 2022r.
- Zmiany podatkowe 2023r.
Karta podatkowa – zmiana wysokości stawek
Obecnie nie ma możliwości skorzystania z tej formy opodatkowania z uwagi na jej wygaszanie. Mogą z niej korzystać wyłącznie Ci podatnicy, którzy płacili ją w 2024 roku.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Przydatne linki
Zmiana formy opodatkowania – polski ład 2022r.
Wsteczna zmiana opodatkowania w 2022r.