Składka zdrowotna za 2022 rok - roczne rozliczenie

Składka zdrowotna za 2022 rok – roczne rozliczenie

Przedsiębiorcy w trakcie 2022r. płacili składkę zdrowotną, której wysokość była uzależniona od wybranej przez nich formy opodatkowania. Wynosiły one odpowiednio:

• 4,9 proc. dochodu – przy podatku liniowym,
• 9 proc. dochodu – przy skali podatkowej,
• przy ryczałcie – stawka była uzależniona od poziomu przychodów.

W przypadku skali podatkowej i podatku liniowego przedsiębiorca nie mógł w żadnym miesiącu zapłacić mniej niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia (w roku 2022 była to kwota 270,90 zł). Z kolei w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedsiębiorcy płacili minimalnie 9 proc. z kwoty 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (w roku 2022 była to kwota 335,94 zł). Tak było w trakcie 2022 roku. Rok 2023 przyniósł z kolei następny obowiązek – rozliczenie opłaconych składek zdrowotnych według określonych wytycznych. Poniżej przybliżymy nieco temat, aby każdy mógł pojąć, z czym należało się zmierzyć w ostatnim czasie.

Czym jest roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Od 1 stycznia 2022 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalana jest w zależności od tego, jaki rodzaj pozarolniczej działalności prowadzi płatnik składek oraz od tego, jaką formę opodatkowania stosuje do przychodów z tej działalności.

Każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która opłaca składki na własne ubezpieczenia, w 2023r. po raz pierwszy ma obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Służy ono temu, aby ustalić składkę na ubezpieczenie zdrowotne za dany rok na podstawie przychodów/dochodów w nim osiągniętych. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 rok przedsiębiorcy muszą rozliczyć w 2023 roku [2]. Płatnicy będą składać takie rozliczenie po raz pierwszy.

Kogo dotyczy roczne rozliczenie

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dotyczy Ciebie jako płatnika składek, jeżeli w 2022 roku w Twoim przypadku stosowana była jedna z poniższych form opodatkowania:

• zasady ogólne – podatek według skali,
• zasady ogólne – podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2022r. osoby prowadzące działalność gospodarczą ustalają podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości uzależnionej od formy opodatkowania uzyskiwanych z tej działalności przychodów/dochodów.

Przedsiębiorcy, którzy stosowali opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, mają obowiązek ustalić roczną podstawę wymiaru oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Jak ustalić roczną podstawę i składkę na ubezpieczenie zdrowotne – przy formie opodatkowania na zasadach ogólnych

Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalasz za rok składkowy, który trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego.

Roczną podstawę wymiaru stanowi dochód z działalności gospodarczej, ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu ustawy o PIT).

Odliczasz od tego kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Jak ustalić roczny dochód

Przy ustalaniu rocznego dochodu nie uwzględniasz:

• przychodów, które  nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w szerokim rozumieniu, czyli na podstawie ustawy o PIT i odrębnych przepisów, np. rozporządzeń o zaniechaniu poboru podatku,

Wyjątek! te przychody uwzględniasz:

• przychody zwolnione z podatku PIT w ramach ulgi: PIT zero na powrót, PIT zero dla rodzin 4+, PIT zero dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT),
• przychody z działalności gospodarczej prowadzonej w specjalnej strefie ekonomicznej oraz z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie o wspieraniu nowych inwestycji i uzyskane na terenie określonym w tej decyzji (art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b ustawy o PIT),

• przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia działalności na podstawie prawa przedsiębiorców, jak też poniesionych w tym okresie kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o PIT,
• przychodów za miesiące, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej na podstawie (art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej). Nie uwzględniasz też kosztów uzyskania przychodów oraz składek na ubezpieczenia społeczne za te miesiące.

Przy ustalaniu dochodu uwzględniasz szczególne zasady ustalania dochodu w podatku o PIT, o których mowa w art. 24 ust. 1–2b ustawy o PIT, tj. różnice remanentowe. Za rok 2022 nie zwiększasz dochodu, jeżeli remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego. 

• jeśli uzyskałeś przychody w związku ze zbyciem środków trwałych, które były amortyzowane przed 2022 rokiem, i odpisy amortyzacyjne masz zaliczone do kosztów podatkowych, nie doliczasz ich do dochodu.

Chodzi o przychody z odpłatnego zbycia określonych składników majątku, np. środków trwałych (o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT). Wtedy dochód (ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT – szczególny sposób ustalania dochodu w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku) nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r.

• przy ustalaniu dochodu możesz uwzględnić koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy PIT zaliczone przed 1 stycznia 2022 r. do tych kosztów przy ustalaniu dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 26, art. 30c albo art. 30ca ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Ważne!
Roczna podstawa wymiaru składki ustalona na podstawie dochodu nie może być niższa od minimalnej rocznej podstawy.

Aby ustalić minimalną roczną podstawę wymiaru pomnóż minimalne wynagrodzenie obowiązujące na pierwszy dzień roku składkowego przez liczbę miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalasz swój dochód do rozliczenia rocznego.

W liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie uwzględniasz miesięcy, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9a ustawy zdrowotnej.

Ważne!
Jeśli dotyczy Cię opodatkowanie podatkiem liniowym, to Twoja składka wynosi 4,9% podstawy jej wymiaru. Składka ustalana od podstawy rocznej nie może być niższa niż kwota równa 9% iloczynu liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

Jak ustalić roczną podstawę i składkę na ubezpieczenie zdrowotne przy formie opodatkowania – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Roczną podstawę ustalasz w oparciu o łączną kwotę przychodów z działalności gospodarczej. Odejmujesz od tego opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Nie odliczasz składek opłaconych w miesiącu, w którym przysługiwało Ci zwolnienie ze składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8–9b ustawy zdrowotnej.

Jak ustalić roczny przychód

Gdy ustalasz przychód za dany rok, nie uwzględniasz:

• Przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu  podatkiem dochodowym, z wyjątkiem przychodów zwolnionych z podatku PIT w ramach ulgi: PIT zero na powrót, PIT zero dla rodzin 4+, PIT zero dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT),
• przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia działalności na podstawie prawa przedsiębiorców,
• przychodów za miesiące, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8-9b ustawy zdrowotnej.

Ile wynosi roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla osób opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynosi za 2022 rok:

• 44791,44 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok nie przekroczył 60 tys. zł,

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

• 74652,48 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok był wyższy niż 60 tys. zł i niższy niż 300 tys. zł,

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

• 134374,44 zł – jeżeli Twój przychód za ten rok przekroczył 300 tys. zł.

(Jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku pomnożona przez 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2021 r.).

Ważne!
W liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie uwzględniasz miesięcy, w których przysługiwało Ci zwolnienie z opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9b ustawy zdrowotnej.

Do kiedy i jak przekazać roczne rozliczenie

Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku:

• w ZUS DRA (blok XII), jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą jednoosobowo,
• w ZUS RCA (blok III.F), jeżeli opłacasz składki za inne osoby (np. pracowników, zleceniobiorców).

Ważne!
Dokument z rocznym rozliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 rok złóż do 22 maja 2023 roku.

Zgodnie z rozporządzeniem nowe wzory dokumentów ZUS DRA i ZUS RCA będą obowiązywały od 1 maja 2023 r., czyli począwszy od dokumentów rozliczeniowych składanych za kwiecień.

Dostosujemy programy Płatnik i ePłatnik do nowych wzorów dokumentów oraz udostępnimy w nich funkcje, które umożliwią roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Co wynika z rocznego rozliczenia

Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia okaże się, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została:

• opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, będzie przysługiwał jej zwrot – chyba że masz zaległości za składki lub nienależnie pobrane świadczenia z ubezpieczenia społecznego,
• opłacona w kwocie niższej niż ustalona – musisz ją uregulować wraz ze składką za kwiecień 2023 roku, czyli do 22 maja.

Jak złożyć wniosek o zwrot nadpłaty

Wniosek o zwrot nadpłaty utworzymy na Twoim profilu płatnika na Platformie Ubezpieczeń Społecznych (PUE) ZUS. Sprawdź i podpisz wniosek, a następnie wyślij go do ZUS – do 1 czerwca 2023 roku. Nadpłatę przekażemy na rachunek bankowy, który jest zapisany na Twoim koncie płatnika składek, najpóźniej do 1 sierpnia.

Ważne!
Na stronie www.zus.pl udostępniono kalkulator, który pomoże w wyliczeniu rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli będziesz składać dokumenty w wersji papierowej.

Za każdy miesiąc prowadzenia działalności w 2022 roku musisz złożyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe z ustaloną składką na ubezpieczenie zdrowotne. Dokumenty korygujące wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2022, możesz złożyć:

• najpóźniej do dnia, w którym złożysz wniosek o zwrot nadpłaty,
• do 30 czerwca 2023 roku – jeśli nie składasz wniosku o zwrot nadpłaty.

Dokumenty rozliczeniowe za 2022 r niezbędne do obliczenia składki zdrowotnej i terminy przekazania ewentualnych korekt

Ważne!
W przypadku zmiany formy opodatkowania za 2022 r. w trybie przepisów przejściowych:

nie korygujesz miesięcznych rozliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Ważne!
Jeżeli ostateczny termin na przekazanie dokumentów przypada w święto (dzień ustawowo wolny od pracy), sobotę lub niedzielę, to przyjmuje się, że upływa on w następnym dniu roboczym.

Ważne!
​​​​​​​Każda korekta rocznego rozliczenia przekazana do ZUS po wniosku o zwrot nadpłaty lub po 30 czerwca danego roku zawsze musi być sprawdzona i wyjaśniona z Krajową Administracją Skarbową. Oznacza to, że dokument korygujący za kwiecień danego roku, w którym zmieni się roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, będzie objęty postępowaniem prowadzonym we współpracy z KAS. Zmiana rozliczenia składki zdrowotnej za ten rok będzie zależeć od wyniku tej weryfikacji. Korekta rocznego rozliczenia powinna mieć odzwierciedlenie w korekcie zeznania podatkowego w urzędzie skarbowym.

Nowe wzory dokumentów ZUS DRA oraz ZUS RCA – roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Pytania i odpowiedzi

Mam nadpłatę w składce zdrowotnej, co mogę zrobić?

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej następuje w deklaracji za kwiecień roku kolejnego. Rozliczenia składek za 2022r. trzeba zatem dokonać w deklaracji za kwiecień 2023 roku. Po złożeniu rozliczenia rocznego zostanie przygotowany wniosek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Wniosek RZS-R. Przygotowany wniosek musi zostać podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wysłany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do końca maja 2023 roku – konkretnie 1 czerwca 2023 roku. W dalszej kolejności do końca lipca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokona zwrotu na wskazany we wniosku rachunek bankowy. ZUS dokonuje zwrotu  nadpłaty pod warunkiem:

• braku zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek,
• zgłoszonego konta bankowego w systemach ZUS, na który ma być dokonany zwrot nadpłaty oraz
• złożenia wniosku najpóźniej w terminie do końca maja 2023 roku.

Nie złożę wniosku w terminie, co wtedy?

W sytuacji, kiedy przedsiębiorca nie złoży wniosku w terminie przy jednoczesnym braku zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, kwota zwrotu podlega rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca 2023r. Z przepisów nie wynika jednak wprost co w sytuacji, kiedy przedsiębiorca ma tak dużą nadpłatę, że nie zdąży jej skonsumować do końca roku.

Otrzymałem/łam wiadomość z ZUS, co dalej?

Każdy podatnik, u którego stwierdzono nadpłatę w rocznej składce zdrowotnej, po złożeniu rozliczenia rocznego, winien otrzymać na swojego maila wiadomość z ZUS o następującej treści:

"W systemie PUE czeka wniosek o zwrot nadpłaty na ubezpieczenie zdrowotne, który wynika z rocznego rozliczenia tej składki. Zweryfikuj wniosek, następnie podpisz i wyślij do ZUS. Termin na złożenie wniosku upływa 1 czerwca br."

W tej konkretnej sytuacji należy postąpić według wskazań ZUS – przejść do dokumentów roboczych i postępować zgodnie z instrukcjami. Każdy podatnik dokonuje tego we własnym zakresie. Nasze Biuro pomaga osobom, które sobie nie radzą z tą czynnością.

Ważne! Usługa ta jest usługą dodatkowo płatną.

Nie mam zgłoszonego konta w ZUS, co zrobić?

W sytuacji, kiedy przedsiębiorca nie ma zgłoszonego numeru konta do zwrotu nadpłaty, powinien dokonać niezbędnych formalności. Taka informacja pojawi się w procesie zatwierdzania wniosku o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne RZS-R. Komunikat brzmi następująco:

" Zwrot nadpłaty
Na koncie w ZUS nie ma zapisanego prawidłowego rachunku bankowego. Niezwłocznie wyślij dokument ubezpieczeniowy ZUS ZBA / ZFA w którym podasz aktualny rachunek bankowy. Dokument wyślij z programu, z którego wysyłasz dokumenty rozliczeniowe (np. Program Płatnik, aplikacja ePłatnik). Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty upływa 1 czerwca br."

W tej konkretnej sytuacji należy postąpić według wskazań ZUS – przejść do dokumentów roboczych i postępować zgodnie z instrukcjami. Każdy podatnik dokonuje tego we własnym zakresie. Nasze Biuro pomaga osobom, które sobie nie radzą z tą czynnością.

Ważne! Usługa ta jest usługą dodatkowo płatną.

Odpowiedzi na pytania do webinaru z 16 maja 2023r.

1. Jak rozliczyć składkę jeśli w roku 2022 stosowana była formy opodatkowania na zasadach ogólnych a od stycznia2023 r. zmieniono formę opodatkowania na ryczałt.

Jeżeli płatnik przez cały 2022 r. opodatkowany był skalą podatkową a od stycznia 2023 r. wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to minimalną roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej ustala jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym i minimalnego wynagrodzenia – a zatem uwzględnia
12 miesięcy podlegania.

Roczną podstawę wymiaru stanowi roczny dochód uzyskany dla skali podatkowej. W tym przypadku roczne rozliczenie zawiera jedynie jedna formę opodatkowania-skalę podatkową.

Natomiast na potrzeby ustalenia kwoty do dopłaty lub zwrotu w rocznym rozliczeniu należy wziąć pod uwagę kwoty należnych składek wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za okres roku składkowego.

W związku z tym, że od stycznia 2023 r. formą opodatkowania jest ryczałt, będą to kwoty
z dokumentów rozliczeniowych za luty-grudzień 2022 r.

Gdyby od stycznia 2023 r. płatnik rozliczał się nadal skalą podatkową, to brane byłyby pod uwagę składki z dokumentów za okres luty 2022 – styczeń 2023.

2. Jak rozliczyć składkę, jeśli działalność została zamknięta w 2022 r. Płatnik był opodatkowany ryczałtem i korzystał z MDG (kod 05900).

Jeżeli zakończono prowadzenie działalności gospodarczej a w dokumentach zgłoszeniowych
i rozliczeniowych był wykazany kodu tytułu ubezpieczenia 0590xx, to w dokumencie ZUS DRA składanym za kwiecień 2023 r. z rocznym rozliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne, należy użyć podstawowego kodu 0510xx, który umożliwi złożenie rozliczenie rocznego składki zdrowotnej.

3. Jak dokonać rocznego rozliczenia, jeśli wspólnik spółki jawnej (który opłaca tylko ubezpieczenie zdrowotne) jest wspólnikiem dwóch spółek jawnych i obydwie opodatkowane są podatkiem liniowym do końca 2022r. Natomiast od stycznia 2023r:

• jedna spółka opodatkowana jest podatkiem liniowym

• druga spółka opodatkowana podatkiem CIT /zmiana formy opodatkowania od 01.01.2023.

W opisanym przypadku rozliczenie roczne jest sporządzane tylko dla formy opodatkowania – podatek liniowy. Roczną podstawę wymiaru będzie stanowiła suma dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej w ramach dwóch spółek, z tym zastrzeżeniem że roczna składka nie może być niższa niż 9% od podstawy wymiaru ustalonej jako iloczyn 12 miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku 2022 i kwoty minimalnego wynagrodzenia wynoszącego 3010 zł.

Do sumy należnych składek w tym przypadku bierzemy kwoty składek wykazane w dokumentach rozliczeniowych za okres roku składkowego. Będą to kwoty z dokumentów za okresy luty 2022 r. do stycznia 2023 r. Przy czym w odniesieniu do stycznia 2023 r. należy uwzględnić wyłącznie składkę rozliczoną w kontekście formy opodatkowania podatkiem liniowym (bloku XI pole 08). Nie należy uwzględniać składki rozliczonej w sekcji „Bez formy opodatkowania” – blok XI pole 20.

4. Jeśli działalność została zamknięta lub zawieszona z dniem 31.01.2022 roku, to czy należy składać roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 rok?

Jeżeli przedsiębiorca zlikwidował działalność lub zawiesił jej prowadzenie w styczniu 2022 r., a był opodatkowany skalą podatkową lub podatkiem liniowym, nie składa rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 r. Okres składkowy dla tych form opodatkowania rozpoczyna się w lutym a kończy w styczniu następnego roku. Styczeń 2022 r. nie jest uwzględniony w rocznym rozliczeniu.

Jeśli płatnik był opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym, to musi złożyć roczne rozliczenie za rok 2022. W takim przypadku ustali roczną podstawę tylko za ten jeden miesiąc.

5. Jak wykazać dochód na deklaracji rocznej, jeśli nastąpiła zmiana formy opodatkowania od 01.01.2023 r. z zasad ogólnych (podatek wg skali) na podatek liniowy.

W przypadku płatnika, który w 2022 roku był opodatkowany skalą podatkową, a od stycznia 2023 r. wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym, roczne rozliczenie składa się dla obu form.

Dla skali podatkowej należy ustalić roczny dochód za 12 miesięcy – przyjmujemy, że na skali działalność była prowadzona od stycznia do grudnia 2022 r. Do sumy należnych składek także w tym przypadku bierzemy kwoty składek wykazane w dokumentach rozliczeniowych za okres roku składkowego. W tym przypadku będą to jednak kwoty z dokumentów za okresy luty-grudzień 2022 r, gdyż od stycznia 2023 r., który co prawda zalicza się do roku składkowego, jest już inna forma (podatek liniowy).

Dla podatku liniowego ustalamy roczną podstawę dla tzw. jednomiesięcznego roku składkowego.
Z uwagi na to, że dla podatku liniowego płatnik nie osiągną w 2022 r. dochodu, roczny dochód, roczna podstawa i roczna składka wynosi 0zł. W pole dot. sumy należnych składek bierzemy kwotę składki wykazanej w dokumencie rozliczeniowych za okres styczeń 2023 r. Kwota tej składki będzie kwotą do zwrotu.

6. Czy roczną deklarację zdrowotną składa się za osoby na karcie podatkowej?

Osoby rozliczające się na karcie podatkowej nie składają rocznego rozliczenia. Roczne rozliczenie składają tylko przedsiębiorcy, którzy stosują opodatkowanie skala podatkowa, podatkiem liniowym i ryczałtem ewidencjonowanym.

7. Czy konieczne jest korygowanie dokumentów miesięcznych jeżeli przychód za poprzedni rok (podstawa do składki zdrowotnej na ryczałcie) zmienił się w trakcie weryfikowania rozliczenia rocznego?

Nie należy korygować miesięcznych dokumentów, jeśli roczny przychód za 2022 r. został ustalony w innej wysokości niż ten co stanowił miesięczne podstawy wymiaru. W rocznym rozliczeniu za 2022 r. należy wykazać właściwy przychód.

8. Czy jeżeli ktoś wstecznie zmienił formę opodatkowania za 2022 r. na skalę podatkową ale od stycznia 2023 r. wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym to w bloku XII trzeba zaznaczyć dwie formy opodatkowania czy jedną?

To zależy od tego jaką formę zmieniał.

Jeżeli płatnik w 2022 r. był opodatkowany ryczałtem i zmienił go za cały 2022 r. na skale podatkową a od stycznia 2023 r. wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym to w bloku XII trzeba zaznaczyć dwie formy opodatkowania. Będą to skala podatkowa i podatek liniowy. Należy także zaznaczyć pole 02-zmiana formy opodatkowania.

Dla skali podatkowej należy podać ustalony roczny dochód, natomiast jako sumę należnych składek należy podać składki z dokumentów składanych na ryczałcie za okres od lutego do grudnia 2022 r. (z uwagi na to, że od stycznia jest już inna forma opodatkowania – podatek liniowy).

Dla podatku liniowego (który jest od stycznia 2023 r.) w tym przypadku ustalamy roczną podstawę dla tzw. jednomiesięcznego roku składkowego. Z uwagi na to, że dla podatku liniowego płatnik nie osiągnął w 2022 r. dochodu, roczny dochód, roczna podstawa i roczna składka wynosi 0zł. W pole dot. sumy należnych składek bierzemy kwotę składki wykazanej w dokumencie rozliczeniowych za okres styczeń 2023 r. Kwota tej składki będzie kwotą do zwrotu.

Jeżeli płatnik w 2022 r. był opodatkowany podatkiem liniowym i zmienił go za cały 2022 r. na skale podatkową a od stycznia 2023 r. wybrał ponownie opodatkowanie podatkiem liniowym to w bloku XII trzeba zaznaczyć tylko jedną formę opodatkowania – skalę podatkową. Należy także zaznaczyć pole 02-zmiana formy opodatkowania.

Dla skali podatkowej należy podać ustalony roczny dochód, natomiast jako sumę należnych składek należy podać składki z dokumentów składanych na podatku liniowym za okres od lutego 2022 r. do stycznia 2023 r.

9. Działalność była w 2022 r. rozliczana na ryczałcie. W styczniu 2023 r. opłacono dodatkową wpłatę dopłatę składki zdrowotnej za rok 2022r. W tym momencie na koncie jest nadpłata. Czy jeśli teraz zostanie wysłane DRA z rozliczeniem rocznym składki zdrowotnej, to czy ZUS sam sobie rozliczy tą nadpłatę na poczet składki zdrowotnej po DRA kwietniowym? czy dodatkowo należy wysłać jakieś pismo (np RD-3) ?

Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia u płatnika wyjdzie kwota dopłaty, to ma obowiązek ją opłacić razem ze składką należną za kwiecień 2023 r. w terminie najpóźniej do 22 maja br. Obowiązek zapłaty kwoty do dopłaty wynika wprost z art. 81 ust. 2j i 2l ustawy zdrowotnej. Jeżeli jednak na koncie jest nadpłata, zostanie ona rozliczona na ogólnych zasadach, tj. na zadłużenie, które wynika z rocznego rozliczenia. 

Płatnik nie musi składać dodatkowego pisma o zaliczenie nienależnie opłaconych składek na poczet zadłużenia, które wynika z rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Aktualną informację o saldzie na koncie, płatnik uzyska na swoim profilu na PUE ZUS.

10. Jeżeli w trakcie roku w podstawie naliczenia składki zdrowotnej wpisywano dochód narastająco od początku roku zamiast z bieżącego miesiąca, czy trzeba robić korekty deklaracji?

Miesięczne korekty nie są wymagane, gdyż w rocznym rozliczeniu należy rozliczyć dochód uzyskany w całym roku 2022 r.. Na podstawie rocznego rozliczenia zostanie ustalona ewentualna kwota do zwrotu lub nadpłaty.

11. Czy jeżeli konieczna będzie korekta DRA za 04/23 w późniejszym okresie to trzeba będzie wypełniać blok XII?

Tak. Jeżeli zaistnieje konieczność korekty deklaracji za kwiecień na miesięcznym rozliczeniu, wymagane będzie także wypełnienie bloku XII. Przy czym z uwagi na to, że korekta dotyczy miesięcznych składek, blok XII nie powinien ulec zmianie.

12. Podatnik w trakcie roku zmienił formę opodatkowania z ryczałtu na skalę. Za miesiąc lipiec wysłał DRA z błędną formą opodatkowania: ryczałt zamiast skala. Czy w takim przypadku powinnam sporządzić korektę za 07/2022 przed wysłaniem rocznego rozliczenia czy ZUS sam dokona korekty?

W opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia ze zmianą formy opodatkowania na bieżąco od lipca 2022 r. na podstawie przepisów szczególnych. Płatnik powinien w pierwszej kolejności sporządzić korektę DRA za 07/2022 a następnie przygotować i wysłać rozliczenie roczne za 2022 rok. W rocznym rozliczeniu w bloku XII należy zaznaczyć pole 03 –

13. Jak rozliczyć osobę, która rozliczała się na zasadach liniowych w 2022 r, ale skorzystała
    z możliwości rozliczenia PIT na zasadach ogólnych a w 2023 r. nadal jest na zasadach liniowych? Jak mam to zaznaczyć w DRA/RCA? Przy uwzględnieniu jednomiesięcznego roku składkowego program nieprawidłowo wylicza kwotę.

W przypadku płatnika, który w 2022 roku był opodatkowany podatkiem liniowym, a następnie zmienił wstecz formę opodatkowania za rok 2022 na skalę, a za rok 2023 kontynuuje opodatkowanie podatkiem liniowym, rozliczenie roczne należy dokonać w kontekście pełnego roku składkowego trwającego od lutego 2022 r. do stycznia 2023 r.

W tym zakresie nastąpiła zmiana stanowiska ZUS. Pierwotne stanowisko mówiło o tym, że należy w bloku XII wykazać dwie formy opodatkowania, tj. skalę oraz jednomiesięczny rok składkowy dla podatku liniowego dla stycznia 2023 r. Konieczne jest jednak przyjęcie, że rozliczenie roczne w takiej sytuacji będzie wykazane wyłącznie na skali podatkowej. Finalnie rozliczenie jest tożsame jak na dwóch formach.

Dlatego też, w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA należy dla takiego przypadku wypełnić w bloku XII pole 02 oraz pola dotyczące formy opodatkowania – skala. W tym szczególnym przypadku pomimo prowadzenia w okresie roku składkowego działalności na dwóch formach podatkowych, nie należy wypełniać pól dotyczących opodatkowania podatkiem liniowym.

W rozliczeniu rocznym dla skali podatkowej w kwocie stanowiącej sumę należnych składek (pole 09) należy uwzględnić składki należne wykazane na dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres od lutego 2022 r. do stycznia 2023 r.

14. Jeżeli jest kwota do zwrotu to czy można ją odjąć od składki kwietniowej?

Płatnik po przekazaniu deklaracji rozliczeniowej za dany miesiąc ma obowiązek opłacania składek, które z niej wynikają.

Ustawodawca nie przewidział możliwości równoczesnego rozliczenia nadpłaty, która wynika z rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, w poczet należności wykazanych w deklaracji rozliczeniowej np. za kwiecień. Nadpłata taka może zostać zwrócona.

Jeśli płatnik nie opłaci składek, które wynikają z deklaracji za kwiecień 2023 r. i chce, żeby nadpłata powstała z rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne rozliczyła te należności, powinien wystąpić z wnioskiem o jej zwrot. Wniosek o zwrot będzie udostępniony na profilu płatnika na PUE.

Tryb taki umożliwi rozliczenie nadpłaty na składki z uwzględnieniem daty, który wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia. Przy czym ZUS ma obowiązek rozpatrzenia wniosku, w tym rozliczenia nadpłaty np. na składki za kwiecień, w terminie do 1 sierpnia br.

15. Działalność prowadzona była od 31.01.2022 r. do 15.04.2022 r. Składki były rozliczane z kodem tytułu 054000. Później została zamknięta. Z jakim kodem powinnam wykazać DRA za kwiecień 2023 r. aby rozliczyć składkę roczną?

W takim przypadku należy złożyć dokument ZUS DRA za kwiecień 2023 r. zawierający wyłącznie roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jako kod tytułu ubezpieczenia należy podać kod 054000, czyli kod jaki był wykazywany przed wyrejestrowaniem.

16. Czy można nie występować z wnioskiem o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej i czy ona będzie automatycznie zaliczona na pokrycie składki w następnym miesiącu?

Wniosek o zwrot nadpłaty, która wynika z rocznego rozliczenia zostanie utworzony i udostępniony na profilu płatnika na PUE ZUS na drugi dzień po identyfikacji z kontem płatnika/ubezpieczonego dokumentu z rocznym rozliczeniem. Wniosek zostanie udostępniony w widoku Dokumenty i wiadomości, sekcja Dokumenty robocze.”

Płatnik nie ma obowiązku składania wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty rocznej. Jest to jego prawo a nie obowiązek.

Jeśli płatnik nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty rocznej (RZS-R) w określonym terminie, tj. do 1 czerwca 2023 r., i nie posiada zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń, ZUS rozliczy nadpłatę na koncie płatnika składek do końca 2023 r. o ile KAS nie przekaże informacji o rozbieżnościach pomiędzy formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych w dokumentach przekazanych do ZUS a formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych dla celów podatkowych. W przypadku potwierdzenia rozbieżności, w pierwszej kolejności ZUS przeprowadzi postępowanie w tej sprawie i dopiero po jego zakończeniu rozliczy nadpłatę na składki, z uwzględnieniem daty, która wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia.

Przyszłe rozliczenie nadpłaty nie zwalnia płatnika z bieżącego opłacania składek.

17. Przedsiębiorca zmarł w kwietniu 2023 r., czy ma obowiązek rozliczenia składki zdrowotnej za 2022?

Jeśli płatnik zmarł w kwietniu 2023 r., ustanowiony zarządca sukcesyjny nie składa rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za zmarłego przedsiębiorcę. Roczne rozliczenie w takim przypadku ZUS sporządzi z urzędu. Jeśli jest obowiązek rozliczenia składek za kwiecień 2023 r. zarządca sukcesyjny przekazuje jedynie rozliczenie za bieżący miesiąc za pracowników bez wypełniania bloku rocznego w DRA/RCA.

Przedsiębiorstwo w spadku jest płatnikiem składek w stosunku do pracowników i zleceniobiorców przedsiębiorstwa w spadku oraz osób przebywających na urlopie wychowawczym udzielonym w ramach stosunku pracy albo pobierających zasiłek macierzyński, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład [1]. Obowiązki przedsiębiorstwa w spadku wykonuje zarządca sukcesyjny, a w przypadku jego braku – osoby uprawnione do czynności zachowawczych [2]. Przedsiębiorstwo w spadku, za pośrednictwem osób uprawnionych albo zarządcy sukcesyjnego, może zatem obliczać, rozliczać i opłacać składki tylko za osoby, o których mowa powyżej.

Roczne rozliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA lub imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA przekazuje do ZUS ubezpieczony, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i 2e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych [3]. Przepisy te nie dają podstaw prawnych do tego, aby przedsiębiorstwo w spadku, którego obowiązki wykonuje zarządca sukcesyjny (ewentualnie osoby uprawnione), przekazało do ZUS roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za zmarłego przedsiębiorcę. Przedsiębiorstwo w spadku nie jest bowiem płatnikiem składek wobec zmarłego przedsiębiorcy, a przywołane przepisy umożliwiają jedynie złożenie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej ubezpieczonemu – przedsiębiorcy.

Podstawa prawna

[1] Art. 4 pkt 2 lit. zc) ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.),

[2] Osoby, o których mowa w art. 14 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170, z późn. zm.), dokonujące czynności, o których mowa w art. 13 tej ustawy,

[3] Art. 81 ust. 2ka ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

18. /19. Czy osoba fizyczna prowadząca działalność zatrudniająca pracowników rozliczenie roczne za 2022 r. (podatek liniowy) składa w raporcie RCA czy DRA za 04/2023?

Osoba fizyczna prowadząca działalność i zatrudniająca pracowników roczne rozliczenie za 2022 r. wypełnia w raporcie ZUS RCA za 04/2023.

20. Czy strata ze sprzedaży środków trwałych zmniejsza podstawę do naliczenia składki zdrowotnej?

Tak. Ustalając dochód za rok 2022 przyjmowany do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zobowiązani są stosować art. 24 ust. 1-2b ustawy o PIT, który reguluje szczególne zasady ustalania dochodu. Zgodnie z art. 24 ust. 2 dochodem lub stratą ze sprzedaży środka trwałego jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży a jego wartością początkową, powiększona o wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Przy czym należy pamiętać, że zgodnie z art. 35 ustawy z 9 lutego 2022 r., w przypadku sprzedaży środków trwałych, które dla potrzeb podatku PIT były amortyzowane przed 2022 r., przy ustalaniu – dla potrzeb składki zdrowotnej – dochodu z ich odpłatnego zbycia, dochód ten nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 2022 rokiem.

21. Podatnik zakończył działalność gospodarczą 30.09.2023 i zamkną rok stratą. Za wszystkie miesiące 2022 r. opłacał minimalną składkę w wysokości 270,90 zł. Ostatnią składkę za wrzesień 2022 r. wpłacił w październiku. A zatem płatnik opłacił składki za wszystkie 9 miesięcy. System ZUS wskazuje, że płatnik powinien dopłacić 270,90 zł.

System zadziałał w tym przypadku poprawnie. Wynika to z tego, że rozliczenie roczne obejmuje okres roku składkowego, który trwa od lutego danego roku do stycznia roku następnego. W ramach rozliczenia rocznego za ten okres porównywana jest zatem suma należnych składek wykazanych w dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres roku składkowego ze składką roczną ustaloną od rocznej podstawy jej wymiaru (art. 81 ust. 2i – 2j ustawy zdrowotnej).

Minimalna roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych jest ustalana jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, co wynika z art. 81 ust. 2b ustawy zdrowotnej.

A zatem osoba, która podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu do września 2022 r. ustala minimalną roczną podstawę wymiaru jako 9 x 3010 zł. W ramach rozliczenia rocznego składka ustalona od rocznej podstawy wymiaru jest porównywana z sumą należnych składek wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za okres od lutego do września 2022 r.

Składka za styczeń 2022 r. nie jest zatem uwzględniana w rozliczeniu rocznym. Składka za ten miesiąc została rozliczona na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 r., zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105).

Jeśli przedsiębiorca nie uzyskał za rok 2022 dochodu (strata z działalności) i za wszystkie miesiące począwszy od lutego do września 2022 r. opłacał składkę od minimalnego wynagrodzenia w wysokości 270,90 zł, to w ramach rozliczenia rocznego zobowiązany będzie dokonać dopłaty składki w wysokości 270,90 zł.

22. Prowadząca działalność gospodarczą w 2022 r. spełniała warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej – zasiłek macierzyński nie przekraczał miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego tj. 1000 zł. Płatniczka stosowała w 2022 r. i 2023 r. formę opodatkowania skala podatkowa. W deklaracjach ZUS DRA z kodem 05800 została wykazana od marca 2022 r. do czerwca 2022 r. z kwotą dochodu uzyskanego w miesiącu bezpośrednio poprzedzającym miesiąc za który dokonywane było rozliczenie oraz podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i kwotę należnej składki zdrowotnej w kwocie 0 zł. Proszę o odpowiedź, przy ustalaniu rocznego dochodu nie uwzględnia się przychodów osiągniętych w miesiącach w których ubezpieczona spełniała warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej, czy mamy pomniejszyć kwotę dochodu osiągniętego za 2022 r. o dochód podany w deklaracjach ZUS DRA za miesiące 04-06/2022 ?

W liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu uwzględnianych do wyliczenia rocznej podstawy wymiaru składki za osoby prowadzące pozarolniczą działalność opodatkowanych na zasadach ogólnych nie są wliczane miesiące, w których ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej.

Dla celów obliczania dochodu na potrzeby ustalania miesięcznej/rocznej podstawy wymiaru składki w przypadku osób stosujących zasady ogólne nie są uwzględniane przychody, koszty i opłacone składki na ubezpieczenia społeczne, uzyskane/poniesione/opłacone w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej.

A zatem prawidłowe wykazanie dochodów w deklaracjach rozliczeniowych za poszczególne miesiące nie powinno skutkować koniecznością dodatkowego obniżania dochodu w rozliczeniu rocznym. Dochód roczny powinien odpowiadać sumie dochodów wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące roku składkowego.

Tym samym, w pierwszym miesiącu zwolnienia ze składki należało wykazać dochód z miesiąca poprzedniego. W kolejnym miesiącu zwolnienia dochód powinien wynosi 0 zł jak również w kolejnych miesiącach ciągłego okresu zwolnienia wraz z pierwszym miesiącem, w którym zwolnienie już nie występuje. A zatem w opisanym przypadku dochód w wysokości 0 zł powinien być wykazany w deklaracjach złożonych za 04 – 07/2022.

23. Bardzo proszę o wyjaśnienie i wskazanie sposobu sporządzenia i wysłania deklaracji ZUS DRA rocznej za kwiecień 2023 r. Płatnik rozliczający się na zasadach ogólnych prowadził działalność cały rok, jest emerytem. Od lutego 2022 roku do grudnia 2022 roku płacił minimalne składki tylko na zdrowotne. Za styczeń 2023 roku skorzystał ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej (spełniał ku temu warunki określone w przepisach). Jak powinnam sporządzić deklarację roczną DRA za kwiecień – rozliczając ww. przypadek. Próbowałam to zrobić na zasadzie wykazania podstaw za 11 miesięcy i wpłat za 11 miesięcy, ale program Płatnik pokazuje informację o błędzie krytycznym co uniemożliwia wysłanie tego dokumentu elektronicznie.

Zakładając, że działalność była prowadzona przez cały rok 2022, minimalna roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalana jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. A zatem powinna być to kwota ustalona jako 12 x 3010 zł. W rozliczeniu rocznym zostaną natomiast uwzględnione składki należne wykazane w dokumentach za okres od lutego 2022 r. do stycznia 2023 r.

Zgodnie z przepisami dochody za miesiąc, za który przedsiębiorca korzystał ze zwolnienia ze składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 82 ust. 8 – 9a ustawy zdrowotnej nie są uwzględniane w dochodzi przyjmowanym do podstawy wymiaru składki, jak też miesiąc taki nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu minimalnej rocznej podstawy wymiaru. Tym samym, jeśli prawo do zwolnienia przysługiwało przedsiębiorcy tylko w styczniu 2023 r. to dochód za styczeń nie będzie brany pod uwagę dla celów dokonywania rozliczenia rocznego za rok 2023, jak też miesiąc ten spowoduje zmniejszenie minimalnej rocznej podstawy wymiaru składki za rok 2023 r.

24. Działalność prowadzona na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. Jaka jest minimalna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jeżeli działalność została zlikwidowana 31.05.2022 r.? Czy liczymy 4 miesiące roku składkowego czy 5 miesięcy roku kalendarzowego?

Minimalna roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalana jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. A zatem jest to 5 miesięcy (art. 81 ust. 2b ustawy zdrowotnej). Dopłata składki w rozliczeniu rocznym w wysokości 270,90 zł będzie zatem występowała w sytuacjach zakończenia/zawieszenia działalności gospodarczej w trakcie roku składkowego w sytuacjach gdy płatnik opłacał składki miesięczne w wysokości minimalnej. W rozliczeniu rocznym uwzględniane są bowiem składki rozliczone za okres roku składkowego, tj. w tym przypadku za okres od lutego do maja 2022 r. (4 miesiące).

25. Jaka jest minimalna roczna podstawa wymiaru składki dla płatnika który rozpoczął działalność gospodarczą w maju 2022 r. – płatnik rozlicza się na skali. Licząc od maja do stycznia 2023 r. płatnik zapłacił minimalne składki za 9 miesięcy. System nie dolicza składki za jeden miesiąc -oblicza minimalną podstawę za 8 a nie 9 miesięcy i wykazuje nadpłatę składki w wysokości 270,90 zł, czy jest to prawidłowe wyliczenie?

Tak. Minimalna roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalana jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. A zatem jest to 8 miesięcy (art. 81 ust. 2b ustawy zdrowotnej). Nadpłata składki w rozliczeniu rocznym w wysokości 270,90 zł będzie zatem występowała w sytuacjach rozpoczęcia/wznowienia działalności gospodarczej w trakcie roku składkowego w sytuacjach gdy płatnik opłacał składki miesięczne w wysokości minimalnej. W rozliczeniu rocznym uwzględniane są bowiem składki rozliczone za okres roku składkowego, tj. w tym przypadku za okres od maja 2022 r. do stycznia 2023 r. (9 miesięcy).

26. W oddziale ZUS otrzymałam informację, że Spółka z o.o. będąca płatnikiem CIT nie składa rozliczenia składki rocznej. Proszę o potwierdzenie tej informacji.

Rozliczenie roczne składają wyłącznie osoby fizyczne, które były objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przynajmniej w jednym miesiącu roku składkowego i opodatkowywały swoje dochody/przychody w jednej z następujących form podatkowych: skala, podatek liniowy albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

27. Działalność zamknięta z końcem stycznia 2022r. Styczeń zakończony stratą. Czy należy sporządzić rozliczenie roczne?

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych, których obowiązek ubezpieczenia ustał przed dniem 1 lutego 2022 r. nie występuje obowiązek dokonywania rozliczenia rocznego składki zdrowotnej za rok 2022 r.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej, roczna podstawa wymiaru składki dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych obowiązuje za okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia następnego roku, tj. za rok składkowy. Składka za styczeń 2022 r. nie podlega zatem rozliczeniu rocznemu – nie przynależy do żadnego roku składkowego.

Zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105) składka za styczeń 2022 r. ustalana była na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 r.

28. Czy przy ustalaniu rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla działalności opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mogę w rozliczeniu rocznym pomniejszyć przychód za rok 2022 o składki na ubezpieczenia społeczne należne za 12/2021 a opłacone w styczniu 2022 r.

Tak. Ustalając wysokość rocznego przychodu za dany rok determinującego wysokość składki zdrowotnej (parametr 60%, 100% czy 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) przychód ten podlega pomniejszeniu o kwoty opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodu na podstawie ustawy o PIT. Nie ma zatem znaczenie, że opłacone składki były należne za rok 2021.

29. Przedsiębiorca przeszedł z KRUS na ZUS od 06.2023. Jaką liczbę miesięcy podlegania ubezpieczeniu należy wykazać? Dochód wziąć od początku roku czy tylko od czerwca?

Do okresu prowadzenia działalności gospodarczej koniecznego do ustalenia miesięcznej i rocznej składki zdrowotnej nie uwzględnia się okresów, w których dana osoba nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności.

Dotyczy to osób, które przez część roku:

• spełniają warunki do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

• nie podlegają ustawodawstwu polskiemu.

Nie uwzględnianie tych okresów oznacza niesumowanie przychodów i dochodów uzyskanych

z działalności gospodarczej w tym czasie.

Tym samym w opisanym przypadku należy uwzględniać dochody/przychody uzyskane od czerwca 2022 r. Natomiast do liczby miesięcy podlegania dla celów obliczenia minimalnej rocznej podstawy wymiaru (zasady ogólne) lub wysokości podstawy rocznej (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) uwzględnia się 7 miesięcy.

30. Przedsiębiorca prowadził działalność w 2022 r. do której stosował opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Działalność została zawieszona od 1 stycznia 2023 r. Składkę za styczeń 2022 r. płatnik opłacił w wysokości 335,94 zł (pierwszy próg dla ryczałtu). Następnie zmienił wstecz formę opodatkowania za rok 2022 r. z ryczałtu na skalę podatkową. Czy składka za styczeń 2022 r. będzie brana pod uwagę w rozliczeniu rocznym sporządzanym za rok 2022?

W takiej sytuacji płatnik sporządza rozliczenie roczne wyłącznie dla formy opodatkowania – skala podatkowa. Roczną odstawę wymiaru będzie stanowił dochód za rok 2022. Do rozliczenia rocznego będą brane pod uwagę składki należne za okres od lutego do grudnia 2022 r. wykazane w złożonych dokumentach rozliczeniowych za ten okres. W tym przypadku zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265) rozliczenia miesięczne nie podlegają korekcie. Składka za styczeń 2022 r. nie będzie podlegała rozliczeniu rocznemu gdyż w wyniku zmiany formy opodatkowania nie jest objęta rokiem składkowym, którego dotyczy rozliczenie roczne.

31. Czy dochód to dane od 01.01.2022 do 31.12.2022? ZUS na e-wizytach twierdzi że od lutego 2022 do stycznia 2023.

Roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowanych na zasadach ogólnych stanowi dochód z tej działalności uzyskany za rok kalendarzowy, ustalony na zasadach określonych w przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Miesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dochód z miesiąca poprzedzającego miesiąc za który opłacana jest składka. Informacja o dochodzie przyjętym do miesięcznej podstawy wymiaru składki jest wykazywana na dokumentach rozliczeniowych. A zatem dochód za styczeń 2022 powinien być wykazany na dokumencie rozliczeniowym za luty 2022. Oznacza to, że co do zasady suma miesięcznych dochodów wykazanych w dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres od lutego 2022 do stycznia 2023 powinna być zgodna z dochodem za rok 2022

32. Wspólnik spółki jawnej opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych uzyskał za rok 2022 przychód w wysokości 0 zł. Jest również udziałowcem w trzech jednoosobowych spółkach z o.o. (opodatkowanie CIT) oraz jednej spółce komandytowej (opodatkowanie CIT) w jaki sposób powinien opłacać składkę zdrowotną, w jakiej wysokości i od jakich podstaw?

W tym przypadku osoba taka opłaca w ramach rozliczeń miesięcznych 2 składki zdrowotne. Jedną z tytułu prowadzenia działalności opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym od podstawy wymiaru odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku. Oraz drugą składkę z tytułu prowadzenia działalności jako wspólnik w spółkach z o. o. i spółce komandytowej od podstawy odpowiadającej kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku. W obu przypadkach chodzi o przeciętne wynagrodzenie z IV kwartału roku 2021.

W opisanym przypadku rozliczenie roczne sporządza się tylko w kontekście działalności opodatkowanej podatkiem zryczałtowanym. Roczna podstawa będzie odpowiadała iloczynowi liczby miesięcy prowadzenia działalności w ramach spółki jawnej w 2022 r. i kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

33. Prowadzę działalność od 06.02.2022 r. (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). Czy w roku 2023 mogę skorzystać z opłacania składki zdrowotnej na podstawie przychodów za rok 2022, jeżeli nie prowadziłam działalności przez cały rok 2022?

Nie. Zgodnie z przepisami warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest wymów prowadzenia działalności gospodarczej przez cały poprzedni rok kalendarzowy.

34. Oprócz składki zdrowotnej z jednoosobowej działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych opłacam składkę zryczałtowaną w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w spółkach z których mam przychody klasyfikowane jako przychody kapitałowe. Czy w rozliczeniu rocznym obliczam składkę tylko od dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych?

Tak. Rozliczenie roczne jest dokonywane tylko w odniesieniu do dochodów/przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych (skala i liniowy) albo ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Tym samym, rozliczenie roczne nie obejmuje rozliczanych miesięcznie zryczałtowanych składek z tytułu działalności opodatkowanej Kartą podatkową ani składek opłaconych z tytułu prowadzenia działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., spółki komandytowej (rozliczanych w deklaracjach miesięcznych w sekcji „Bez formy opodatkowania”).

35. Program Płatnik do kwoty dochodu bierze najwyższy osiągnięty dochód w trakcie roku, np. 2000 zł, mimo, że na koniec roku była strata. W tej sytuacji należy wykazać ten dochód czy wpisać ręcznie 0?

Jeżeli płatnik nie osiągną dochodu za dany rok (strata) wówczas jako dochód w rozliczeniu rocznym należy wykazać kwotę 0 zł. W takim przypadku składka roczna będzie ustalana od podstawy minimalnej ustalonej jako iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

36. Czy przy podatku linowym ustalając roczną podstawę składki zdrowotnej możemy odliczyć składkę zdrowotną w wysokości 8700 zł?

Dochód obliczany na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej należnej od przedsiębiorcy opłacającego PIT w formie podatku liniowego może być pomniejszony o zapłacone składki zdrowotne, jedynie w przypadku gdy będą one zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 i 2c ustawy zdrowotnej przy ustalaniu składki rocznej lub miesięcznej przez przedsiębiorcę stosującego opodatkowanie podatkiem liniowym podstawę wymiaru składki stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy o PIT, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy o PIT, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy o PIT z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy o PIT.

Dochód należy pomniejszyć o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe przepisy ustawy zdrowotnej samodzielnie nie pozwalają na obniżenie dochodu obliczanego na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej o sumę zapłaconych składek zdrowotnych.

Jednakże na podstawie art. 81 ust. 2 i 2c ustawy zdrowotnej (które to przepisy odwołują się do pojęcia dochodu z ustawy o PIT) w związku z art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PIT (który wszedł w życie 1 lipca 2022 r.) uwzględnienie dotychczas zapłaconych składek zdrowotnych (do kwoty 8.700 zł w skali roku), celem obniżenia podstawy składki zdrowotnej, będzie możliwe poprzez ich ujęcie jako kosztów uzyskania przychodu. Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1265) wprowadza możliwość, dla podatników opodatkowanych jednolitą 19% stawką podatkową, zaliczenia zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne do kosztów uzyskania przychodu (art. 1 pkt 8) albo obniżenia o ich wysokość dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania (art. 1 pkt 17). Oba rozwiązania ograniczone są ustawowym limitem.

37. Jeśli podatnik rozpoczął działalność od listopada 2022 i ma stratę przez cały rok łącznie ze styczniem 2023 to jaka powinna być podstawa do składki zdrowotnej.

Rozumiemy, że chodzi o opodatkowanie na zasadach ogólnych. W takim przypadku składka roczna powinna być obliczona od podstawy jej wymiaru stanowiącej iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu w roku kalendarzowym oraz kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, tj. 1.02.2022 r. W przypadku prowadzenia działalności od listopada 2022 r. podstawa ta będzie wynosiła 6.020 zł (2 x 3.010 zł).

W opisanym przypadku w pozycji dochód (blok XII, pole 05 /zasady ogólne – skala/ albo 13 /zasady ogólne – podatek liniowy/ w ZUS DRA) powinna być wykazana kwota 0 zł.

38. Czy przy ryczałcie można przychód pomniejszyć o zapłacone składki społeczne jeżeli pomniejszyliśmy o nie przychód do opodatkowania w PIT ?

Nie. Dla celów ustalenia składki zdrowotnej osoby opodatkowanej tym podatkiem jego przychody są pomniejszane o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy o PIT.

39. Prowadzę działalność gospodarczą i stosuję skalę podatkową. Do końca maja 2022 r. podlegałem ubezpieczeniom w KRUS, a od czerwca w ZUS i zawieszenie od stycznia 2023. Wpisuje 7 miesięcy i dochód wpisze też za te 7 miesięcy 2022 r.?

Dla osoby opodatkowanej w tej formie podstawą wymiaru składki jest dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy, w rozumieniu ustawy o PIT. W dochodzie nie uwzględnia się dochodów za okres w którym dana osoba nie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu w ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Przy czym podstawa wymiaru składek nie może być niższa niż iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

Zatem w tym przypadku minimalna roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne to 21.070 zł (7 x 3010 zł).

40. Podatek liniowy cały rok. Podatnik korzysta z pomniejszenia dochodu podatkowego z PIT 36L o odpisy amortyzacyjne sprzed 01.01.2022 r. przy sprzedaży środka trwałego. Czy w podstawie wymiaru wpisujemy kwotę pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne, a w pozycji dochód wpisujemy dochód z PIT 36L?

Nie. Roczną podstawę wymiaru składki stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony na zasadach określonych w art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej z uwzględnieniem przepisów przejściowych zawartych w ustawie z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 807) – art. 35 i 36, oraz w ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265) – art. 36. I to tak ustalany dochód podlega wykazaniu w deklaracjach rozliczeniowych składanych do ZUS, a nie dochód podatkowy. Tym samym, dochód wykazywany dla celów obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w sytuacji uzyskania dochodu ze sprzedaży w 2022 r. środka trwałego, który był amortyzowany przed 1.01.2022 r. i odpisy te zaliczane były do kosztów uzyskania przychodów, będzie różny od dochodu wykazywanego dla celów podatkowych. Oczywiście może też wystąpić sytuacja, w której dochód dla celów podatkowych będzie tożsamy z dochodem ustalanym dla celów wyliczania składki zdrowotnej.

41. Jeśli od stycznia 2023 r. podatnik przeszedł z podatku liniowego na ryczałt to jak należy rozliczyć składkę roczna za okres luty 2022 r. – styczeń 2023 r., skoro za styczeń 2023 już płaci na podstawie przychodu za styczeń 2023 r?

Składka za styczeń 2023 r. opłacana jest na zasadach obowiązujących aktualną formę opodatkowania, tj. od podstawy wymiary przypisanej danemu limitowi uzyskanych od początku roku przychodów objętych opodatkowaniem podatkiem zryczałtowanym.

W rozliczeniu rocznym za rok 2022 płatnik ustala dochód za rok 2022 i uwzględnia w rozliczeniu składki wykazane w dokumentach rozliczeniowych za okres luty-grudzień 2022 r. Jeśli suma należnych składek rozliczonych w dokumentach za ten okres jest niższa od składki wyliczonej od dochodu za rok 2022, płatnik zobowiązany będzie dopłacić różnicę między roczną składką, a sumą składek wynikającą ze złożonych dokumentów.

42. Czy należy sporządzić korekty deklaracji ZUS DRA za część 2022 roku w sytuacji, gdy przedsiębiorca jest emerytem z niską emeryturą, rozlicza się ryczałtem i kilka miesięcy w 2022 roku nie miał żadnych przychodów natomiast składkę zdrowotną opłacał przez cały rok ?

W przypadku, gdy ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej za poszczególne miesiące 2022 r. to przy ustalaniu wysokości rocznej jak i miesięcznej podstawy wymiaru i składki nie uwzględnia przychodów osiągniętych w tych miesiącach. Należy pamiętać, że prawo do pomniejszenia przychodu za dany rok o opłacone w tym roku składki na ubezpieczenia społeczne nie obejmuje składek opłaconych w miesiącach w których ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki.

Jeśli płatnik rozliczył i opłacił składki za miesiące, w których spełniał warunki do zwolnienia ze składki to zobowiązany jest sporządzić korektę dokumentów. Wymagane jest podanie kwoty przychodu narastająco od początku roku oraz podstawy wymiaru składki, natomiast składkę w wysokości 0 zł.

43. Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną wg skali podatkowej indywidualnie i jako wspólnik spółki jawnej. Z działalności indywidualnej osiągnął stratę, a z działalności w formie spółki uzyskał dochód. Czy podstawą do wyliczenia składki zdrowotnej będzie łączny wynik z obydwóch działalności (dochód minus strata) czy powinien opłacić podwójną składkę (jedną od dochodu z działalności w formie spółki jawnej a drugą z osiągniętej straty z działalności indywidualnej) ?

Jeżeli jest to spółka jawna niebędąca płatnikiem podatku CIT to płatnik powinien zsumować wszystkie przychody z działalności indywidualnej i ze spółki i odjąć od nich sumę kosztów. Składka jest zatem jedna uzależniona od łącznego wyniku zestawienia dochodu i straty z obu działalności.

44. Przedsiębiorca prowadzi indywidualną działalność gospodarczą od 10.10.2022 r. na liniówce. Mimo, że miał dochód za 2022 wyższy niż minimalne wartości, bo przeszło 13 tys. zł to program Płatnik przelicza mu dochód jako 3 razy 3010 zł czyli 9030 zł i 3 minimalne składki czyli razem 812,70 zł, a na podatku linowym składka wynosi 4,9% od dochodu. Dlaczego zatem program wylicza taką kwotę?

Dla osoby opodatkowanej podatkiem liniowym, minimalna roczna podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być ustalona tak samo jak dla osoby opodatkowanej wg skali, tj. podstawa nie może być niższa niż iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód, i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, a składka nie może być niższa niż od 9% od tak ustalonej podstawy minimalnej.

Zatem w opisanym stanie faktycznym roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 812,70 zł ((3 x 3010 zł) x 9%).

45. Czy przy pełnej księgowości w PIT do podstawy składki zdrowotnej bierze się pod uwagę różnice remanentowe?

Nie. W tych przypadkach należy dla celów ustalania miesięcznej (jak również rocznej) podstawy wymiaru składki zdrowotnej stosować zasady analogiczne jak w przepisach podatkowych.

Art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. w zakresie niepowiększania za 2022 r. dochodu o (dodatnie) różnice remanentowe nie dotyczy osób prowadzących pełną księgowość.

46. Czy dochód za 2022 r. rozliczony w PIT rocznym jest roczną podstawą składki zdrowotnej za 2022 r.?

Co do zasady tak, z pewnymi jednak wyjątkami. Należy bowiem mieć na uwadze że przepisy ustawy zdrowotnej jak też późniejsze przepisy przejściowe definiują dochód na potrzeby składki zdrowotnej niezależnie od definicji podatkowej. Jakkolwiek zasadniczo pojęcia przychodu czy kosztów uzyskania przychodów są takie same.

Przepisy ustawy zdrowotnej wskazują, że podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób opodatkowanych na zasadach ogólnych – jest dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy o PIT, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym (z wyjątkiem przychodów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152–154 ustawy o PIT, które pomimo wyłączenia ich z opodatkowania nadal powinny być uwzględniane w wysokości uzyskiwanych przychodów), a kosztami uzyskania tych przychodów.

Dochód roczny jest pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, jest niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym, za który ustalany był dochód, i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok składkowy stanowi ta kwota.

Przy ustalaniu rocznego dochodu nie uwzględnia się:

• Przychodów osiągniętych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, jak też poniesionych w tym okresie kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy o PIT.

• Przychodów uzyskanych w okresie nie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu (ubezpieczenie w KRUS, wyłączenie polskiego ustawodawstwa).

• Przychodów osiągniętych w miesiącach, w których ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 82 ust. 8-9a ustawy zdrowotnej. W takich przypadkach dla celów obliczania dochodu nie uwzględnia się także poniesionych w tych miesiącach kosztów uzyskania przychodów oraz opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne.

Ponadto przy ustalaniu tego dochodu:

• Należy uwzględniać szczególne zasady ustalania dochodu w podatku o PIT, o których mowa w art. 24 ust. 1–2b ustawy o PIT, tj. dotyczące różnic remanentowych.

• Jednak, przy ustalaniu dochodu dla celów obliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przez podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, należnej za rok składkowy 2022/2023 dochód nie jest zwiększany o dodatnią różnicę remanentową.

• Należy stosować zasadę, zgodnie z którą przy ustalaniu przychodu, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT (przychód z odpłatnego zbycia określonych składników majątku, np. środków trwałych), dochód nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 r.

• Należy uwzględniać koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy PIT zaliczone przed dniem 1 stycznia 2022 r. do tych kosztów przy ustalaniu dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 26, art. 30c albo art. 30ca ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Ważne terminy

• Złożenie deklaracji rozliczeniowej za kwiecień 2023 wraz z rocznym rozliczeniem składki za rok 2022 – do 20 maja 2023 roku;
• Podpisanie przygotowanego wniosku o zwrot nadpłaty – do końca maja 2023 roku;
• Zwrot nadpłaconej składki powinien nastąpić do końca lipca 2023 roku.

Gdzie otrzymasz pomoc

Każdy płatnik składek, może uzyskać pomoc:

• podczas e-wizyty w ZUS,
• w Centrum Obsługi Telefonicznej (COT) pod numerem telefonu 22 560 16 00,
• u doradcy płatnika w każdej placówce ZUS.

Materiały dodatkowe

Webinarium 17.04.2023r.

• Webinarium – roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne (link do YouTube)
• prezentacja z webinarium 17.04.2023 r. (pdf 4,7mb),
• pytania i odpowiedzi z webinarium – roczne rozliczenie składki zdrowotnej (plik 60kb)
• pytania i odpowiedzi z YT – roczne rozliczenie składki zdrowotnej (plik 32kb)

Webinarium 16.05.2023r.

• prezentacja z webinarium 16.05.2023 r. (pptx 4,2mb)
• Webinarium – roczne rozliczenie składki zdrowotnej w programie Płatnik (link do YouTube)
• Pytania i odpowiedzi z webinarium – roczne rozliczenie składki zdrowotnej w programie Płatnik (plik docx 47kb)

Przykłady rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne

• Działalność gospodarcza opodatkowana liniowo (link do YouTube) 
• Działalność gospodarcza opodatkowana wg skali (link do YouTube)
• Działalność gospodarcza opodatkowana w formie ryczałtu (link do YouTube)
• Jedna działalność gospodarcza, dwie formy opodatkowania (link do YouTube)

Podstawa prawna:

• art. 79, art. 81 ust. 2m-2v ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2561 ze zm.)
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.), zwana ustawą zdrowotną
• Ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 807, z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265)
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zwana ustawą o PIT
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, zwana prawem przedsiębiorców
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DZ.U. z 2022 r. poz.1009, z późn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 31 stycznia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz.258)
• Art. 81 ust. 2zc ustawy powołanej w przypisie
• Art. 48d ustawy powołanej w przypisie
• Art. 81 ust. 2y ustawy powołanej w przypisie
• Art. 9 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 1905) oraz art. 9a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1119)
• Art. 14, art. 15 i art. 17 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)
• Art. 10, art. 35 i art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 807)
• Art. 48d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1009)

stan prawny aktualny na dzień 25.05.2023r.

źródło: taxalert.lex.pl

źródło: zus.pl

Kliknij w linki, a znajdziesz Nas w social mediach:

Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura: