Zatrudnienie osoby współpracującej/członków rodziny
Zasady rozliczania członków rodziny zatrudnionych
w działalności gospodarczej
Korzystając w prowadzonej działalności z pomocy małżonka czy innego członka rodziny, zamieszkującego w jednym gospodarstwie domowym, przedsiębiorca powinien się liczyć z obowiązkami, jakie nakładają na niego przepisy w takiej sytuacji. Czy wiesz kim jest i jak powinna zostać rozliczona osoba współpracująca? Czy pomoc członka rodziny musi być odpłatna? Jakie składki ZUS należy opłacać za taką osobę? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Zatrudnienie osoby współpracującej/członków rodziny czyli ...
Kim jest osoba współpracująca?
Definicja osoby współpracującej została bardzo szczegółowo opisana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tym aktem prawnym za osobę współpracującą uważa się:
• małżonka,
• dzieci własne lub dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione,
• rodziców,
• macochę i ojczyma,
pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujących przy prowadzeniu działalności.
Ważne! Za osoby współpracujące nie są uznawani brat ani siostra. Nie jest nią również członek rodziny zatrudniony w celu przygotowania zawodowego!
Bez względu na to, czy członek rodziny współpracuje w działalności na podstawie umowy o pracę, czy też pomaga nieodpłatnie, dla celów ZUS uważany jest za osobę współpracującą.
O statusie osoby współpracującej decydują trzy przesłanki, tj:
• bycie w kręgu osób wymienionych w przepisach;
• pozostawanie członka rodziny we wspólnym gospodarstwie domowym;
• „współpraca” przy prowadzeniu działalności pozarolniczej.
Wszystkie wymienione wyżej okoliczności muszą występować łącznie.
Osoba współpracująca a opłacanie składek ZUS
Pomoc w prowadzeniu działalności osoby współpracującej wiąże się z obowiązkiem objęcia jej ubezpieczeniem ZUS. Pomagającego w działalności członka rodziny należałoby zatem zarejestrować w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (osobę współpracującą należy zgłosić do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu ubezpieczenia ZUS 05 11). Zasady opłacania składek osób współpracujących nie zawsze są jednak takie, jak w przypadku innych pracowników.
Przy zatrudnieniu osoby współpracującej:
• na umowę o pracę – składki ZUS opłacać należy w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• na umowę zlecenie – składki ZUS opłacać należy jak przy umowach zlecenie z innymi zleceniobiorcami. Składki zależą głównie od wysokości wynagrodzenia;
• na umowę o dzieło – jest wiele interpretacji w tej kwestii, jednak co do zasady od takiej umowy opłaca się składki ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• nieodpłatnie – składki ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę.
Osoba współpracująca zatrudniona nieodpłatnie
Obowiązek odprowadzenia składek ZUS za osobę współpracują wystąpi również wówczas, gdy członek rodziny nie pobiera wynagrodzenia za świadczoną pomoc. Nieodpłatna pomoc osoby (małżonka, dzieci, rodziców) zamieszkującej w jednym gospodarstwie domowym wywołuje również obowiązek odprowadzania za tę osobę składek ZUS. W takiej sytuacji mamy bowiem do czynienia z tzw. umową dorozumianą, co oznacza, że została sporządzona ustnie i członkowie rodziny zgodzili się świadczyć nieodpłatną pomoc w działalności. W przypadku nieodpłatnej pomocy małżonka nie wystąpi opodatkowanie podatkiem od wynagrodzeń, ale składki ZUS, w wymiarze jaki obowiązuje osobę współpracującą, należy również w takim przypadku odprowadzać. Wysokość składki będzie taka, jak w przypadku składek przedsiębiorcy, z pominięciem możliwości korzystania z preferencyjnego ZUS. Osobę współpracującą świadczącą pracę bezumownie trzeba zgłosić do ZUS-u z kodem 05 11 na druku ZUS ZUA/ZZA.
Podstawę naliczania składek społecznych dla osób współpracujących stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok. W 2022 roku prognozowane przeciętne wynagrodzenie wynosi 5 922,00 zł, a 60% z tej kwoty to 3 553,20 zł. W 2023 roku wskaźnik ten został ustalony na poziomie 6 935,00 zł, a 60% tej kwoty stanowi 4 161,00 zł.
Składka zdrowotna za osobę współpracującą wynosi:
• od stycznia do czerwca 2022 r. 559,89 zł,
• od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł.
Ważne! Polski Ład 2.0. wprowadził nową podstawę wymiaru składki zdrowotnej, którą stosuje się w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku. W myśl art. 81 ust. 2ya ustawy zdrowotnej podstawę stanowi kwota odpowiadająca 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez GUS. Od stycznia do czerwca 2022 roku było to 100% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Dodatkowo w sytuacji, gdy małżonek, oprócz pomagania w działalności gospodarczej, jest zatrudniony przez inny podmiot, gdzie jego wynagrodzenie jest wyższe lub równe minimalnemu (w 2022 r. to 3 010 zł; od stycznia 2023 r. będzie to 3 490 zł, a od lipca 2023 r. 3 600 zł) i odprowadzane są z tego tytułu składki ZUS, to w związku z pomaganiem
w działalności współmałżonka powinien podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Przedsiębiorca powinien co miesiąc przekazywać za osobę współpracującą odpowiednie formularze ZUS, a wraz z deklaracją DRA imienny raport ZUS RCA – o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach.
Gdy osoba współpracująca świadczy pracę nieodpłatnie na rzecz właściciela firmy, nie ma on obowiązku składania do urzędu skarbowego deklaracji związanych z opodatkowaniem dochodu osoby współpracującej, czyli nie przekazuje się do urzędu skarbowego PIT-11 i PIT-4R lub PIT-8AR.
Warto pamiętać, że z nieodpłatnej pomocy członka rodziny powstaje przychód, jednak jest on zwolniony z opodatkowania. Dlatego też nie ma obowiązku wykazywania nieodpłatnej pomocy małżonka jako przychodu w działalności gospodarczej.
Co ważne, nie każda pomoc członka rodziny jest uznawana za współpracę i nie zawsze powstaje obowiązek odprowadzenia za taką osobę składek ZUS. Przyjmuje się, że nie jest współpracą:
• wykonywanie zwykłych obowiązków członków rodziny wynikających z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
• zastępstwo w sytuacjach awaryjnych;
• wydarzenie o charakterze incydentalnym, okazjonalnym;
• samo posiadanie pełnomocnictwa, w tym także notarialnego;
• działanie o charakterze wtórnym, niemające bezpośredniego związku z przedmiotem działalności.
Przykład
Pan Adam zgłosił małżonkę panią Marię jako pełnomocnika w jego działalności gospodarczej. Pani Maria na co dzień pracuje w innej firmie na podstawie umowy o pracę i nie pomaga mężowi w prowadzeniu biznesu. Czy należy ją zgłosić jako osobę współpracującą?
Okazjonalna pomoc małżonka pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, jaką świadczy on osobie prowadzącej działalność gospodarczą, nie wypełnia pojęcia „współpracy” w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest to bowiem normalna realizacja obowiązków uregulowanych w art. 23 i 27 Kodeksu rodzinnego opiekuńczego.
W razie dużych wątpliwości w tym zakresie zaleca się bezpośredni kontakt z ZUS-em w celu ustalenia, czy dane zdarzenie rodzi obowiązek zgłoszenia osoby współpracującej, czy też nie.
Osoba współpracująca zatrudniona na podstawie umowy o pracę
Jak już zostało wspomniane, ubezpieczenie osób współpracujących, z którymi przedsiębiorca zawarł umowę o pracę, ustala się na takich samych zasadach, jak ubezpieczenie przedsiębiorcy. Podstawy do naliczania składek społecznych za osobę współpracującą wyliczane są więc w ten sam sposób, co składki ZUS osoby prowadzącej działalność. Podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla osób współpracujących na umowie o pracę jest taka sama jak dla osób świadczących prace bezumownie.
Jednak, na co należy zwrócić szczególną uwagę, pomagający członkowie rodziny nie mogą korzystać z preferencyjnych stawek ZUS. Oznacza to, że przedsiębiorca rozpoczynający działalność, opłacający mały ZUS, któremu pomaga małżonek, jest zobowiązany za małżonka odprowadzać składki w pełnej wysokości. Osobę współpracującą świadczącą pracę na
podstawie umowy o pracę należy zgłosić do ZUS-u z kodem 05 11 na druku ZUS ZUA/ZZA. Wysokość składek w tym przypadku wygląda podobnie jak u osoby współpracującej świadczącej pomoc bezumownie. Za taką osobę należy opłacać dodatkowo składkę na FGŚP (0,01%).
Ważne!
Osoba współpracująca nie może korzystać z preferencyjnych składek ZUS.
Składki ubezpieczeniowe za osobę współpracującą w całości finansuje i opłaca przedsiębiorca ze środków firmowych. Osoba współpracująca nie ponosi zatem w związku z zatrudnieniem żadnych kosztów.
Po podpisaniu umowy o pracę trzeba pamiętać, że wynagrodzenie takiej osoby musi być co najmniej na poziomie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku (w 2022 r. to 3 010 zł; od stycznia 2023 r. będzie to 3 490 zł, a od lipca 2023 r. - 3 600 zł). Ponadto tak samo jak dla pozostałych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę konieczne jest m.in. prowadzenie akt osobowych, przeprowadzenie szkolenia BHP i badania lekarskiego. Osobie współpracującej przysługuje także urlop wypoczynkowy. Co istotne, taka osoba będzie miała po zakończeniu roku wystawiony PIT-11, w którym będą wykazane jej przychody, ale nie będzie tam wykazanych składek społecznych oraz zdrowotnych. Do końca stycznia następnego roku przedsiębiorca powinien złożyć deklarację PIT-4R, w której informuje o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy od wynagrodzenia osoby współpracującej.
Natomiast tak samo jak za osobę współpracującą bezumownie, przedsiębiorca co miesiąc wraz z deklaracją DRA powinien przekazać imienny raport ZUS RCA z kodem 05 11.
Co ciekawe, jeżeli osoba współpracującą zawarła umowę o pracę ze spółką, a nie konkretnie z danym wspólnikiem, wówczas takiego członka rodziny nie uważa się za osobę współpracującą. Taką osobę zgłasza się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS-ie jako pracownika, czyli z kodem 01 10.
Ślub z pracownikiem
Pracownikowi, który staje się osobą współpracującą i pozostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę, wynagrodzenie rozliczać należy inaczej niż dotychczas. Jak już wspomniano, od wynagrodzenia osoby współpracującej nie pobiera się składek. W tym wypadku potrącona zostaje jedynie zaliczka na podatek dochodowy. Oznacza to, że po zakończeniu roku należy wystawić PIT-11 na standardowych zasadach.
Naliczanie wynagrodzenia za pracownika, który w trakcie miesiąca stał się osobą współpracującą, jest dość skomplikowane. Tu bowiem należałoby ustalić osobno podstawę za okres, kiedy członek rodziny był jeszcze pracownikiem, i osobno za okres, kiedy stał się osobą współpracującą.
Przedsiębiorca powinien zgłosić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zmianę tytułu do ubezpieczeń pracownika, który został osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności. W tym celu musi dokonać przerejestrowania małżonka w ZUS-ie z dniem zawarcia związku małżeńskiego poprzez złożenie dwóch deklaracji. Pierwszą z nich jest deklaracja wyrejestrowująca z ubezpieczeń ZUS ZWUA. Tu jako kod tytułu wyrejestrowania należy podać 01 10. Natomiast drugą – deklaracja ZUS ZUA, na której przedsiębiorca dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń małżonka z kodem 05 11 przeznaczonym dla osób współpracujących.
Umowa o dzieło z osobą współpracującą
Co do zasady w przypadku umowy o dzieło, ZUS może uznać małżonka za osobę współpracującą, pod warunkiem jednak, że pozostaje on w jednym gospodarstwie domowym z zatrudniającym go przedsiębiorcą. Oznacza to, że na przedsiębiorcy ciąży obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za współmałżonka. Ich wysokość nie zależy od wynagrodzenia, są one ustalane podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o pracę z osobą współpracującą, czyli podstawa jest taka sama jak u przedsiębiorców opłacających tak zwany duży ZUS. Należy pamiętać, że wobec współmałżonka nie można zastosować preferencyjnych składek ZUS.
Ważne!
Małżonek przedsiębiorcy, który zostanie zatrudniony na podstawie umowy o dzieło, może zostać uznany przez ZUS za osobę współpracującą, jeżeli małżonkowie prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.
Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy ZUS, uznaje że zawarcie umowy o dzieło z członkiem rodziny nie powoduje uznania jej za osobę współpracującą i taką umowę należy traktować jak zwykłą umowę o dzieło. Zwykle bywa tak, gdy dzieło ma postać jednostkowego zadania, a nie ciągłego zaangażowania członka rodziny. Wówczas co do zasady nie ma podstaw
do ponoszenia obciążeń składkowych, w tym z tytułu uznania wykonawcy za osobę współpracującą. Takie stanowisko przyjął ZUS i potwierdził to w piśmie z 28 marca 2014 roku (WPl/200000/43/323/2014). Uznał w nim, że umowa o dzieło zawarta między synem (przedsiębiorcą) a matką, której przedmiotem jest wykonanie (namalowanie) kilku obrazów przeznaczonych do sprzedaży w działalności firmy syna nie będzie rodzić obowiązku ubezpieczeń społecznych.
Zatrudnienie osoby współpracującej na umowę zlecenie
Nieco inaczej w przypadku odprowadzania składek ZUS za osobę współpracującą wygląda sytuacja, w której członek rodziny zatrudniany jest na umowę zlecenie, o określonej wysokości wynagrodzenia. Wówczas już nie podlega on ubezpieczeniom w wymiarze takim jak przedsiębiorca, ale w takim jak inni pracownicy – czyli wyliczanym głównie na podstawie wysokości wynagrodzenia. Zleceniobiorcę zgłasza się do ZUS-u z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 na druku ZUS ZUA lub ZZA. Wtedy członek rodziny podlega pod ubezpieczenia tak samo jak pozostali zleceniobiorcy – powinien być objęty ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi jako zleceniobiorca i obowiązkowe będą dla niego składki: emerytalna, rentowa, wypadkowa, zdrowotna. Składka chorobowa jest wówczas dobrowolna. Gdy taka osoba ma dodatkowo inny tytuł do ubezpieczeń, np. jest zatrudniona na umowę o pracę przez innego pracodawcę, a wynagrodzenie jest wyższe od minimalnej krajowej, to od wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej z osobą współpracującą obligatoryjne będzie opłacanie wyłącznie składki zdrowotnej.
Przedsiębiorca w tym przypadku zobowiązany jest przekazać co miesiąc wraz deklaracją DRA imienny raport ZUS RCA z kodem 04 11. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca sporządza PIT-11 oraz PIT-4R lub PIT-8AR.
Ponadto jeżeli rodzaj pracy i sposób jej wykonywania będzie wskazywać, że zamiast zlecenia strony powinny zawrzeć umowę o pracę, ZUS w trakcie kontroli może nakazać przemianowanie zatrudnienia na stosunek pracy. Oznacza to, że taki członek rodziny zostanie wtedy objęty ubezpieczeniami społecznymi jako osoba współpracująca.
Wynagrodzenie osoby współpracującej, jako koszt podatkowy
W przypadku gdy w działalności przedsiębiorca zatrudnia osobę współpracującą należy pamiętać, że wynagrodzenie wypłacone osobie współpracującej obecnie może stanowić koszt podatkowy prowadzonej działalności.
Kwota brutto wynagrodzenia zaliczana jest tu do kosztów działalności gospodarczej w miesiącu, za który wynagrodzenie jest należne. Natomiast składki osoby współpracującej wykazywane są i odliczane tak samo jak składki właściciela podczas wyliczania zaliczki na podatek dochodowy z działalności za miesiąc, w którym zostały zapłacone.
Uwaga! Art. 23 Ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: 10) wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki; kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki, należne z tytułów określonych w art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, 8 i 9 lub z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w Ustawie z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich, z zastrzeżeniem pkt 55 i art. 22 ust. 6ba.
Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej bezumownie i na podstawie umowy o pracę
Jeżeli osoba współpracująca przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz posiada wymagany 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania), będzie jej przysługiwało prawo do otrzymania zasiłku chorobowego. Wtedy nabywa prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy
spowodowanej chorobą. Płatnikiem zasiłku chorobowego jest ZUS. W celu wypłaty zasiłku chorobowego należy przekazać do ZUS właściwego ze względu na siedzibę płatnika składek zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3b.
Aby poprawnie rozliczyć zwolnienie chorobowe osoby współpracującej należy określić podstawę do tego naliczenia. Podstawę tę stanowi kwota będąca zarazem podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła niezdolność do pracy. Jeżeli okres ubezpieczenia jest krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, wówczas podstawę zasiłku chorobowego stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe z faktycznego okresu ubezpieczenia za pełne miesiące ubezpieczenia.
Zwolnienie chorobowe osoby współpracującej rozliczane jest na podobnych zasadach jak zwolnienie osoby prowadzącej działalność. Za osobę współpracującą, która jest niezdolna do pracy z powodu choroby i spełnia warunki do przyznania zasiłku, należy zmniejszyć standardową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne proporcjonalnie do okresu
niezdolności do pracy. Proporcjonalnego naliczenia podstawy dokonuje się poprzez podzielenie najniższej podstawy wymiaru składek przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu, następnie otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu, wartość wynikająca z wyliczenia stanowi podstawę wymiaru składek za miesiąc, w którym osoba współpracująca przebywała na zwolnieniu chorobowym. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacić w pełnej wysokości, gdyż jest ona niepodzielna.
Przykład
Pani Anna otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 17 do 21 października 2022 roku. Świadczy pomoc bezumownie w działalności swojego męża jako osoba współpracująca. Została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych (w tym dobrowolnego chorobowego) oraz zdrowotnego od 1 czerwca 2022 roku. Ile będzie wynosiła podstawa składek społecznych za osobę współpracującą w miesiącu choroby?
Obliczenie wygląda następująco:
1. 3 553,20 zł / 31 dni = 114,62 zł
2. 114,62 zł x 5 dni = 573,10 zł
3. 3 553,20 zł - 573,10 zł = 2 980,10 zł
Składki społeczne za osobę współpracującą za październik 2022 roku zostaną naliczone od podstawy 2 980,10 zł.
Natomiast w przypadku osoby współpracującej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę jej wynagrodzenie powinno być pomniejszone za czas nieobecności.
Przedsiębiorcy korzystający z pomocy członków rodziny powinni zatem pamiętać o obowiązkach jakie na nich ciążą. Zobowiązani są bowiem z tego tytułu odprowadzać składki społeczne, a w przypadku gdy pomoc członka rodziny jest odpłatna – powinni również odprowadzać podatek od wynagrodzenia osoby współpracującej, jak za każdego innego pracownika.
stan prawny aktualny na dzień 21.11.2023r.
źródło: poradnikprzedsiębiorcy.pl
Kliknij w linki, a znajdziesz Nas w social mediach:
Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:
Zmiany podatkowe w 2023 roku
Przełom roku to dla każdego przedsiębiorcy, księgowego, kadrowego i nie tylko zawsze stresujący czas z uwagi na mnogość zmian podatkowych. Radzimy sobie z tym tworząc wykaz - "Zmiany podatkowe w 2023 roku". To opracowanie obejmuje swoim zakresem szereg dziedzin i wiele istotnych w nich zmian, obowiązujących od 1 stycznia 2023r. Zebraliśmy je wszystkie w poniższy, praktyczny zestaw, zwracając szczególną uwagę na ich rodzaj i zakres. Dodatkowo opatrzyliśmy je drobnym komentarzem lub wyjaśnieniem - szerzej natomiast omówiliśmy poszczególne tematy w specjalnie im dedykowanych artykułach, oznaczonych pod danym zagadnieniem. Polecamy ten wykaz Państwa uwadze szczerze zachęcając do jego lektury. Liczymy, że spełni on Wasze oczekiwania i będzie Wam wsparciem codziennej pracy zawodowej.
Zaczynamy.
PIT
Zmiany podatkowe w zeznaniu rocznym
W roku 2023 po raz pierwszy będziemy dokonywać rocznych rozliczeń podatkowych - PIT z uwzględnieniem Polskiego Ładu w wersji pierwszej i w wersji 2.0. Najważniejszymi zmianami są:
- obniżenie podstawowej stawki podatku z 17% do 12%,
- podniesienie kwoty wolnej do 30 tysięcy zł,
- podwyżka drugiego progu podatkowego do 120 tysięcy zł,
- brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej.
Termin złożenia zeznania rocznego PIT w 2023r. rozpoczyna się 15 lutego, a kończy odpowiednio 2 maja. Rok 2023 jest pierwszym rokiem, w którym zrównano terminy składania zeznań podatkowych dla wszystkich podatników. Oznacza to, że osoby rozliczające się na formularzu PIT-28 nie muszą już spieszyć się, by dopełnić formalności do końca lutego, jak to było w latach ubiegłych.
Rodzice nie będą już doliczać do swoich dochodów rent uzyskiwanych przez ich małoletnie dzieci. Tego rodzaju świadczenia będą rozliczać w odrębnym zeznaniu podatkowym, który trzeba będzie złożyć jako przedstawiciel ustawowy dziecka. To korzystna zmiana dla podatników, bowiem dzięki niej renty małoletniego dziecka rozliczane osobno dodatkowo skorzystają z kwoty wolnej od podatku.
Ministerstwo Finansów szacuje, że 1,2 mln osób przy rozliczaniu rocznego PITa może dowiedzieć się, że ma do dopłacenia podatek dochodowy. Przynajmniej część tych sytuacji ma związek z chaosem związanym z Polskim Ładem, m.in. wprowadzeniem, a następnie zniesieniem tzw. mechanizmu rolowania zaliczek. Mogą zdarzyć się również sytuacje wręcz przeciwne – podatnik otrzyma wysoki zwrot podatku. Ostatecznie przekonamy się o tym już niebawem.
Ulgi
Polski Ład wprowadził nowe ulgi typu „PIT zero”, które po raz pierwszy możemy wykazać w zeznaniu rocznym. Są nimi:
- ulga na powrót,
- ulga dla rodzin 4+,
- ulgę dla pracujących seniorów.
Nowością są też ulgi dla przedsiębiorców, m.in. na:
- innowacyjnych pracowników,
- prototyp,
- ekspansję,
- robotyzację,
- sponsoring.
Obniżyć podatek można ponadto dzięki uldze na zabytki "Pałacyk+", która w 2023r. będzie już co prawda ograniczona, ale za rok 2022 można skorzystać z jej pierwotnych zasad. Zmiany w tej uldze dotyczą wszystkich podatników planujących zakup lub remont zabytkowego pałacu, zamku bądź dworku. Poniesione od 1 stycznia 2023 roku wydatki na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku nie stanowią podstawy dla pomniejszenia dochodu do opodatkowania. Odliczyć można tylko wydatki na ich konserwację, restaurację bądź roboty budowlane. Od 2023r. dodatkowo obowiązuje nowy warunek formalny – z ulgi skorzystać można po zatwierdzeniu remontu przez konserwatora zabytków (konieczność uzyskania zaświadczenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, potwierdzającego wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych w zabytku).
Część podatników rozliczając swojego PITa za 2022 rok może zdziwić się, że ulgi podatkowe, z których korzystali od lat, w tym roku nie przyniosą im zwrotu podatku bądź zwrot ten będzie relatywnie niższy. Dlaczego? Otóż dlatego, że Polski Ład (w obu wersjach) ostatecznie przyniósł obniżenie podatku dochodowego dla większości osób fizycznych. W dużym uproszczeniu oznacza to, że jeśli podatek będzie niższy, to ulga, która ma go jeszcze obniżyć, może być rozliczona wyłącznie do jego kwoty, nie wyższej. Wszystkie kwoty ulg przekraczające kwotę podatku nie znajdą zastosowania w maksymalnej wysokości.
Wyjątkiem będzie ulga na dzieci (tzw. ulga prorodzinna). Tutaj obowiązywać będzie tzw. dodatkowy zwrot. Podatnik będzie mógł go otrzymać, jeśli jego podatek okaże się za mały, by wykorzystać w pełni ulgę prorodzinną. Dodatkowy zwrot nie będzie mógł być wyższy niż wysokość składek na ubezpieczenie społecznie i zdrowotne opłacone lub pobrane od podatnika.
Preferencje mogą stosować również rodzice uczących się, dorosłych dzieci do ukończenia 25. roku życia pod warunkiem, że roczne zarobki dziecka nie przekraczają 12-krotności renty socjalnej. Renta socjalna wzrośnie z 1338,44 zł do 1588,44 zł, w związku z tym wzrośnie tez limit dorabiania przez dziecko: z 16 061,28 zł do 19 061,28 zł.
1,5% podatku dla OPP
Każdego roku mogliśmy przekazać 1% naszego podatku dochodowego na dowolne cele dobroczynne. W zeznaniu rocznym za 2022 rok po raz pierwszy będziemy mogli przekazać dowolnej OPP - Organizacji Pożytku Publicznego 1,5% podatku. Zmiana ta ma na celu zrekompensować organizacjom obniżenie podatków i potencjalnie niższe wpływy z 1 procenta.
Hipotetyczny podatek należny (ulga dla klasy średniej)
Polski Ład wprowadził ulgę dla klasy średniej, która okazała się rozwiązaniem bardzo kłopotliwym. Już po kilku miesiącach ulga została zniesiona przez Polski Ład 2.0, wtedy też podstawowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych została obniżona z 17% do 12%. Dla większości podatników PIT 12% jest rozwiązaniem lepszym niż ulga dla klasy średniej, nie mają więc czego żałować. Są jednak wyjątki. W indywidualnych przypadkach, np., gdy ktoś miał prawo do kilku ulg łącznie, rozliczenie na pierwotnych zasadach może okazać się korzystniejsze.
PITy za 2022 rok będziemy rozliczać według Polskiego Ładu 2.0. Dla osób, którym przysługiwałaby ulga dla klasy średniej, skarbówka przeliczy PIT jeszcze raz, według Polskiego Ładu 1.0. Obliczy w ten sposób „hipotetyczny podatek należny”, czyli taki, jaki musielibyśmy zapłacić, gdyby ulga dla kasy średniej nadal obowiązywała, a stawka podatku wynosiła 17%. Jeśli okaże się, że stare zasady będą dla kogoś korzystniejsze, Urząd Skarbowy zastosuje to rozwiązanie i zwróci podatnikowi różnicę. Nie trzeba będzie składać w tym celu żadnego wniosku - skarbówka obliczy hipotetyczny podatek automatycznie, na podstawie danych, jakie podamy w PIT za 2022 rok. Liczymy, że Urzędy Skarbowe wywiążą się z tego nałożonego obowiązku i nie przerzucą go na Księgowych.
Kolejna istotna informacja dotyczy terminów zwrotu podatków z PITów rocznych. W komunikacie Ministerstwa Finansów czytamy, że:
„Zwrot różnicy podatku nastąpi w terminie 45 dni dla zeznań podatkowych złożonych w formie elektronicznej lub w terminie 3 miesięcy dla zeznań podatkowych złożonych w formie papierowej”.
Zwracamy na to szczególną uwagę każdego roku. W tym również, niezmiennie polecamy korzystać z tego rozwiązania.
Zmiana formy opodatkowania
Polski Ład umożliwia przejście na skalę podatkową w 2022 roku podatnikom, którzy wybrali jako formę opodatkowania podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jeśli jako przedsiębiorca w 2022 roku wybrałeś dla siebie którąś z wymienionych form opodatkowania to teraz (w drodze wyjątku) jeszcze raz będziesz mógł zmienić swoją decyzję.
Zwykle wybór formy opodatkowania, dotyczący działalności gospodarczej (lub najmu), był wiążący przez cały rok. Tym razem jest jednak inaczej, ponieważ, jak już wcześniej wspomnieliśmy, w połowie 2022 roku wszedł w życie Polski Ład 2.0 i dzięki temu system podatkowy uległ wielu modyfikacjom. W ostatecznym rozrachunku może się zatem okazać, że dla kogoś, kto początkowo wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub podatek liniowy, wybrana forma opodatkowania będzie nieopłacalna i będzie wymagała kolejnej zmiany na skalę podatkową czyli wybrania zasad ogólnych.
Ustawodawca przewidział taką możliwość i wprowadził zasadę tzw. wstecznej zmiany formy opodatkowania. Dzięki czemu ryczałtowcy i liniowcy będą mogli cały 2022 rok rozliczyć ponownie, według skali. Oczywiście opłacalność tego rozwiązania zależy od indywidualnej sytuacji każdego podatnika. Niemniej jednak rekomendujemy to rozwiązanie i zachęcamy do dokonania ponownego przeliczenia. Zmianę formy opodatkowania przedsiębiorcy rozliczający swoje dochody za cały 2022 rok:
- na podatku liniowym będą mogli to zrobić dopiero przy rozliczeniu rocznym - poprzez złożenie PIT-36 zamiast PIT-36L,
- na ryczałcie będą mogli zmienić formę opodatkowania za cały rok przy rozliczeniu rocznym - poprzez złożenie PIT-36 zamiast PIT-28.
Dodatkowo ryczałtowcy będą zobowiązani do zaprowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Ponowny wybór formy opodatkowania dotyczy nie tylko podatków lecz również m.in składki zdrowotnej oraz ewentualnej możliwości skorzystania z ulg (wspólne rozliczenie z małżonkiem/dzieckiem), a co za tym idzie, decyzja o ewentualnym przejściu na skalę podatkową powinna zostać poprzedzona dokładną analizą wszystkich aspektów skali podatkowej w odniesieniu do obecnej formy.
Uwaga! Wybór dotyczy tylko roku 2022r., a co za tym idzie, ewentualny wybór formy opodatkowania na 2023r. powinien zostać dokonany do dnia 20 lutego 2023r.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj → wsteczna-zmiana-formy-opodatkowania-za-2022
Karta podatkowa - zmiana wysokości stawek
Od stycznia 2023r. zmieniły się stawki karty podatkowej – są wyższe w stosunku od tych z roku ubiegłego.
W Monitorze Polskim z dnia 29 listopada 2022r. zostało opublikowane obwieszczenie Ministra Finansów w sprawie stawek karty podatkowej i kwoty, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług, z wyjątkiem świadczeń dla ludności, oraz kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2023r.
Uwaga! Od 2022 roku nie można już można wybrać opodatkowania w formie karty podatkowej jako n owej formy opodatkowania. Z karty podatkowej mogą skorzystać tylko ci podatnicy, którzy płacili ją w 2021 roku. Wszystko to za sprawą nowych przepisów Polskiego Ładu.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj → karta-podatkowa-w-2022-roku-polski-lad
PIT-2 na nowych zasadach
Od początku 2023 roku obowiązuje nowy wzór druku PIT-2, formularza, który rok temu wywołał spore zamieszanie. PIT-2 w wersji 9 ma znacznie szersze zastosowanie niż poprzednie warianty. Teraz jest to nowy formularz, który pozwala:
- upoważnić płatnika do stosowania miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek;
- zgłosić zamiar rozliczenia podatku z małżonkiem lub jako samotny rodzic;
- zgłosić zamiar korzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów (dla dojeżdżających do pracy);
- zgłosić zamiar korzystania z ulgi na powrót, ulgi 4+ lub ulgi dla pracujących seniorów;
- wnioskować o niestosowanie ulgi dla młodych,
- wnioskować o rezygnację ze stosowania pracowniczych lub autorskich kosztów uzyskania przychodów (50% kosztów uzyskania przychodu);
- wnioskować o niepobieranie zaliczek na podatek (dotyczy to osób, których roczne dochody nie przekroczą 30 tysięcy zł);
- wycofać poprzednie wnioski lub oświadczenia, jeśli nasza sytuacja faktyczna się zmieniła.
PIT-2 decyduje o wysokości netto wypłacanego wynagrodzenia. To oświadczenie jest podstawą rozliczenia miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek. W 2023 roku nowy druk PIT-2 mogą jednak składać nie tylko pracownicy, ale też m.in. zleceniobiorcy i wykonawcy dzieł. Co więcej, można złożyć PIT-2 już nie tylko jednemu płatnikowi, a maksymalnie trzem - należy wówczas bezwzględnie pamiętać, by proporcjonalnie podzielić między nich kwotę zmniejszającą podatek (odpowiedni zapis w części C druku).
Kwota ta wynosi:
30.000 zł * 12% PIT = 3.600 zł rocznie / 12 m-cy = 300 zł miesięcznie
300 zł - 1/12 kwoty wolnej - PIT złożony w jednym zakładzie pracy
150 zł - 1/24 kwoty wolnej - PIT złożony w dwóch zakładach pracy
100 zł - 1/36 kwoty wolnej - PIT złożony w trzech zakładach pracy
Druki PIT-2, złożone w poprzednich latach, pozostają ważne. Zatem wielu podatników nie musi w 2023 roku składać formularza po raz kolejny. Niekiedy jednak ponowne złożenie PIT-2 będzie mimo wszystko wskazane, np. jeśli będziemy chcieli rozliczać się z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, albo też nasza sytuacja faktyczna, mająca wpływ na zaliczki na podatek, zmieniła się w stosunku do roku poprzedniego. Zatem złożone dotąd oświadczenia PIT-2 pozostają ważne pod warunkiem, że zatrudniony nie chce złożyć aktualizacji.
PIT-2 nie trzeba składać na urzędowym formularzu – dopuszczalne jest, aby np. pracodawca przyjmował tego typu oświadczenia i wnioski poprzez swój własny system kadrowo-płacowy. Przepisy nie określają już terminu, w jakim należy złożyć PIT-2. Zatem im szybciej to zrobimy, tym szybciej oświadczenia i wnioski zaczną być stosowane.
Zgodnie z generalną zasadą płatnik ma obowiązek uwzględnić oświadczenie lub wniosek podatnika najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał (w zależności od okoliczności i własnych możliwości może je uwzględnić niezwłocznie po ich otrzymaniu).
Więcej czasu na realizację oświadczenia lub wniosku złożonego przez podatnika ma organ rentowy. W tym przypadku obowiązek uwzględnienia oświadczenia lub wniosku podatnika powstaje najpóźniej od drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym organ rentowy je otrzymał.
Zwolnienie płatników z odpowiedzialności:
Od 1 stycznia 2023r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi w przypadku, gdy zaniżenie lub nieujawnienie przez płatnika podstawy opodatkowania wynika z zastosowania przez płatnika złożonych przez podatnika wniosków lub oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki, nie stosuje się przepisów o odpowiedzialności płatnika.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj → nowy-formularz-pit-2-w-2023
Terminy zeznań rocznych
W 2023 r. podatnicy mają więcej czasu na złożenie zeznań rocznych. Niemalże wszyscy będą składali rozliczenia w okresie od 15.02.2023r. do
02.05.2023r.
Terminy składania zeznań rocznych zostały ujednolicone. Data rozliczenia przypada na 30 kwietnia. W związku z faktem, iż 30 kwietnia br. przypada w
niedzielę termin ten przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po czyli w tym roku będzie to konkretnie 2 maja 2023r.
W terminie do 2 maja 2023r. swoje rozliczenia podatkowe składają:
- podatnicy rozliczający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych tj. PIT-28,
- podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych PIT-36,
- podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym PIT 36L.
W terminie do 28 lutego 2023r. rozliczenie składają podatnicy rozliczający się w formie karty podatkowej PIT-16A.
Ważne! Termin na wpłatę ryczałtu za grudzień 2022 r. przypada do 28 lutego. Terminy wpłat zaliczek w PIT-36 i PIT-36L za grudzień 2022 przypadają 20 stycznia.
Polski Ład 3.0
Polskim Ładem 3.0 nazwano nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, której większość przepisów wejdzie w życie 1 stycznia 2023r. W przeciwieństwie do Polskiego Ładu 1.0 i 2.0, zmiany dotyczą przede wszystkim nie osób fizycznych, a podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (CIT), a więc np. spółek.
Korzystną dla nich zmianą jest zawieszenie stosowania minimalnego podatku dochodowego do końca 2023r. Nowelizacja wprowadziła ponadto modyfikacje w przepisach m.in. o:
- estońskim CIT,
- podatku u źródła,
- podatku od porzuconych dochodów,
- zagranicznych jednostkach kontrolowanych,
- cenach transferowych,
- polskiej spółce holdingowej.
CIT
"Ukryta dywidenda" - uchylenie przepisów
Ustawodawca w ramach przepisów Polskiego Ładu, chciał w określonych sytuacjach wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów wartość świadczeń, których beneficjentem byłby wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym wspólnikiem.
Przepisy te były kontrowersyjne, m.in. ze względu na nieprecyzyjne sformułowania.
Nowelizacja zakłada uchylenie przepisów o ukrytej dywidendzie z dniem, w którym miały zacząć obowiązywać, tj. 1 stycznia 2023r.
Minimalny CIT – zawieszenie na lata 2022/2023
Podatek minimalny został wprowadzony 1 stycznia 2022r. w ramach Polskiego Ładu. Głównym celem ustawodawcy wprowadzającego „nowe” rozwiązanie było opodatkowanie podatników, którzy funkcjonują przez dłuższy czas na rynku i wykazują niski dochód albo stratę.
Ustawodawca zdecydował się na zawieszenie obowiązujących aktualnie przepisów dotyczących podatku minimalnego w latach 2022 i 2023. Pierwszy raz podatnicy zapłacą minimalny CIT w 2025r. za rok 2024. Nowelizacja przewiduje ponadto szereg innych zmian, w tym m.in. w zakresie wyłączeń i zwolnień z opodatkowania.
Oświadczenia WH-OSC na potrzeby podatku u źródła
Przepisy w brzmieniu dotychczasowym budziły sporo wątpliwości w kwestii częstotliwości składania oświadczenia WH-OSC w sytuacji, gdy płatnik - po złożeniu powyższego oświadczenia - dokonywał na rzecz tego samego podatnika (zagranicznego kontrahenta) dalszych wypłat należności podlegających WHT w reżimie „pay and refund”.
Dzięki zmianom w ustawie o CIT, z dniem 1 stycznia 2023r., pierwsze złożone przez płatnika oświadczenie WH-OSC pozwoli mu nie stosować przepisu art. 26 ust. 2e ustawy o CIT do ostatniego dnia roku podatkowego, w którym złożył to oświadczenie. Natomiast oświadczenie WH-OSC następcze (wtórne) będzie miał obowiązek złożyć dopiero w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.
Koszty uzyskania przychodów dla kosztów finansowania dłużnego - ograniczenie zakresu stosowania wyłączenia
Od początku roku 2022 wprowadzono nowe wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów, tj. całkowity zakaz rozliczania podatkowego kosztów finansowania dłużnego zaciągniętego od podmiotów powiązanych, przeznaczonego na transakcje kapitałowe (np. na nabycie udziałów/akcji lub nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną).
Po nowelizacji z 26 października 2022r. z datą wsteczną od 1 stycznia 2022r., powyższe wyłączenie z kosztów nie ma zastosowania do kosztów finansowania dłużnego udzielonego:
- na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem, w tym na nabycie lub objęcie kolejnych udziałów (akcji) w tych podmiotach niepowiązanych, w których podatnik uprzednio nabył lub objął część udziałów (akcji), w przypadku gdy kolejne nabycie lub objęcie nastąpi w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia nabycia lub objęcia pierwszych udziałów (akcji),
- przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, mające siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Dodatkowo, w celu wyeliminowania niejasności z praktycznym stosowaniem ograniczenia z art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT, w nowym brzmieniu tego przepisu zostało sprecyzowane, że uzyskującym finansowanie ma być „spółka albo spółka niebędąca osobą prawną”, a także zrezygnowano ze wskazania, że finansowanie ma być przeznaczone „bezpośrednio lub pośrednio” na transakcje kapitałowe.
Zmiana wprowadzona w nowelizacji odpowiada również na zgłaszane postulaty w zakresie wątpliwości związanych z ograniczeniem zaliczania do kosztów uzyskania przychodu kosztów finansowania dłużnego. Podatnik będzie mógł zastosować limit odliczenia w wysokości 3 mln zł albo 30% EBITDA, w zależności od tego, która kwota jest w jego przypadku wyższa (art. 15c Ustawy o CIT).
Estoński CIT od 1 stycznia 2023r.
zmiany część I
Zmiany dotyczą wszystkich spółek rozliczających się Estońskim CIT, jak również innych podmiotów, które planują przejść na tę formę opodatkowania po 1 stycznia 2023r. Zmianie ulegają:
- wydatki związane z używaniem samochodów osobowych
Od początku 2023 roku obowiązuje przepis wskazujący, że dochody podlegające opodatkowaniu Estońskim CIT powstają również na skutek wykorzystywania samochodów służbowych do celów mieszanych przez pracowników niebędących jednocześnie wspólnikami lub podmiotami powiązanymi ze wspólnikiem. Dochody takie są opodatkowane ryczałtem od dochodów spółek w 50% jako dochody niezwiązane z działalnością gospodarczą.
- doprecyzowanie terminu wygaśnięcia zobowiązania z tytułu korekty wstępnej
Przepisy w dotychczasowym brzmieniu przewidywały, że wygaśnięcie zobowiązania z tytułu tzw. korekty wstępnej dotyczy podatników, którzy opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek stosowali „w sposób nieprzerwany przez okres dłuższy niż cztery lata podatkowe”. Przepis ten powodował wątpliwość, czy obowiązek zapłaty podatku z tytułu korekty wstępnej dotyczy tych podatników, którzy stosowali ryczałt dokładnie przez okres czterech lat.
Przepis w nowym brzmieniu rozwiewa powyższą wątpliwość, bowiem została zmieniona ostatnia część zdania i brzmi następująco: „w sposób nieprzerwany przez okres co najmniej czterech lat podatkowych”.
zmiany część II
Zmianie ulega:
- wymóg minimalnego zatrudnienia
Warunkiem skorzystania z Estońskiego CITu jest obowiązek zatrudnienia na podstawie umowy o pracę co najmniej trzech osób w przeliczeniu na pełne etaty, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym. Wymóg ten uznaje się za spełniony również w przypadku osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawych, jednak pod warunkiem, że w związku z wypłatą wynagrodzeń z tego tytułu na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na PIT i składek ZUS. Dotychczasowy przepis nie precyzował natomiast sytuacji, w której wobec osób zatrudnionych stosowane są zwolnienia, np. brak poboru składek ZUS dla osób posiadających status studenta.
Od 1 stycznia 2023r. nie ma znaczenia, czy podatnik CIT estońskiego faktycznie pobrał te należności, bowiem treść przepisu wymaga wyłącznie tego, aby podatnik występował w roli płatnika.
- termin zapłaty podatku z tytułu podzielonego zysku
Przepisy w dotychczasowym brzmieniu - jako moment powstania zobowiązania podatkowego z tytułu podzielonego zysku - określały 20. dzień siódmego miesiąca roku podatkowego. Jeśli zatem rok podatkowy był równy kalendarzowemu, zobowiązanie podatkowe powstawało 20 lipca tego samego roku podatkowego. Powyższe oznaczało, że w przypadku wypłaty zaliczki na poczet przyszłej dywidendy po 20 lipca, podatnik był w zwłoce z zapłatą podatku (w związku z czym musiał go uiścić wraz z odsetkami).
Nowe przepisy przewidują, że na zapłatę podatku oraz złożenie deklaracji podatnik będzie miał czas do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale zysku lub - stosując odpowiednio przepisy do zaliczek - uchwałę o wypłacie zaliczki.
- termin zapłaty podatku od dochodu z przekształcenia
Przepisy w brzmieniu dotychczasowym przysparzały wiele wątpliwości w zakresie terminu zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia. Od 1 stycznia 2023r. nie ma wątpliwości, że termin zapłaty podatku od dochodu z przekształcenia upływa z końcem trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (pozostała również dotychczasowa możliwość zapłaty tego podatku w częściach w okresie nie dłuższym niż 2 lata).
- zawiadomienie ZAW-RD
Od 1 stycznia 2023r. został sprecyzowany termin złożenia zawiadomienia o wyborze ryczałtu od dochodów spółek – od tego momentu nie budzi wątpliwości fakt, że ZAW-RD należy złożyć do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym spółka ma być opodatkowana ryczałtem - także wówczas, gdy spółka chce wejść w model estoński w trakcie roku (skracając tym samym obecnie trwający rok podatkowy).
Podatek od przerzuconych dochodów
Podatek od przerzuconych dochodów został wprowadzony do polskiego porządku prawnego wraz z początkiem 2022r., a jego deklarowanym celem jest eliminacja możliwości uzyskania korzyści podatkowej poprzez transfer dochodów do podmiotu powiązanego z innego kraju o znikomej efektywnej stawce opodatkowania – podatek z tytułu przerzucanych dochodów wynosi 19%.
Niestety konstrukcja omawianego art. 24aa ustawy o CIT poprzez swój poziom niejasności wzbudziła liczne wątpliwości interpretacyjne, dlatego zdecydowano się na dokonanie zmian w całej instytucji, do których można zaliczyć:
- doprecyzowanie zakresu kosztów objętych podatkiem od przerzucanych dochodów,
- zmiany w przesłance dotyczącej preferencyjnego opodatkowania,
- doprecyzowanie, że za przerzucone dochody uznaje się koszty poniesione na rzecz podmiotu powiązanego niemającego siedziby lub zarządu na terytorium Polski,
- doprecyzowanie przesłanki 50% przychodów pasywnych,
- pojawi się dodatkowa przesłanka opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów - konieczne będzie, aby podmiot powiązany, na którego rzecz ponoszone są koszty, przekazywał co najmniej 10% uzyskiwanych z tego tytułu przychodów na rzecz innego podmiotu,
- zostanie dodana definicja podstawy opodatkowania,
- nowelizacja przewiduje zmiany w kwestii podmiotów transparentnych podatkowo,
- pojawi się szczególna regulacja w kwestii przerzuconych dochodów w odniesieniu do rajów podatkowych,
- zostanie doprecyzowana kwestia pomniejszenia podatku od przerzuconych dochodów o kwotę pobranego podatku u źródła.
Polska Spółka Holdingowa
Jest to instytucja, która została wprowadzona do polskiego systemu prawnego wraz z 1 stycznia 2022r. Zasadniczo pozwala ona na zwolnienie z opodatkowania przychodów z dywidend wypłacanych przez spółkę zależną (spoza UE oraz EOG) do polskiej spółki holdingowej oraz zwolnienie z opodatkowania dochodu ze zbycia udziałów w takiej spółce do podmiotu niepowiązanego. Skorzystanie z tej preferencji jest uzależnione od spełnienia określonych w ustawie warunków.
Z uwagi na swój nowy charakter i krótki czas obowiązywania sama instytucja wymagała doprecyzowania, na co zdecydował się ustawodawca w Polskim Ładzie 3.0. Od 1 stycznia 2023r. zmieniła się definicja spółki holdingowej oraz definicja spółki zależnej. Ponadto obowiązuje całkowite zwolnienie z podatku CIT od przychodów z dywidend uzyskiwanych przez spółkę holdingową od spółki zależnej. Dodatkowo z przepisów wprost wynika, że krajowa spółka zależna nie jest obowiązana do poboru podatku u źródła od dywidend zwolnionych od podatku w związku ze spełnianiem przez odbiorcę dywidendy definicji spółki holdingowej.
Nowe regulacje w zakresie transakcji rajowych
Na mocy zmian podatkowych wraz z początkiem 2021r. zostały wprowadzone kontrowersyjne przepisy o weryfikacji kontrahentów i dokumentowaniu dla potrzeb cen transferowych tzw. pośrednich transakcji rajowych.
Ustawodawca zdecydował się na zniesienie obowiązku odpowiedniego stosowania zasady ceny rynkowej oraz obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych – sama likwidacja nastąpiła z dniem ogłoszenia ustawy z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2021r. Oznacza to, iż obowiązek ten został uchylony już dla dokumentacji sporządzanej za rok 2021.
Ponadto zostały podniesione progi dokumentacyjne dla tzw. bezpośrednich transakcji rajowych:
- 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej, lub
- 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.
Przepis przejściowy przewiduje zastosowanie podwyższonych progów do transakcji rozpoczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2021r. - w zakresie tej części tych transakcji, które są realizowane w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2020r. oraz dla transakcji zawartych po 31 grudnia 2020r. Oznacza to, że nowe progi dokumentacyjne stosuje się dla dokumentacji sporządzanej za rok 2021 i lata kolejne.
Zmiany przewidują również, że obowiązek dokumentacyjny w zakresie tzw. bezpośrednich transakcji z zagranicznym zakładem położonym w raju podatkowym stosuje się dla dokumentacji sporządzanej za rok 2023 i lata kolejne.
Zagraniczne jednostki kontrolowane (CFC)
Zagraniczne spółki kontrolowane (CFC) to określenie używane w kontekście przepisów, które przewidują obowiązek uwzględniania w podstawie opodatkowania u krajowego rezydenta podatkowego (osoby fizycznej oraz podatnika podatku dochodowego od osób prawnych) dochodów uzyskiwanych przez kontrolowany podmiot zagraniczny z miejscem siedziby lub zarządu w kraju o niższym poziomie opodatkowania niż obowiązujący w państwie rezydencji tego rezydenta.
Zmiany, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2023r., w większości są kosmetyczne, jednakże warto zwrócić uwagę na bardzo istotną rzecz, a mianowicie przy ustalaniu dochodu spółki CFC nie bierze się pod uwagę ulg i zwolnień wymienionych w ustawie o CIT.
Inne zmiany
Składki ZUS - zmiana momentu ujmowania w kosztach.
Likwidacja obowiązku składania załącznika (CIT/WZ) przy korzystaniu z „ulgi na złe długi” - dopiero od zeznania za 2023r.
Uproszczenia w zakresie zwrotu podatku od przychodów z budynków.
VAT
Formularz VAT-R
Od 2023 roku obowiązuje nowa wersja formularza VAT-R, w którym została dodana sekcja przeznaczona dla rejestracji do VAT, tzw. grup VAT. W związku z tym, formularz VAT-R składają zarówno podmioty krajowe, zagraniczne, grupy VAT oraz przedsiębiorcy zakładający działalność na mocy ustawy o podatku od towarów i usług, którzy mają bezwzględny obowiązek rejestracji do VAT ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. Niemniej jednak jeśli obowiązek ten nie występuje podatnik indywidualnie podejmuje decyzję o dokonaniu rejestracji w celu uzyskania statusu podatnika VAT czynnego.
Ważne!
Podatnik zwolniony z obowiązku rejestracji do VAT w trybie zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego nie ma obowiązku informowania o tym fakcie urzędu skarbowego.
Niemniej jednak, jeśli podatnik, któremu przysługuje zwolnienie chce złożyć formularz VAT-R wnioskując o zwolnienie, otrzyma on w wyniku rejestracji status podatnika VAT zwolnionego.
Rejestracja do VAT jest bezpłatna i należy jej dokonać za pośrednictwem formularza VAT-R składając zgłoszenie we właściwym urzędzie skarbowym dla celów VAT przedsiębiorcy.
Ważne!
W przypadku osób fizycznych urzędem właściwym dla celów VAT będzie urząd właściwy dla miejsca faktycznego zamieszkania przedsiębiorcy - miejsce zameldowania nie będzie zatem stanowiło kryterium wyboru właściwego urzędu skarbowego.
W pozostałych przypadkach urząd skarbowy właściwy dla celów VAT ustala się zgodnie z adresem siedziby.
Przedsiębiorca może złożyć dokumenty rejestracyjne przez Internet za pośrednictwem www.biznes.gov.pl, bezpośrednio we właściwym urzędzie skarbowym lub przesłać je korespondencyjnie.
Rejestracja do VAT przez Internet jest możliwa wyłącznie wtedy, gdy podatnik posiada Profil Zaufany bądź kwalifikowany podpis elektroniczny, bowiem to właśnie za ich pośrednictwem można poświadczyć dane zawarte w formularzu rejestracyjnym online.
W przypadku bezpośredniej wizyty w urzędzie skarbowym lub przesłania dokumentu korespondencyjnie, przedsiębiorca nie musi poświadczać danych ujętych w zgłoszeniu dokumentem tożsamości czy też potwierdzonym notarialnie podpisem wnioskodawcy (w przypadku wysyłki korespondencyjnej).
Grupa VAT - uproszczenia w rozliczeniach podmiotów powiązanych
Kolejne uproszczenie dla podatników, które wprowadziły Polski Ład od 1 stycznia 2023 roku, dotyczy podatku od towarów i usług. Chodzi tu o prawo do tworzenia grup VAT pomiędzy podatnikami VAT czynnymi – dzięki czemu mają oni mniej obowiązków sprawozdawczych, jak również ograniczoną ilość dokumentacji w transakcjach między podmiotami, z których złożona jest tzw. grupa VAT.
Zmiany dotyczą w zasadzie wszystkich czynnych podatników VAT, w tym osoby fizyczne prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze, jak również polskie oddziały spółek zagranicznych, spełniających określone warunki przewidziane ustawą, tzn. powiązanych finansowo, ekonomiczne i organizacyjne, chcących zmniejszyć obowiązki sprawozdawcze, jak również ograniczyć ilość dokumentacji na potrzeby transakcji wewnątrzgrupowych.
Czym jest grupa VAT i kto może ją utworzyć?
Zgodnie z nową definicją ustawową, grupa VAT to grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, która jest zarejestrowana jako podatnik podatku VAT. Zgodnie z art. 15a ust. 2 ustawy o VAT w skład grupy VAT mogą wchodzić wyłącznie podmioty, które:
• posiadają siedzibę na terytorium kraju, czyli w Polsce lub
• nie posiadają siedziby w Polsce, ale na terytorium Polski znajduje się ich oddział, za pośrednictwem którego prowadzą działalność gospodarczą – członkiem grupy VAT może być taki oddział.
Co ważne, podmioty należące do grupy, muszą spełniać jednocześnie warunki wszystkich trzech powiązań (finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych) pomiędzy sobą, które zostały wymienione w art. 15a ust. 3, ust. 4 i ust. 5 ustawy o VAT. Innymi słowy, klauzula ta wprowadza fikcję prawną podatku VAT,
która powoduje, że co najmniej dwa niezależne podmioty gospodarcze stanowią jednego podatnika podatku VAT.
Od 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy umożliwiające utworzenie przez podmioty powiązane tzw. grupy VAT. Istotą tego rozwiązania jest to, że podmioty wchodzące w skład takiej grupy stają się jednym podatnikiem dla celów VAT – a zatem zamiast kilku niezależnych podatników na gruncie przepisów regulujących VAT występuje jeden podatnik reprezentujący wszystkie podmioty wchodzące w skład tej grupy.
W efekcie, dostawy towarów i świadczenie usług przez podmioty należące do tej grupy nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu (art. 8c ust. 1 ustawy o VAT), tzn. są neutralne podatkowo na gruncie VAT.
Instytucja ta niesie jednak za sobą zarówno nowe możliwości jak i pewne ryzyka. Podejmując decyzję o utworzeniu grupy VAT należy dokładne zweryfikować, czy podmioty mające wejść w jej skład spełniają warunki dotyczące powiązania finansowego, ekonomicznego oraz organizacyjnego. W przypadku, gdyby w trakcie trwania grupy VAT okazało się, że te warunki nie były spełnione na określonym etapie działania grupy, ryzyka podatkowe z tym związane mogą być o wiele większe niż korzyść płynąca z wdrożenia takiej instytucji.
Powrót stawek VAT na energię i paliwo
Z końcem 2022 roku przestała obowiązywać tarcza antyinflacyjna. Oznacza to powrót od 1 stycznia 2023 roku do starych, wyższych stawek VAT, a zatem ich wzrost:
- na gaz ziemny – z 0% do 23%;
- na energię elektryczną – z 5% do 23%;
- na ciepło systemowe – z 5% do 23%;
- na paliwa silnikowe – z 8% do 23%;
- na nawozy – z 0% do 8%.
Przestaną też obowiązywać obniżone stawki akcyzy. W pierwszym półroczu 2023 roku utrzymana zostanie również zerowa stawka VAT na żywność, jak i zwolnienie sprzedaży paliw silnikowych z podatku handlowego.
Przed podwyżkami cen energii w 2023 roku mają natomiast chronić inne rozwiązania, jak maksymalne ceny prądu i gazu, dodatki elektryczne i gazowe, itp. „Dodatek gazowy” to w istocie zwrot VAT za gaz z rachunków dokumentujących jego zużycie w 2023 roku. Świadczenie przysługuje gospodarstwom domowym, dla których głównym źródłem ogrzewania jest piec gazowy, zgłoszony do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Obowiązuje ponadto kryterium dochodowe:
- 2,1 tys. zł miesięcznie dla gospodarstw jednoosobowych i
- 1,5 tys. zł miesięcznie dla gospodarstw wieloosobowych.
Wnioski o „dodatek gazowy” wraz z fakturą za gaz i potwierdzeniem jej opłacenia będą przyjmować gminy.
Zerowa stawka VAT na żywność do 30 czerwca 2023r.
Od 1 stycznia 2023r. została przedłużona zerowa stawka VAT na żywność, która będzie obowiązywać do końca połowy przyszłego roku. Rozporządzenie przewiduje także przedłużenie preferencji w VAT dla darowizn na rzecz Ukrainy oraz obniżenie stawki VAT na niektóre produkty nawozowe.
Rozporządzenie przewiduje ponadto:
- utrzymanie do końca czerwca 2023r. stawki VAT 0% na darowizny na rzecz Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych, jednostek samorządu terytorialnego – przekazywanych na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie;
- obniżenie do 8%, na 2 lata, stawki produktów nawozowych, które przed wprowadzeniem tarczy antyinflacyjnej były opodatkowane według tej stawki.
Slim VAT 3
Kolejny pakiet uproszczeń w podatku od towarów i usług (VAT) miał obowiązywać od 1 stycznia 2023 roku, ale proponowane przepisy nadal są procedowane. Zatem nowy przewidywany termin wejścia w życie większości z nich to 1 kwietnia 2023r. Zmiany dotyczą między innymi:
- zwiększenia limitu przychodów, jakie uprawniają do korzystania ze statusu małego podatnika – z 1,2 mln euro do 2 mln euro;
W świetle obecnie obowiązujących przepisów małym podatnikiem jest podatnik, u którego wartość sprzedaży brutto nie przekroczyła w poprzednim roku kwoty 1,2 mln euro. Projektowana ustawa przewiduje podwyższenie tego progu do 2 mln euro.
Tym samym oznacza to, że większa liczba przedsiębiorców będzie mogła korzystać z uproszczeń m.in.:
-
-
- VAT należny rozliczać w okresie przypadającym na datę uzyskania płatności od klienta (tj. metoda kasowa),
- adekwatnie wzrośnie również liczba podmiotów rozliczających się w okresach kwartalnych – taka możliwość przysługuje obecnie podatnikom, których obrót w ciągu roku nie przekracza kwoty 1,2 mln euro (po zmianach 2 mln euro).
-
- alokacji transportu w dostawach łańcuchowych;
- zniesienia obowiązku drukowania raportów fiskalnych - posiadania papierowych raportów fiskalnych i innych dokumentów przez przedsiębiorców korzystających z kas fiskalnych online lub wirtualnych;
- powierzenia wydawania wiążących informacji jednemu organowi – dyrektorom Krajowej Informacji Skarbowej (KIS);
Pakiet Slim VAT 3 zakłada możliwość wystąpienia o wydanie WIS do Dyrektora KIS w zakresie podatku akcyzowego.
Właściwość Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej będzie również dotyczyć:
-
-
- wydawania informacji taryfowych (dotyczy klasyfikacji towarów na terenie Unii Europejskiej, która określa właściwy kod taryfy celnej jednego, dowolnie zgłoszonego towaru) oraz
- wydawania informacji o pochodzeniu (tj. pisemna decyzja poświadczająca pochodzenie towarów i jest wiążąca w Unii Europejskiej).
-
Dodatkowo planowane jest całkowite zniesienie opłaty za wniosek o wydanie WIS – z obecnych 40 zł.
Jednocześnie z przepisów ma wynikać, że WIS wiąże nie tylko organy podatkowe, lecz także adresatów, którzy będą musieli się stosować do wydanej informacji.
- doprecyzowania stosowania kursów przeliczeniowych na fakturach korygujących;
Zmiana ma dotyczyć ujednolicenia i uszczegółowienia sposobu przeliczenia obcych walut w przypadku faktur korygujących (tj. dokumentu wystawianego w przypadku popełnienia błędu lub dokonania zmian na fakturze pierwotnej). Proponowany przepis – art. 31b ustawy o VAT – wprowadzi generalną zasadę w zakresie przeliczenia kursu waluty obcej - zarówno w wystawianych fakturach korygujących in plus (zwiększających podstawę opodatkowania), jak też in minus (zmniejszających podstawę opodatkowania).
Przy korekcie kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie zasadniczo powieleniem kursu przyjmowanego dla pierwotnego rozliczenia. Generalnie oznacza to, że przedsiębiorca, który przykładowo zastosował dla świadczonej usługi kurs z 1 września 2021r., będzie mógł ten sam kurs zastosować w przypadku faktury korygującej pierwotne rozliczenie.
Zmiana obejmie również możliwość korekty wielu faktur jednocześnie (tzw. faktury zbiorcze) w przypadku udzielonego rabatu.
Zgodnie z założeniami projektu, w takim przypadku będzie stosowany jeden zbiorczy kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
wystawienia faktury korygującej (rozwiązanie będzie miało charakter fakultatywny).
- zróżnicowania sankcji VAT – obniżenie i możliwość odstąpienia od jej wymierzenia;
Proponowane przepisy w tej kwestii stanowią implementację wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 kwietnia 2021 r. (sygn. C-935/19) dotyczącego zasady proporcjonalności w przypadku sankcji VAT.
Po wejściu przepisów w życie, organy podatkowe będą musiały uwzględniać wiele czynników mogących mieć wpływ na powstanie nieprawidłowości, co będzie również miało wpływ na wysokość sankcji, która nie będzie już ustalana w stałej wysokości jak dotychczas.
Dla przedsiębiorców oznacza to, że sankcję VAT będą wymierzane w wysokości do 30%, 20% lub 15% kwoty odpowiadającej kwocie nieprawidłowości w rozliczeniu VAT, a nie w stałej wysokości (a przynajmniej można mieć taką nadzieję).
- uproszczenia w zakresie rozliczania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT);
Rozliczenie WDT za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy
W świetle obecnych regulacji, jeżeli podatnik w wyznaczonym terminie nie zgromadził dokumentów potwierdzających WDT, obowiązany jest wykazać w ewidencji taką transakcję jako dostawę krajową.
-
-
- Skutkuje to zastosowaniem stawki podatku w wysokości 23%. Dopiero otrzymanie dokumentów uprawnia do skorygowania tej transakcji i zastosowania stawki 0%. W takim przypadku przepisy zobowiązują podatnika do wykazania transakcji WDT w rozliczeniu za okres, w którym dostawa została dokonana.
-
Projektowana ustawa zakłada, że podatnik będzie miał prawo do wykazania/skorygowania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy (z chwilą wystawienia faktury), co uprości obowiązek korygowania tej transakcji.
Zlikwidowanie wymogu posiadania faktury przy WNT
W świetle obecnie obowiązujących przepisów, prawo do odliczenia VAT z tytułu WNT powstaje pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę dokumentująca taką transakcję w ciągu 3 miesięcy od zadeklarowania WNT. W sytuacji niedotrzymania terminu, podatnik jest obowiązany pomniejszyć kwotę podatku naliczonego za okres, w którym upłynął termin.
Projektowana ustawa zakłada rezygnację z obowiązku posiadania faktur dokumentujących wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) – przedsiębiorcy będą mieli prawo odliczyć VAT, nie czekając na fakturę od klienta.
W efekcie wprowadzanych zmian faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku.
Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym.
- zarządzania funduszami inwestycyjnymi;
- zwolnienia z VAT przy imporcie towarów dla potrzeb przedstawicielstw dyplomatycznych;
- sprzedaży mieszanej;
Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów w sytuacji, gdy podatnik dokonuje sprzedaży opodatkowanej oraz zwolnionej (czyli tzw. sprzedaży mieszanej), zobowiązany jest do stosowania proporcji odliczenia kwoty podatku naliczonego:
-
-
- jeśli proporcja odliczenia przekroczy 98%, a kwota, która wynika z zastosowania tej proporcji jest mniejsza niż 500 zł, to podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 100% podatku VAT.
-
Pakiet Slim VAT 3 ma zwiększyć tę kwotę do 10 tysięcy zł. Dla przedsiębiorców oznacza to, że gdy proporcja sprzedaży mieszanej wyniesie 98% na rzecz sprzedaży opodatkowanej VAT, a sprzedaż nieopodatkowana nie przekroczy 10 tysięcy zł, to będą mogli odliczyć 100% VAT.
Projektowana ustawa przewiduje również możliwość rezygnacji z dokonania korekty rocznej w przypadku różnicy pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną (obliczaną po zakończeniu roku), gdy nie przekracza 2 punktów procentowych oraz kwota podatku naliczonego niepodlegającego odliczeniu nie przekracza 10 tysięcy zł (w przypadku proporcji ostatecznej mniejszej od proporcji wstępnej).
Tutaj warto zaznaczyć, że w przypadku sprzedaży mieszanej współczynnik proporcji ustalany jest z wyprzedzeniem rocznym, a na koniec roku musi zostać skorygowany. Jeśli zatem realny współczynnik będzie niższy od ustalonego (z korzyścią dla przedsiębiorcy) o mniej niż 2% z uwzględnieniem powyższej kwoty - to korekta nie będzie wymagana.
- wystawiania faktury zaliczkowej;
- zwolnienia z odpowiedzialności solidarnej podatnika;
- korygowania deklaracji w procedurze OSS i IOSS;
- zmian w ustawie Prawo bankowe dotyczące m.in.: grup VAT, grupy podatków i opłat regulowanych z środków zgromadzonych na rachunkach VAT;
Proponowane zmiany mają rozszerzyć możliwość regulowania należności publicznoprawnych z rachunku VAT.
Ustawa ma wprowadzić ułatwienie dla przedsiębiorców w postaci możliwości regulowania za pośrednictwem tego rachunku m.in.:
-
-
- podatku od kopalin,
- opłat od środków spożywczych,
- opłat od sprzedaży detalicznej oraz
- opłat wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
-
- zmian w ustawie Prawo celne wprowadzające zwolnienie od należności przywozowych.
Samochody służbowe - odliczenie VAT od zakupu i eksploatacji
W styczniu 2023r. nie doszło do zmian w sposobie odliczania stawki VAT od zakupu i eksploatacji samochodów służbowych, które są używane również do zadań prywatnych. Chodzi o trzyletnie upoważnienie Polski do stosowania odliczenia 50% VAT od wydatków związanych z samochodami służbowymi użytkowanymi także prywatnie, które pierwotnie miało wygasnąć z końcem 2022 roku. Rada Unii Europejskiej wyraziła zgodę na utrzymanie dotychczasowej derogacji.
ZUS
Podstawowe zmiany
Przedsiębiorców czeka wzrost składek na ubezpieczenie społeczne, których wysokość zależy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Dla firmy w standardowej sytuacji, która nie korzysta z preferencji w ZUS, oznacza to podwyżkę o 207,20 zł miesięcznie. Oczywiście nie ominie ich również wzrost składki zdrowotnej (kwoty minimalnej, podstawowej), która zależna jest od najniższego wynagrodzenia i od osiąganego miesięcznego przychodu.
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych muszą liczyć się ponadto z wyższymi składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Dokładną wysokość składki zdrowotnej dla ryczałtowców na 2023r. poznamy, gdy GUS poda wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale poprzedniego roku. Zwykle takie dane publikuje w drugiej połowie stycznia.
Przedsiębiorców stosujących kartę podatkową czekają podwyżki zarówno stawek podatku (te są waloryzowane co roku), jak i składki zdrowotnej (jest zależna od minimalnego wynagrodzenia).
Są również zmiany korzystne dla podatników. W przypadku podatku liniowego, wzrośnie limit odliczenia składki zdrowotnej z kwoty 8 700 zł do kwoty 10 200 zł.
Nowe kwoty składek ZUS
Od nowego roku wzrasta wysokość składek ZUS na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy.
Duży ZUS:
składki emerytalne: 812,23 zł
składki rentowe: 332,88 zł
składki wypadkowe: 69,49 zł
składki chorobowe: 101,94 zł
Fundusz Pracy: 101,94 zł
RAZEM 1.418,48 zł + składki na ubezpieczenie zdrowotne rozliczane indywidualnie (kwoty od 300 zł wzwyż)
ZUS preferencyjny do czerwca 2023r. i od lipca 2023r.
składki emerytalne: 204,37 zł / 210,82 zł
składki rentowe: 83,76 zł / 86,40 zł
składki wypadkowe: 17,48 zł / 18,04 zł
składki chorobowe: 25,64 zł / 26,46 zł
RAZEM 331,26 zł / 341,72 zł + składki na ubezpieczenie zdrowotne rozliczane indywidualnie (kwoty od 300 zł wzwyż)
Wysokość składki zdrowotnej
Bez zmian pozostaje sposób ustalania składki zdrowotnej.
Wysokość składki zdrowotnej:
- podatek liniowy - 4,9% dochodu
- zasady ogólne - 9% dochodu
- karta podatkowa
od I do VI - 314,10 zł
od VII - XII - 324,00 zł
- osoby współpracujące 468,11 zł
- ryczałt: w zależności od przychodu na ten moment wysokość składki jeszcze jest nieznana. Będą to kwoty około:
- przychód <60.000 zł - 375 zł
- przychód 60.000 do 300.000 zł - 625 zł
- przychód >300.000 zł - 1.123 zł.
Odliczenie składki zdrowotnej
W 2022 r. pierwotnie przedsiębiorcy, po wejściu w życie przepisów nowego ładu - nie mieli prawa do odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej. Z 1 lipca 2022r. przywrócono możliwość odliczenia ale w zupełnie innym zakresie niż to miało miejsce w 2021r.
Zasady odliczania składki zdrowotnej:
- Karta podatkowa → 19% zapłaconej składki podlega odliczeniu od karty podatkowej (realna korzyść 59,70 zł m-c do 07/2023 i 61,56 zł m-c od 08/2023),
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych → 50% zapłaconej składki podlega odliczeniu we właściwej stawce podatkowej od przychodu,
- Podatek liniowy → 10 200 zł - kwota zapłaconych składek zdrowotnych do odliczenia od dochodu lub zaksięgowania w koszty podatkowe (realna roczna korzyść 1 938 zł),
- Zasady ogólne → brak odliczenia, konstrukcja taka uzasadniona jest faktem kwoty wolnej od opodatkowania 30 000 zł.
PUE
Od 1 stycznia 2023r. każdy płatnik składek ma obowiązek posiadać konto na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Do tej pory obowiązek posiadania profilu na PUE ZUS mieli płatnicy rozliczający składki za więcej niż 5 osób, natomiast po zmianach od 1 stycznia 2023r., obowiązek ten dotyczy także właścicieli małych firm, czyli zatrudniających do 5 pracowników oraz tych, którzy płacą składki tylko za siebie.
Posiadanie konta PUE ZUS umożliwia załatwianie wielu spraw w ZUS online - w dowolnym miejscu i czasie. Przedsiębiorcy mogą składać wnioski do ZUS i korzystać z bezpłatnej aplikacji ePłatnik przeznaczonej do obsługi dokumentów ubezpieczeniowych. Mogą też kontrolować stan swoich rozliczeń z ZUS, mają dostęp do zwolnień lekarskich swoich pracowników, mogą samodzielnie tworzyć elektroniczne dokumenty z danymi z ZUS i przekazywać je do innych instytucji (np. banku lub urzędu).
- Aby założyć profil na PUE ZUS trzeba wejść na stronę www.zus.pl i kliknąć przycisk [Zarejestruj w PUE].
- Wybrać, dla kogo zakładany jest profil – do wyboru jest rejestracja: [Dla Ciebie], [Dla przedsiębiorców] oraz [Dla firm].
Płatnicy składek mieli czas do 30 grudnia 2022r., aby założyć takie konto osobiście lub upoważnić kogoś do dostępu do roli płatnika na PUE ZUS.
Ważne! Jeżeli płatnik składek nie założył dotychczas samodzielnie konta PUE ZUS, we wskazanym terminie, to ZUS wskazane konto założy każdemu z urzędu. Zatem, jeśli przedsiębiorcy umknął ten obowiązek - nie ma powodów do niepokoju.
Dobra wiadomość jest taka, że wskazane konta w większości przypadków już dawno zostały przez płatników aktywowane.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj → konto-na-pue-zus-w-2023
Rozliczenie roczne w ZUS
Przedsiębiorcy opłacający ZUS w 2023 roku po raz pierwszy będą dokonywać rocznego rozliczenia składek we wskazanym okres rozliczeniowym. Taki okres składkowy obejmuje termin od 1 lutego 2022r. do 31 stycznia 2023r.
Obowiązek rocznego rozliczenia składki ZUS obejmuje przedsiębiorców opodatkowanych:
- według skali podatkowej,
- w formie podatku liniowego,
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Natomiast obowiązek ten nie obejmuje:
- podmiotów płacących podatek w formie karty podatkowej,
- właścicieli jednoosobowych spółek z o.o.,
- właścicieli spółek komandytowych.
Rozliczenie korygujące będzie składane na druku DRA lub RCA za mc kwiecień 2023r., specjalnie przygotowanych i udostępnionych przez ZUS.
Ważne! Ustalona roczna składka zdrowotna może być wyższa lub niższa od sumy składek, którą przedsiębiorca opłacał miesięcznie w trakcie trwania roku. W tej sytuacji przedsiębiorca albo będzie musiał dopłacić powstałą różnicę (w terminie do 20 maja 2023r.) lub wystąpić o zwrot nadpłaty (w terminie do 31 maja 2023r.) . Wnioski o zwrot złożone po terminie nie będą rozpatrywane. Nadpłaty w tej sytuacji nie będą przepadać - będą zaliczane na poczet przyszłych składek.
Składki ZUS - zmiana momentu ujmowania w kosztach
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 15 ust. 4h ustawy o CIT (odpowiednio 22 ust. 6bb ustawy o PIT) składki z tytułu przychodów ze stosunku pracy i zrównanych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na FP, FS oraz FGŚP, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne pod warunkiem że składki te zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów (czyli zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W przypadku uchybienia temu terminowi składki te - tak jak obecnie - będzie się ujmowało w kosztach podatkowych w momencie ich zapłaty, co spowoduje obowiązek dokonania korekty.
Zmiana w tym zakresie weszła w życie 1 stycznia 2023r. i będzie miała zastosowanie do składek należnych od 1 stycznia 2023r.
Obowiązkowe ubezpieczenia komplementariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej
Zmiany dotyczą wszystkich komplementariuszy w spółkach komandytowo-akcyjnych.
Wraz z początkiem nowego roku komplementariusze spółek komandytowo-akcyjnych zostali objęci obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym. Dla celów tych ubezpieczeń komplementariusz jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność.
Komplementariusz takiej spółki zgłasza się do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi: 05 43.
Wyłączony obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowanej z budżetu państwa za określone grupy ubezpieczonych
Od 1 stycznia 2023r. wyłączony został obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowanej z budżetu państwa za określone grupy ubezpieczonych. Osoby te nadal pozostają w ubezpieczeniu zdrowotnym lecz bez obowiązku comiesięcznego opłacania za nie składek na to ubezpieczenie.
Płatnicy składek za te grupy ubezpieczonych nie powinni składać za styczeń 2023r. i kolejne miesiące raportów ZUS RCA za wskazane osoby, jeśli podlegają one wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będą opłacane za:
- osoby pobierające rentę, którym przyznano rentę na podstawie przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz członków ich rodzin, jak również osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w latach 1939–1945 lub eksplozji niewypałów i niewybuchów pozostałych po tych działaniach, otrzymujące dochody z tytułu emerytury lub renty zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie odrębnych przepisów (zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia: 25 10 xx, 25 11 xx);
- żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową, pełniących terytorialną służbę wojskową, zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia, żołnierzy powołanych do służby w aktywnej rezerwie w dniach pełnienia tej służby, żołnierzy pasywnej rezerwy powołanych na ćwiczenia wojskowe w dniach odbywania tych ćwiczeń lub pełniących służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 11 10 xx);
- uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx);
- dzieci przebywające w placówkach pełniących funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze lub w domach pomocy społecznej (zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx);
- bezrobotnych niepobierających zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 09 11 xx);
- niepobierających zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn określonych w art. 27 ust. 1 pkt 3–6 i ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 09 40 xx, 09 41 xx);
- studentów i doktorantów (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 18 11 xx, 18 12 xx);
- kombatantów i osoby represjonowane niepodlegające ubezpieczeniom społecznym w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierające emerytury lub renty (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 22 10 xx);
- działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych niepodlegające ubezpieczeniu społecznemu w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierające emerytury lub renty (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 22 10 xx);
- cywilne niewidome ofiary działań wojennych (zgłaszane z kodem tytułu ubezpieczenia 25 10 22, 25 10 23);
- absolwentów, którzy odbywają w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowy staż, oraz osoby odbywające kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim, o których mowa w przepisach odrębnych – nowy tytuł do ubezpieczenia (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 21 10 xx).
WYNAGRODZENIA
Wzrasta wysokość wynagrodzeń.
W 2023r. wynagrodzenia minimalne będą podwyższane dwa razy w roku:
- 1 stycznia 2023r.
- 1 lipca 2023r.
Wysokość wynagrodzeń od 1 stycznia 2023r.:
- wynagrodzenie minimalne (umowa o pracę) - 3 490 zł
- minimalna stawka godzinowa (umowa zlecenie) - 22,80 zł/1h
Wysokość wynagrodzeń od 1 lipca 2023r.:
- wynagrodzenie minimalne (umowa o pracę) - 3 600 zł
- minimalna stawka godzinowa (umowa zlecenie) - 23,50 zł/1h
PPK
PPK to dobrowolny system oszczędzania emerytalnego.
Ważne! Od 1 stycznia do 28 lutego 2023r. pracodawcy mają obowiązek poinformować wszystkich swoich zatrudnionych, którzy wcześniej złożyli pisemne rezygnacje z PPK, iż od 1 kwietnia 2023r. zaczną za nich przekazywać wpłaty na PPK.
Oczywiście będzie można ponownie dokonać rezygnacji z PPK. Określono termin od 1 marca do 10 marca 2023r., w którym to osoby zatrudnione, rezygnujące z PPK, mogą ponownie złożyć swoje oświadczenia. W tym wskazanym krótkim terminie pracodawcy będą przyjmować takie rezygnacje od zatrudnionych i przekazywać je do działów kadrowych lub biur rachunkowych.
W PPK obowiązuje cykliczny, tzw. autozapis. Oznacza on, że osoby w wieku 18 - 55 lat są zapisywane do programu automatycznie, o ile nie złożyły deklaracji o rezygnacji. Taki autozapis ma miejsce co 4 lata. Pierwszy ma miejsce w 2023r. Jeśli zatrudnieni nie złożą ponownie oświadczeń o rezygnacji konieczne będzie przystąpienie do programu.
Ważne! 28 luty 2023r. to ostatni dzień, obowiązywania poprzednio złożonych rezygnacji. Ponowną deklarację o rezygnacji zatrudnieni mogą złożyć od 1 marca 2023r. Złożone w tym terminie deklaracje będą ważne przez 4 lata. Jeżeli rezygnacje nie wpłyną do 10 marca 2023r. zakład pracy będzie obowiązany dokonać wpłat do PPK za pracownika.
KSeF - Krajowy System e-Faktur
KSeF to systemem teleinformatyczny służący do wystawiania, otrzymywania i przechowywania faktur ustrukturyzowanych (w xml) czyli faktur elektronicznych. Obecnie faktury ustrukturyzowane funkcjonują w obrocie gospodarczym jako jedna z 3 dopuszczanych form dokumentowania transakcji, obok faktur papierowych i faktur elektronicznych.
Od 1 stycznia 2022 roku system w Polsce stosowany jest dobrowolnie. Przedsiębiorcy mogą dobrowolnie korzystać z KSeF przygotowując się do systemu, który będzie OBOWIĄZKOWY od 1 stycznia 2024r. Będzie to oznaczać całkowity elektroniczny obieg dokumentów i niemalże całkowite wyeliminowanie z obiegu dokumentów papierowych – tak wynika z niedawno opublikowanego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Nowym obowiązkiem będą objęci WSZYSCY podatnicy, zarówno VAT czynni jak i z VAT zwolnieni, posiadających siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Ponadto ma zostać wprowadzony surowy system kar pieniężnych w przypadku nie wystawiania faktur w KSeF – kara wyniesie do 100% wysokości kwoty podatku wykazanego na fakturze, a w przypadku faktury bez wykazanego podatku – kara pieniężna wyniesie do 18,7% wysokości kwoty należności ogółem wykazanej na fakturze (nie mniej niż 1 000 zł).
Ważne! Do tak rewolucyjnej zmiany należy się przygotować z wyprzedzeniem. W ciągu 2023r. musimy wspólnie przygotować się do wdrożenia KSeF. Każdy z Państwa najlepiej do I półrocza 2023r. powinien wystawiać już wyłącznie FV w formie elektronicznej. Do tego czasu aplikacje do fakturowania zostaną zintegrowane z KSeF co pozwoli Państwu na dobrowolne korzystanie z systemu, zanim jeszcze jego stosowanie stanie się obowiązkowe.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj → ksef-czyli-e-faktury-w-2023-roku
POZOSTAŁE ZMIANY PODATKOWE
Podatki i opłaty lokalne
W związku z inflacją i wzrostem wynagrodzeń, waloryzacji uległy niektóre wskaźniki mające wpływ na wysokość danin publicznych. Dotyczy to m.in. podatków i opłat lokalnych. Podatek od nieruchomości lub środków transportu może być wyższy niż w 2022 roku, szczegółowe stawki zależą natomiast od decyzji radnych w danej gminie.
Maksymalna stawka podatku nie może przekroczyć wysokości ustawowego limitu, który jest określony corocznie w drodze obwieszczenia ministra finansów, w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi inflacji w pierwszym półroczu, zaokrąglając do pełnych groszy w górę.
Wraz z początkiem sierpnia zostało ogłoszone Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2023. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości wzrosną w 2023 r. o ok. 12%.
Co jednak istotne, zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, stawki podatku od nieruchomości ustala w uchwale rada gminy lub miasta, więc stawki te mogą się różnic w zależności od decyzji poszczególnych jednostek, niemniej jednak nie mogą przekroczyć limitu, o który mowa w powyższym rozporządzeniu.
Wysokość stawek podatku od nieruchomości od 1 stycznia 2023r.:
od gruntów (1m2 powierzchni)
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – z 1,03 zł na 1,16 zł,
- pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – z 5,17 zł na 5,79 zł,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – z 0,54 zł, na 0,61 zł,
- niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji – z 3,40 na 3,81 zł.
od budynków lub ich części (1m2 powierzchni)
- mieszkalnych – z 0,89 zł na 1 zł,
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – z 25,74 zł na 28,78 zł,
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – z 12,04 zł na 13,47 zł,
- związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – z 5,25 zł na 5,87 zł,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – z 8,68 zł na 9,71 zł.
Najem prywatny - tylko na ryczałcie
Osoby fizyczne zarabiające na prywatnym wynajmie nieruchomości (poza działalnością gospodarczą) nie będą miały wyboru i za rok 2023 rozliczą podatek jedynie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Nie będzie już możliwości rozliczenia na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej.
Natomiast najem w ramach działalności gospodarczej nadal będzie mógł być opodatkowany według skali, ryczałtem lub liniowo.
Zmiany dotyczą w zasadzie wszystkich osób osiągających dochody z najmu prywatnego nieprowadzących działalności gospodarczej w tym zakresie. Ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy dotychczas rozliczali się na skali podatkowej korzystając z możliwości odliczania kosztów na m.in: remonty, odpisy amortyzacyjne, odsetki od kredytu hipotecznego.
Od 1 stycznia 2023r. możliwe jest skorzystanie wyłącznie z jednej formy opodatkowania najmu prywatnego. Dotychczas podatnicy mieli możliwość wyboru pomiędzy skalą podatkową a ryczałtem, natomiast na skutek zmian wprowadzonych Polskim Ładem, możliwość ta została ograniczona tylko do tej ostatniej formy.
Podstawowa stawka ryczałtu w przypadku tego rodzaju działalności wynosi 8,5%. Po przekroczeniu rocznego przychodu 100 tysięcy zł, od nadwyżki należy zapłacić ryczałt według stawki 12,5%. Ryczałt liczymy od przychodu, a nie od dochodu. Oznacza to, że od podstawy opodatkowania nie można odliczyć kosztów, ponieważ ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie daje możliwości odliczania kosztów. Powinni na to zwrócić uwagę wszyscy podatnicy
dotychczas rozliczający się na zasadach ogólnych. Oprócz tego ograniczenia, należy również pamiętać o tym, że przy ryczałcie nie uwzględnia
się kwoty wolnej od podatku.
Ważne! Powyższe dotyczy tak najmu nieruchomości prywatnych, np. domów, mieszkań, garaży, jak i ruchomości, np. samochodów, przyczep, furgonetek. Stawka podatku wynosi:
-
8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł,
-
12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł.
W 2023r. nie ma już możliwości wybrania dla prywatnego najmu formy opodatkowania, gdzie mogą być rozliczone również koszty.
Ważne! Podatek dochodowy z tytułu najmu prywatnego każdy z Państwa może rozliczyć poza biurem rachunkowym. Jednak fakt najmu, w przypadku podatników VAT czynnych MUSI być zadeklarowany w plikach JPK_VAT. Niezbędne jest zatem, poinformowanie biura o tym fakcie i dostarczanie dokumentów księgowych dotyczących najmu do zaksięgowania.
Nieruchomości mieszkalne - zakaz amortyzacji
16 listopada 2021 roku prezydent podpisał ustawę o zmianach podatkowych przewidzianych w Polskim Ładzie. Celem wdrożonych zmian, jak wyjaśnia rząd, było stworzenie przyjaznego i sprawiedliwego systemu podatkowego. Od 2022 roku, na skutek zmian, weszły w życie przepisy dotyczące m.in. zakazu amortyzowania lokali mieszkalnych. Ustawodawca jednak wprowadził przepisy przejściowe, na mocy których niektóre lokale mogły być poddane amortyzacji do końca 2022 roku. Od 2023 roku natomiast został wprowadzony bezwzględny zakaz amortyzowania lokali mieszkalnych.
Zmiany dotyczą wszystkich podatników, posiadających nieruchomości mieszkalne, ze szczególnym uwzględnieniem tych, chcących zaliczać odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodu. Tylko do końca 2022r. można było zaliczać odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodu - nabyte / wybudowane przed 2022r. (przepis przejściowy). Zakaz obejmuje:
- budynki mieszkalne,
- lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz
- prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.
Zakaz dotyczy zarówno nieruchomości mieszkalnych będących własnością podatników PIT (osób prowadzących jak i nieprowadzących działalności gospodarczej), jak i podatników CIT.
Pozostałe koszty związane z nieruchomościami (media, remonty, odsetki od kredytu) stanowią koszty podatkowe.
Ważne! Od 1 stycznia 2023r. amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne i lokale mieszkalne. Nie będą też mogły być rozliczane w kosztach podatkowych inwestycje w obcych budynkach i lokalach mieszkalnych, np. użytkowanych na podstawie umowy najmu czy użyczenia.
Zatem bezwzględnie należy ustalić, w jakim budynku/lokalu prowadzona jest Firma. Mieszkalnym czy niemieszkalnym? Pomocne będą tu dokumenty typu:
- akt notarialny,
- pozwolenie na budowę,
- projekt budowlany,
- decyzja o oddaniu obiektu do użytkowania,
- wypis z rejestru budynków.
Wyniki tych ustaleń będą kluczowe dla wysokości kosztów podatkowych w 2023r. bowiem nieruchomości:
- mieszkalne – będzie obowiązywał bezwzględny brak amortyzacji/brak kosztu podatkowego,
- niemieszkalne – amortyzacja bez zmian pozostanie kosztem.
Ważne ! Kosztem nadal będą wydatki związane z eksploatacją nieruchomości mieszkalnych oraz koszty remontów.
Kasa fiskalna - zmiany
Kasy fiskalne służą do ewidencjonowania sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczych i rolników ryczałtowych. Nie każdy przedsiębiorca dokonujący sprzedaży dla tych grup ma obowiązek zakupu i używania kasy fiskalnej w swojej firmie. Ustawodawca przewidział szereg zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.
Firmy sprzedające usługi i towary wyłącznie innym firmom nie używają kasy fiskalnej w działalności gospodarczej. Transakcje zawarte z innymi podmiotami dokumentowane są na podstawie faktur i rachunków. Obowiązek używania kasy fiskalnej odnosi się do podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób prywatnych i rolników ryczałtowych.
Przedsiębiorca dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych lub rolników ryczałtowych powinien zapoznać się z przepisami w celu stwierdzenia, czy przysługuje mu zwolnienie z obowiązku instalacji kasy fiskalnej, i jakie są warunki tego zwolnienia.
Zwolnienie podmiotowe
Wielu przedsiębiorcom przysługuje zwolnienie podmiotowe z kasy fiskalnej, jednak zazwyczaj tylko w początkowym okresie prowadzenia działalności gospodarczej. Zwolnienie podmiotowe z kasy fiskalnej charakteryzuje się bowiem limitem obrotów, po którego przekroczeniu podatnik ma 2 miesiące na zakup i rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Limit jest niewielki, wynosi 20 000 zł w skali roku. Przedsiębiorców rozpoczynających działalność lub podatników którzy rozpoczęli sprzedaż na rzecz osób prywatnych bądź rolników ryczałtowych w trakcie roku obowiązuje proporcjonalnie niższy limit. Tracą oni prawo do zwolnienia podmiotowego z kasy fiskalnej w momencie, gdy obrót na rzecz osób prywatnych i rolników ryczałtowych przekroczy 20 000 zł w proporcji do ilości dni od momentu rozpoczęcia tego rodzaju sprzedaży w danym roku. Oznacza to, że w razie rozpoczęcia prowadzenia działalności w trakcie roku, przedsiębiorca przelicza proporcjonalnie limit uprawniający go do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z kasy fiskalnej.
Zwolnienie przedmiotowe
Kolejnym rodzajem zwolnienia z kasy fiskalnej jest zwolnienie przedmiotowe przysługujące wąskiej grupie podatników wykonujących określone czynności. Niektóre czynności wymienione w załączniku do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zostały zwolnione przedmiotowo z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej. Ze zwolnienia przedmiotowego przedsiębiorcy mogą korzystać bez względu na limit obrotów.
Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnień z kasy fiskalnej. W art. 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wymieniono katalog czynności, do których nie można stosować żadnych zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.
Wprowadzone zmiany dotyczą w zasadzie wszystkich podatników, którzy są objęci obowiązkiem posiadania kasy fiskalnej.
Wycofanie kas z elektronicznym zapisem kopii
Obowiązek zakupu i instalacji kas fiskalnych online wprowadzony został etapami - w pierwszej kolejności do stosowania kas fiskalnych online zobligowane zostały branże, które w ocenie Ministerstwa Finansów są najbardziej narażone na nadużycia. Dotyczy to m.in. podatników świadczących usługi naprawy pojazdów silnikowych, usługi związane z wyżywieniem, usługi budowlane, fryzjerskie czy prawnicze. Pozostali przedsiębiorcy nadal mogli nabywać do prowadzenia ewidencji kasy rejestrujące „starego” typu/rodzaju – w przypadku kas z elektronicznym zapisem kopii było możliwe to do 31 grudnia 2022r.
Wprowadzenie kas online dla podatników nieposiadających obowiązku ich stosowania nastąpiło poprzez brak faktycznej możliwości nabycia przez nich kas starego typu.
Tym samym od 2023r. funkcjonują równolegle dwa rodzaje kas fiskalnych – kasy online, oraz nabyte przez podatników do dnia 31 grudnia 2022r. kasy z elektronicznym systemem zapisu.
Sprzedaż węgla przez gminy bez kas rejestrujących
W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r., poz. 2442 ze zm.) dodana zostanie poz. 53 załącznika w następującym brzmieniu:
„53. Dostawa węgla kamiennego dokonywana z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych na podstawie ustawy z dnia 27 października 2022r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz. U. poz. 2236), jeżeli dostawa ta w całości jest udokumentowana fakturą.”
Planowane zmiany weszły w życie z mocą wsteczną od dnia 1 lipca 2022r.
Kasa fiskalna w myjniach automatycznych – zmiany
Zwolnienie przedmiotowe
Na podstawie art. 2 ust. 1 w zw. z poz. 40 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zwolnione z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 stycznia 2023 roku są usługi świadczone przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w:
- bilonie lub banknotach lub
- innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.
Myjnie automatyczne mogą zatem korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej w myjniach automatycznych obowiązuje do 31 stycznia 2023 roku. Aktualnie nie ma zatem konieczności instalacji kasy fiskalnej w myjni automatycznej.
Kasy fiskalne w myjniach automatycznych – zmiany
Od 1 lutego 2023 roku zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej nie będzie można stosować w szczególności w przypadku świadczenia usług mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).
W ramach wyjaśnienia do projektu nowego rozporządzenia czytamy:
„Przedmiotowy projekt rozporządzenia rozszerza zakres czynności objętych bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania o usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobne usługi (PKWiU 45.20.30.0), także usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej). Do tych czynności nie będzie miało zastosowania również zwolnienie wskazane w poz. 40 załącznika do projektu”.
Oznacza to, że od 1 lutego 2023 roku bezwzględnym obowiązkiem stosowania kas fiskalnych zostaną objęci w szczególności właściciele myjni automatycznych.
Ważne!
Z dniem 1 lutego 2023r. objęte obowiązkiem fiskalizacji zostaną usługi „mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej)”.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących została wprowadzona możliwość rezygnacji z obowiązku umieszczania drukarki jako elementu konstrukcyjnego w kasach rejestrujących stosowanych w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów i usług.
W uzasadnieniu projektu czytamy: „Projekt rozporządzenia zmieniającego wprowadza regulacje dostosowujące wymagania techniczne do warunków środowiskowych, jakie panują w myjniach samochodowych, tj. duża wilgoć, brak obsługi. Regulacje przewidują możliwość rezygnacji z obowiązku umieszczania drukarki w kasie rejestrującej do obsługi myjni”. Wyjaśniono także, że ta kategoria urządzeń fiskalnych obejmuje kasy, które mogą mieć zastosowanie np. w samoobsługowych i automatycznych myjniach samochodowych, rozporządzenie uwzględnia dostosowanie wymagań technicznych do warunków środowiskowych, charakterystycznych dla tej działalności.
Zmiany w rozporządzeniu mają na celu wypracowanie optymalnych rozwiązań dla urządzeń do automatycznej sprzedaży towarów lub usług. Przepisy zostały dostosowane do planowanego rozszerzenia objęcia bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas fiskalnych automatycznej sprzedaży, w szczególności automatycznych myjni samochodowych.
Limity płatności gotówkowych - zmiany
Ustawodawca odracza obniżone limity płatności gotówkowych do 2024r. W tym roku jeszcze nie będziemy ich stosować.
Płatności gotówkowe to transakcje realizowane pomiędzy firmami. W tym ustawowym zapisie są one niestety limitowane. Proces polega na tym, że takie płatności mogą być regulowane w gotówce ale wyłącznie do kwoty 15 000 zł. Przyjęcie gotówki, czy zapłata gotówką w przypadku, gdy jednorazowa wartość transakcji (bez względu na liczbę FV) przekracza 15 000 zł może być realizowana wyłącznie za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy (przelewem). Sankcją za naruszenie obowiązku płatności jest brak możliwości zaksięgowania takiego poniesionego wydatku w koszty podatkowe.
Natomiast transakcje realizowane z osobami fizycznymi w 2023r. mogą być rozliczane bez limitu w gotówce.
Od 1 stycznia 2024r.:
- w transakcjach B2B limit płatności gotówkowych wyniesie 8 000 zł
- w transakcjach B2C - limit płatności gotówkowych wyniesie 20 000 zł
Ważne! Na skutek zmian, wprowadzonych Polskim Ładem, od początku 2024r. będą obowiązywały następujące limity: * dla przedsiębiorców – limit płatności gotówką 8000 zł w ramach jednej transakcji z innym przedsiębiorcą (limit został zatem obniżony z 15 000 zł), * dla konsumentów – limit płatności gotówką 20 000 zł w ramach jednej transakcji z przedsiębiorcą. Początkowo zmiany miały zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2022r., później od 1 stycznia 2023r., jednak zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2022r. o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1719), zmiany w tym zakresie będą obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2024r.
Wydłużenie stanu zagrożenia epidemicznego
Rozporządzeniem z dnia 23 grudnia 2022r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2022 r., poz. 2736) został wydłużony czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego poprzez zmianę terminu końca jego obowiązywania z 31 grudnia 2022r. na 31 marca 2023r.
Przedłużenie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego ma wpływ na:
- bieg terminów w zakresie MDR – w przypadku schematu krajowego terminy MDR nie rozpoczynają się, a rozpoczęte podlegają zawieszeniu do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- ważność certyfikatów rezydencji – do 2 miesięcy po okresie odwołania stanu zagrożenia epidemicznego płatnik może posłużyć się posiadanym certyfikatem rezydencji podatnika obejmującym 2019r. lub 2020r., pod warunkiem uzyskania oświadczenia podatnika, że dane w nim zawarte nie uległy zmianie,
- termin zgłoszenia wpłaty na rachunek spoza białej listy podatników VAT, który jest wydłużony do 14 dni – do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego,
- czas oczekiwania na wydanie interpretacji indywidualnej, który do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego jest wydłużony o 3 miesiące.
Wskaźniki księgowe i podatkowe w 2023 roku
Wzrost stawek kilometrówki
Od 17 stycznia 2023r. wzrosną stawki za kilometr przebiegu samochodu osobowego, motocykli i motorowerów – wynika z rozporządzenia ministra infrastruktury z 22 grudnia 2022 r. (Dz.U. 2023 poz. 5). Stawki te nie były zmieniane od 16 lat.
Nowe stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdu wyniosą:
a) dla samochodu osobowego:
- o pojemności skokowej silnika do 900 cm sześć. – 0,89 zł,
- o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm sześć. – 1,15 zł,
b) dla motocykla – 0,69 zł,
c) dla motoroweru – 0,42 zł.
Uwaga! Jeżeli oświadczenie pracownika o używaniu przez niego pojazdu do celów służbowych zostało złożone i nierozpatrzone przed dniem wejścia w życie rozporządzenia (czyli przed 17 stycznia 2023r.), to do ustalenia kwoty miesięcznego ryczałtu stosuje się już nowe stawki.
stan prawny aktualny na dzień 14.01.2023r.
źródło: podatki.gov.pl
źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
źródło: gazetaprawna.pl
źródło: kibr.pl
źródło: ltca.pl
Kliknij w linki, a znajdziesz Nas w social mediach:
Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:
Zmiana formy opodatkowania za 2022 rok ze skutkiem wstecznym
Zmiana formy opodatkowania za 2022 rok z mocą wsteczną
W związku z kolejną wersją Polskiego Ładu wielu przedsiębiorców, którzy w 2022 roku dokonali zmiany formy opodatkowania, ma obecnie wątpliwości, czy decyzja ta była słuszna. Ustawodawca wychodzi naprzeciw przedsiębiorcom, wprowadzając opcję zmiany formy opodatkowania za 2022 rok. Sprawdźmy, na jakich zasadach możliwa jest owa zmiana formy
opodatkowania po jego zakończeniu z mocą wsteczną.
Zmiana formy opodatkowania – zasady ogólne
Zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy o PIT termin na zmianę formy opodatkowania przypada do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca uzyska pierwszy przychód w danym roku podatkowym. Jeżeli pierwszy przychód zostanie uzyskany w grudniu, wówczas termin ten skraca się do końca grudnia.
W celu zmiany formy opodatkowania należy dokonać aktualizacji formularza CEIDG-1, wybierając właściwą opcję w części 15. „Oświadczenie o formie opłacania podatku dochodowego”. Formularz może zostać złożony zarówno w formie papierowej w urzędzie miasta lub gminy, jak i elektronicznie poprzez stronę biznes.gov.pl.
Wyjątkiem od powyższej reguły są podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej – na zmianę formy opodatkowania mają oni czas do 20 stycznia.
Ważne! Przed wejściem w życie Polskiego Ładu 2.0 zmiana formy opodatkowania w trakcie roku nie jest możliwa, jeśli ww. terminy zostały przekroczone.
Zmiana formy opodatkowania a Polski Ład 2.0
Obowiązujący od 2022 roku Polski Ład w głównej mierze był czynnikiem decydującym w zakresie wyboru optymalnej formy opodatkowania. Wielu przedsiębiorców po modyfikacjach, jakie wprowadziła reforma, zdecydowało się zmienić formę opodatkowania na 2022 rok. Nowelizacja Polskiego Ładu, obniża stawkę podatku w I progu podatkowym z 17% do 12% (dla skali podatkowej) oraz wprowadza zmiany na gruncie odliczeń składki zdrowotnej (dla ryczałtu i podatku liniowego). Zmiany te powodują, że część przedsiębiorców, którzy zdecydowali się przejść np. na ryczałt od 2022 roku, poniesie straty finansowe ze względu na zawyżone zobowiązania podatkowe, ponieważ na początku wybór ryczałtu spowodowany był w dużej mierze niższą stawką podatku (np. 12% w przypadku programistów), która po zmianach zrówna się ze skalą podatkową. Natomiast będąc na ryczałcie, ponoszone koszty nie pomniejszają podstawy opodatkowania, jak ma to miejsce w przypadku skali podatkowej.
Ważne! Po rozmowach z przedsiębiorcami, doradcami podatkowymi i księgowymi ustawodawca wprowadza możliwość ponownego wyboru formy opodatkowania. W konsultacjach społecznych brali również udział dostawcy systemów księgowych.
Zmiana formy opodatkowania po zakończonym roku
Ustawodawca w ramach Polskiego Ładu 2.0 umożliwia również przejście na skalę podatkową w 2022 roku podatnikom, którzy wybrali jako formę opodatkowania podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorcy z tej możliwości mogą skorzystać dopiero po zakończonym roku.
Ważne! Zmiany formy opodatkowania z podatku liniowego czy z ryczałtu na skalę podatkową za 2022 rok podatnicy dokonają dopiero w zeznaniu rocznym za 2022 rok. W tym celu przedsiębiorcy będą składać zeznanie PIT-36 pomimo tego, że w trakcie 2022 roku płacili zaliczki na podatku liniowym. Zaliczki nie podlegają przeliczeniu. Dodatkowo, zmiany formy opodatkowania za 2022 rok po zakończonym roku nie dokonuje się poprzez aktualizację CEIDG-1. Zgłoszenie dokonywane będzie poprzez specjalne oznaczenie na druku PIT-36.
Przykład
Pan Łukasz w 2022 roku prowadził działalność opodatkowaną podatkiem liniowym. Uzyskał dochód w kwocie 100 000 zł i zapłacił zaliczki zgodnie z 19% podatkiem w kwocie 19 000 zł. Za 2022 rok pan Łukasz złożył zeznanie roczne PIT-36 informując urząd o zmianie formy opodatkowania za 2022 rok na skalę podatkową. Czy pan Łukasz otrzyma zwrot nadpłaconego podatku za 2022 rok?
Tak, w zeznaniu rocznym pan Łukasz wykazuje zaliczki zgodnie z opodatkowaniem podatkiem liniowym. Podatek dochodowy obliczony wg skali podatkowej za 2022 rok wynosi 8 400 zł. Oznacza to, że w zeznaniu PIT-36 różnica między zapłaconymi zaliczkami podatku a faktyczną kwotą podatku w wysokości 10 600 zł będzie nadpłatą podatku, którą urząd zwróci panu Łukaszowi.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy wprowadzającej Polski Ład 2.0, jeżeli podatnik złoży za 2022 rok zeznanie na formularzu PIT-36L (właściwy dla podatku liniowego) to nie będzie mógł już zmienić formy opodatkowania za 2022 rok na skalę podatkową. Zmiana formy opodatkowania w 2022 roku po zakończonym roku jest dostępna również dla podatników, którzy stosowali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Natomiast analogicznie jak w przypadku podatku liniowego, jeżeli po zakończonym 2022 roku złożą zeznanie roczne PIT-28 (właściwe dla ryczałtu) to nie będą mogli zmienić formy opodatkowania na skalę podatkową za 2022 rok.
Ważne! Jeżeli podatnik zdecyduje się przejść na skalę w 2022 roku po zakończonym roku to nowa forma opodatkowania dotyczyć odpowiednio dochodu (w przypadku podatku liniowego) lub przychodu (w przypadku ryczałtu) od stycznia 2022 roku.
Przykład
Pan Aleksander w 2022 roku prowadził działalność opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Po zakończonym roku zdecydował się na zmianę formy opodatkowania na skalę podatkową. Czy pan Aleksander będzie mógł uwzględnić w obliczeniu dochodu, koszty które ponosił będąc na ryczałcie?
Tak, z racji tego, że zmiana formy opodatkowania za 2022 rok po zakończonym roku obejmuje dochód (przychody – koszty) uzyskany od stycznia 2022 roku pan Aleksander może ująć w kalkulacji dochodu wszystkie przychody i koszty jakie wystąpiły w 2022 roku. Dodatkowo, na dzień 1 stycznia 2022 roku i 31 grudnia 2022 roku ma obowiązek sporządzić remanent i uzupełnić zapisy w KPiR od początku 2022 roku.
Ważne! Decydując się na zmianę formy opodatkowania po zakończonym roku z ryczałtu na skalę podatkowa podatnik ma obowiązek:
-
sporządzić remanent na dzień 1 stycznia i 31 grudnia 2022 roku,
-
zaprowadzić KPiR od 1 stycznia 2022 roku a więc uzupełnić zapisy, aby księga była prowadzona rzetelnie i niewadliwie,
-
złożyć zeznanie roczne PIT-36 za 2022 rok,
-
przechowywać dokumenty kosztowe, które mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Jeżeli w 2023 roku podatnik będzie chciał kontynuować rozliczenie na zasadach ogólnych to musi dokonać aktualizacji formularza CEIDG-1 w obowiązującym dotychczas terminie czyli do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał pierwszy przychód w 2023 roku.
Ważne! Polski Ład 2.0 od lipca 2022 roku wprowadził prawo do pomniejszenia podstawy opodatkowania o zapłaconą składkę zdrowotną. Przedsiębiorcy mogą ująć składkę zdrowotną:
-
jako koszt uzyskania przychodu – tylko ci którzy stosują podatek liniowy i tylko do wysokości 8 700 zł w skali roku lub
-
uwzględnić ją w wyliczaniu zaliczki na podatek – zarówno na podatku liniowym jak i ryczałcie do wysokości odpowiednich limitów.
Decydując się na przejście z podatku liniowego na skalę podatkową po zakończonym 2022 roku podatnik, który od lipca ujmował składkę zdrowotną w kosztach będzie zobowiązany do jej wyksięgowania. Ma to związek z tym, że ustawodawca nie dał prawa do ujmowania w kosztach podatkowych ani odliczania w zaliczce na podatek zapłaconej składki zdrowotnej. Polski Ład 2.0. wprowadza możliwość zmiany formy opodatkowania również w przypadku podatników, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej ale uzyskują przychody z tytułu najmu prywatnego. Mogą oni po zakończonym 2022 roku zmienić formę opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową. Wyboru formy opodatkowania w 2022 roku będą dokonywać dopiero w zeznaniu rocznym składając formularz PIT-36.
Stan prawny aktualny na dzień 05.01.2023r.
źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
Kliknij w link, a znajdziesz Nas na Facebooku:
Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:
Inwentaryzacja 2022 - KPiR
Remanent na koniec roku
Przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów zobowiązani są sporządzić na koniec roku spis z natury, który w praktyce nazywany jest także inwentaryzacją lub remanentem. Zasady oraz sposób jego przeprowadzania zostały określone w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.
Inwentaryzacja, czyli spis z natury dla KPiR w 2022 roku
Jak wynika bezpośrednio z § 24 ust. 1 ww. rozporządzenia podatnicy są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi remanentu:
- na 1 stycznia,
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
- w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym,
- w przypadku zmiany wspólnika,
- w sytuacji zmiany proporcji udziałów wspólników,
- w momencie likwidacji działalności.
Spis z natury jest zestawieniem faktycznie posiadanej ilości następujących składników, tj.:
- towarów handlowych,
- materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
- półwyrobów,
- produkcji w toku,
- wyrobów gotowych,
- braków i odpadów.
Ponadto zawarto w rozporządzeniu dodatkowe zapisy, uwzględniające charakter prowadzonej działalności odnoszące się do:
- księgarń i antykwariatów księgarskich - w przypadku których spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne,
- działalności kantorowej - gdzie spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe,
- działów specjalnych produkcji rolnej - gdzie spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.

Zasady wyceny spisu z natury
Zgodnie z § 26 ust. 7 rozporządzenia w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów podatnik jest obowiązany dokonać wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.
Ogólne zasady wyceny remanentu
Podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według:
- cen zakupu - faktyczna wartość, za jaką przedsiębiorca nabył towar handlowy/materiał (czyli już z uwzględnieniem rabatów i opustów ceny) wynikająca z dokumentu zakupu pomniejszona o wartość podatku VAT podlegającą odliczeniu - lub
- cen nabycia - cena zakupu powiększona o koszty uboczne związane z zakupem towarów handlowych/materiałów - np. koszty transportu, ubezpieczenia w drodze, załadunku i wyładunku. Koszty uboczne (kolumna 11 KPiR) należałoby przyporządkować określonym towarom lub ustalić procentowy wskaźnik kosztów ubocznych zakupu w stosunku do ogólnej wartości zakupu towarów handlowych i materiałów (kolumna 10 KPiR) - lub
- według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia - uwzględnia się ceny rynkowe stosowane w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia
jeżeli do wyceny towarów przyjmie się kwotę niższą od ceny zakupu lub nabycia, np. z powodu uszkodzenia lub wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia).
Półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia - czyli wszelkich kosztów związanych bezpośrednio i pośrednio z wytworzeniem (przerobem).
Natomiast odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
Szczególne zasady wyceny
Spis z natury niesprzedanych wartości dewizowych wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu. Natomiast, gdy spis sporządzany jest w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy. Wartość rzeczy zastawionych wyceniana jest według ich wartości rynkowej.
Przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia. Trzeba mieć jednak na uwadze, iż nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.
Produkcję zwierzęcą objętą spisem z natury wycenia się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.
Przedsiębiorca sporządzając remanent, powinien również uwzględnić w nim towary stanowiące własność podatnika, ale znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza przedsiębiorstwem, a także towary obce będące w jego posiadaniu. Te ostatnie nie podlegają wycenie – wystarczy jedynie ich ilościowe ujęcie w inwentaryzacji ze wskazaniem, czyją stanowią własność.
Ważne!
Podatnicy, którzy są czynnymi podatnikami VAT, wyceniają towary, od których przysługiwało odliczenie podatku VAT w kwocie netto. Jeżeli jednak podatnik nie miał prawa do odliczenia VAT, to należy wyceny dokonać w kwocie brutto.
Ważne!
W remanencie nie uwzględnia się ani środków trwałych, ani wyposażenia firmy.
Przykład
W 2022 roku Pan Jan wykupił pojazd z leasingu, który ujął w ewidencji środków trwałych. Pan Jan planuje jego sprzedaż, która planowana jest na styczeń 2023 roku. Czy podatnik będzie zobowiązany wykazać niesprzedany pojazd w spisie z natury/remanencie końcowym, który sporządzany będzie ze stanem na 31 grudnia 2022 roku)?
Nie, bowiem w spisie z natury nie uwzględnia się składników ujętych w ewidencji środków trwałych.
Towary handlowe zakupione przed rozpoczęciem działalności
Często zdarza się, że przedsiębiorcy już przed rozpoczęciem działalności dokonują zakupu towarów handlowych, które następnie chcą ująć w KPiR. Niestety nie jest możliwe zaksięgowanie wcześniej zakupionych towarów bezpośrednio w kosztach. Przedsiębiorcy mogą to zrobić jedynie poprzez sporządzenie remanentu początkowego na dzień rozpoczęcia
działalności i ujęcie w nim tych składników. Składniki w remanencie należy wycenić według:
- ceny zakupu (netto – jeżeli przysługuje prawo do odliczenia, brutto – jeżeli prawo do odliczenia nie przysługuje),
- wartości z dnia sporządzenia spisu (w przypadku, gdy jest ona niższa niż cena zakupu).
Remanent końcowy a remanent początkowy
Jak zostało wspomniane wcześniej, inwentaryzacja musi być sporządzona w celu zamknięcia roku podatkowego na 31 grudnia. Co do zasady nie mają oni obowiązku informowania o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego, tak jak w przypadku remanentu początkowego. Dodatkowo jeśli podatnik wykonał inwentaryzację na koniec roku, to nie musi sporządzać jej na 1 stycznia, ponieważ remanent końcowy będzie jednocześnie stanowił remanent początkowy. W związku z tym stan składników ujętych w spisie z natury wpisany do KPiR na koniec roku (czyli z 31 grudnia) będzie również wpisem początkowym na 1 stycznia roku następnego.
Inaczej natomiast zobowiązani są postąpić podatnicy, którzy 1 stycznia otworzyli działalność, nie sporządzali oni bowiem spisu z natury na koniec roku, więc ich obowiązkiem będzie dokonanie remanentu początkowego. Obowiązek sporządzenia spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec
poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Ważne!
Od 1 stycznia 2019 roku, podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu zostali zwolnieni z obowiązku sporządzania inwentaryzacji na koniec roku podatkowego, co potwierdza ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym.
Przykład
Pan Robert prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. 31 grudnia sporządził remanent końcowy i ujął wpis w księdze przychodów i rozchodów. Czy w takiej sytuacji pan Robert jest zobligowany do sporządzenia ponownie spisu z natury na 1 stycznia?
Nie, co do zasady jeżeli podatnik sporządził remanent na koniec roku, to będzie on również remanentem początkowym w kolejnym roku podatkowym.
Remanent (spis z natury) powinien odzwierciedlać rzeczywisty stan (ilość) rzeczy nim objętych. Sporządzając spis nie można zatem ograniczyć się do wydruku z firmowego komputera stanów produktów, ale należy fizycznie sprawdzić, ile ich jest i w jakim są stanie.
Głównym celem sporządzania spisu z natury jest ustalenie faktycznego dochodu. Przy prowadzeniu ewidencji podatkowej w postaci KPiR dochód bowiem:
- powiększa się o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego a początkowego, jeżeli wartość remanentu końcowego > wartość
remanentu początkowego, - obniża się o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego a końcowego, jeżeli wartość remanentu końcowego < wartość remanentu początkowego.
Zerowy spis z natury
Jeżeli przedsiębiorca w momencie, w którym zobowiązany jest sporządzić spis z natury, nie posiada na stanie firmy żadnych towarów handlowych ani materiałów podlegających spisowi, nie zwalnia go to z obowiązku jego sporządzenia. Wówczas tworzy się remanent z wartością “0 zł”, zapisuje tę wartość w KPiR jako wartość remanentu, a arkusz spisu z natury przechowuje w dokumentacji księgowej.
Elementy spisu z natury
Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. W § 25 ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR zostały szczegółowo określone dane, jakie powinien zawierać remanent, wśród których znajdują się:
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
- data sporządzenia spisu,
- numery kolejnych pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenia towaru i innych składników wymienionych w § 24,
- jednostki miary,
- ilości stwierdzone w czasie spisu,
- ceny w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartości wynikające z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- łączna wartość spisu z natury.
Na końcu sporządzonego remanentu należy zamieścić klauzulę "Spis zakończono na pozycji...", podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu lub wspólników.
Kiedy remanent przekazać do urzędu skarbowego?
Remanent sporządzany dla celów podatku dochodowego nie wymaga złożenia w urzędzie skarbowym. Wystarczy, że spis będzie sporządzany, wyceniany, uwzględniany w prowadzonej ewidencji i przechowywany w dokumentacji księgowej.
Formularz spisu z natury
Podstawa prawna:
- art. 27, 28 i 54 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 217 ze zm.)
- art. 24-26 rozporządzenia Ministra Finansów z 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544 ze zm.).
Stan prawny aktualny na dzień 05.01.2023r.
źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl
Kliknij w link, a znajdziesz Nas na Facebooku:
Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura:
Inwentaryzacja 2022 - księgi handlowe
Na koniec roku firmy muszą zweryfikować i wycenić majątek
Ustawa o rachunkowości wymaga przeprowadzania inwentaryzacji aktywów na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Niektóre składniki majątku można spisywać już w październiku. Weryfikacja stanu aktywów nie może trwać dłużej niż do 15 stycznia. Stwierdzone niedobory i nadwyżki trzeba ująć w księgach rachunkowych.
Inwentaryzacja 2022 - księgi handlowe
Jednostki gospodarcze mają obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Inwentaryzacja składników aktywów - z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych – może rozpocząć się nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego. Nie może jednak trwać dłużej niż do 15. dnia następnego roku.
Istota inwentaryzacji
Głównym celem okresowej inwentaryzacji środków trwałych jest:
- weryfikacja poprawności danych ewidencji księgowej drogą ich porównania ze stanem faktycznym oraz przeprowadzenie wynikających z weryfikacji korekt kosztów i przychodów jednostki,
- wzmocnienie kontroli wewnętrznej majątku jednostki oraz
- ocena stanu oraz przydatności objętych inwentaryzacją środków trwałych, co może stanowić przesłankę do dokonania testów na trwałą utratę wartości.
Dlatego też wyniki inwentaryzacji wymagają odpowiedniego udokumentowania i powiązania z zapisami ksiąg rachunkowych (art. 27 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Różnice stwierdzone podczas przeprowadzonej inwentaryzacji mogą mieć postać:
- niedoborów, kiedy stan rzeczywisty ustalony w drodze spisu z natury jest niższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych,
- nadwyżek, kiedy stan rzeczywisty ustalony w drodze spisu z natury jest wyższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych.
Rozbieżności ujawnione w toku inwentaryzacji należy wyjaśnić i ustalić ich przyczyny z uwzględnieniem odpowiedzialności osób, którym mienie zostało powierzone. Rozpoznanie przyczyny i okoliczności powstania niedoboru bądź nadwyżki środka trwałego przez jednostkę determinuje decyzję kierownika o sposobie rozliczenia różnicy i zaewidencjonowania różnicy w księgach rachunkowych.
Niedobory w księgach rachunkowych
Niedobory środków trwałych mogą być zawinione i niezawinione. Braki uznane za zawinione i zakwalifikowane do dochodzenia od osób za nie odpowiedzialnych stają się roszczeniami i podlegają przeksięgowaniu na konto rozrachunkowe ("Pozostałe rozrachunki z pracownikami" lub "Należności dochodzone na drodze sądowej"). W przypadku gdy kwota dodatkowego roszczenia przewyższa wartość bilansową środka trwałego, różnicę odnosi się na pozostałe przychody operacyjne. Z kolei wartość niedoboru środka trwałego, który został uznany za niezawiniony, spisuje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
Nadwyżki w księgach rachunkowych
Przed wprowadzeniem ujawnionego środka trwałego do ewidencji bilansowej należy ustalić jego wartość początkową. Zasadniczo, ujawnione nadwyżki środków trwałych wycenia się w ich cenie nabycia lub koszcie wytworzenia w oparciu o posiadaną dokumentację dotyczącą tych środków trwałych. W przypadku braku możliwości odtworzenia wartości początkowej wyznacza się ją w wysokości ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu, a jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika, to należy w inny sposób określić jego wartość godziwą. Mówi o tym art. 28 ust. 2 i 5 ustawy o rachunkowości.
Sposób ujęcia w ewidencji nadwyżek zależy od przyczyny ich powstania. Jedną z przyczyn nieujęcia w ewidencji środków trwałych może być przeoczenie momentu oddania go do używania na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość początkowa ujawnionego środka trwałego pomniejsza w tym przypadku koszty środków trwałych w budowie.
Nadwyżki powstałe na skutek wytworzenia (np. przy okazji remontu lub likwidacji innych środków trwałych) rozlicza się w korespondencji z kontem pozostałych przychodów operacyjnych. Podobnie ujmuje się ujawniony środek trwały, który został przez jednostkę zakupiony i przez pomyłkę ujęty w kosztach działalności operacyjnej zamiast w ewidencji środków trwałych. W przypadku gdy postępowanie wyjaśniające wykaże, że składnik majątku jednostka otrzymała nieodpłatnie np. w drodze darowizny lub jeśli jednostka nie jest w stanie określić przyczyny powstania nadwyżki środka trwałego, wówczas wartość początkową ujawnionego w księgach środka trwałego ujmuje się jako rozliczenie międzyokresowe przychodów. Jest ona rozliczana w korespondencji z pozostałymi przychodami operacyjnymi równolegle do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od tego środka trwałego.
Niedobory/nadwyżki o znacznej wartości bilansowej
Jeżeli postępowanie wyjaśniające wykaże, że błąd w ewidencji środków trwałych został popełniony w latach ubiegłych i istotnie wpływa na wynik finansowy jednostki za lata poprzednie (spełnione są warunki wymienione w art. 54 ust. 3 ustawy o rachunkowości) wówczas ujawnienia w księgach rachunkowych niedoborów/nadwyżek traktuje się jako korektę błędów lat ubiegłych. W zakres standardu nie wchodzą zagadnienia związane ze stosowaniem przepisów podatkowych dotyczących środków trwałych i ich amortyzacji.
Szczegółowe wskazówki dotyczące inwentaryzacji środków trwałych zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe".
Inwentaryzacja 2022 - podatkowa księga przychodów i rozchodów
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów muszą pamiętać, aby na dzień 31 grudnia przeprowadzić spis z natury.
Wszyscy podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mają obowiązek zmierzyć się ze spisem z natury – niezależnie czy prowadzą sklep handlowy, czy może świadczą usługi kosmetyczne lub fryzjerskie.
Szczególne zasady sporządzania inwentaryzacji obejmują:
- księgarnie – w spisie z natury można pod jedną pozycją obejmować wydawnictwa w tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora. Należy jednak zachować podział na książki, broszury, albumy itp.,
- kantory – spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe,
- działy specjalne produkcji rolnej – spisem z natury należy objąć zużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz liczbę zwierząt według gatunków i z podziałem na grupy
Uwaga! Remanent powinien być sporządzony również, gdy firma nie ma w swoim magazynie żadnych towarów handlowych ani materiałów – remanent jest wtedy remanentem „zerowym” i właśnie taką wartość należy wpisać w księgę przychodów i rozchodów.
Szczegółowe informacje na temat spisu z natury dla podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów (KPiR) zamieściliśmy w artykule z 2021 roku. Dane są stałe i niezmienne zatem kliknij w poniższy link, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.
Remanent – końcoworoczny obowiązek podatnika
Formularz spisu z natury
Podstawa prawna:
- art. 27, 28 i 54 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 217 ze zm.)
- art. 24-26 rozporządzenia Ministra Finansów z 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544 ze zm.).
Stan prawny aktualny na dzień 03.01.2023r.
źródło: taxalert.lex.pl
Kliknij w link, a znajdziesz Nas na Facebooku:
Kliknij w ikonkę, jeśli chcesz podzielić się swoją opinią na temat Naszego Biura: